Και ο πλέον ανυποψίαστος πολίτης δεν μπορεί παρά να εκπλαγεί με τις φορολογικές δηλώσεις του 2022, τα ευρήματα των οποίων είναι εντυπωσιακά. Το γεγονός αυτό τορπιλίζει κάθε προσπάθεια χάραξης δίκαιης κοινωνικής πολιτικής. Πιο συγκεκριμένα: Οι 4 στους 10 υποβάλλουν δηλώσεις με οικογενειακό εισόδημα κάτω από 5.000 ευρώ τον χρόνο, ενώ ετήσιες απολαβές άνω των 20.000 ευρώ εμφανίζουν μόνο οι 17 στους 100.
Οι αυτοαπασχολούμενοι –περίπου 615.000 φυσικά πρόσωπα–, αν και μοιράζονται έσοδα 39 δισ. ευρώ τον χρόνο, δηλώνουν καθαρά κέρδη μόλις 3,4 δισ. ευρώ, ενώ περίπου οι μισοί εμφανίζονται να επιβιώνουν με ζημιές επί σειρά ετών. Ιδια εικόνα και στους εταίρους των προσωπικών εταιρειών: από το σύνολο των 101.437 ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων εταιρειών (κατά κανόνα είναι μικρομεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις) οι 47.222 είναι ζημιογόνες. Και για τις υπόλοιπες που έχουν κέρδη, ενώ ο αθροιστικός τους τζίρος ανέρχεται στα 28,7 δισ. ευρώ, το καθαρό αποτέλεσμα μετά βίας ανέρχεται στα 2 δισ. ευρώ.
Οι φορολογικές δηλώσεις του 2022 –είναι αυτές που ελήφθησαν υπόψη για να χαραχθεί η κοινωνική επιδοματική πολιτική των τελευταίων μηνών που περιελάμβανε το επίδομα θέρμανσης, την επιταγή ακρίβειας και τώρα το market pass– δεν εμφανίζονται «επηρεασμένες» από την πανδημία. Το συνολικό δηλωθέν εισόδημα έχει διαμορφωθεί στα 79,27 δισ. ευρώ και ουσιαστικά έχει ξεπεράσει κατά περίπου ένα δισ. ευρώ το αντίστοιχο επίπεδο του 2019. Αρα, από φορολογικής άποψης, το χαμένο έδαφος της πανδημίας λόγω αναστολών συμβάσεων εργασίας, κλειστών επιχειρήσεων κ.λπ., φαίνεται να έχει ανακτηθεί.
Αυτό που δεν έχει αλλάξει είναι η εισοδηματική κατανομή. Οι συνολικές δηλώσεις ανέρχονται σε 6,47 εκατομμύρια. Ουσιαστικά, αυτές αποτυπώνουν τα οικογενειακά εισοδήματα, καθώς ο συνολικός αριθμός των φορολογουμένων προσεγγίζει τα 9 εκατομμύρια. Σε αυτό το σύνολο:
- Οι 660.000 δηλώσεις έχουν μηδενικό εισόδημα. Σε έναν σημαντικό βαθμό αυτό δικαιολογείται από τον αριθμό των νέων που υποβάλλουν για πρώτη φορά δήλωση εξαιτίας ενηλικίωσης ή κάποιου περιουσιακού στοιχείου. Σε κάθε περίπτωση, μιλάμε για τη μία στις 10 δηλώσεις.
- Οικογενειακό εισόδημα έως 5.000 ευρώ τον χρόνο εμφανίζουν συνολικά 2,558 εκατομμύρια φορολογούμενοι (σ.σ. συμπεριλαμβάνονται και οι μηδενικές δηλώσεις). Πρόκειται για το 39,53% του συνολικού αριθμού των φορολογουμένων, που υποστηρίζουν ότι διαβιούν με λιγότερα από 400 ευρώ τον μήνα καθαρά. Σε αυτό τον πληθυσμό υπάρχουν και οικογένειες με παιδιά, ακόμη και πολύτεκνες.
- Από 5.000-10.000 ευρώ οικογενειακό εισόδημα εμφάνισαν πέρυσι 1,263 εκατομμύρια φορολογούμενοι, ήτοι το 19,52% του συνολικού πληθυσμού. Από τις 10.000 έως τις 15.000 ευρώ εντοπίζονται επιπλέον 876.000 φορολογούμενοι, που αντιστοιχούν στο 13,54% του συνόλου, ενώ στην κατάταξη των 15.000-20.000 ευρώ υπάρχουν 659.000 δηλώσεις ή το 10,18% του συνόλου.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Οτι αν πρέπει να εφαρμοστεί ένα «στοχευμένο» μέτρο στήριξης σε φορολογουμένους που έχουν μηνιαίο καθαρό εισόδημα κάτω από 1.500 ευρώ τον μήνα (οικογενειακό καθαρό), τότε ο αριθμός των δυνητικών δικαιούχων έχει ήδη ανέβει στα 5,356 εκατομμύρια. Ποιοι θα αποκλείονταν με ένα εισοδηματικό όριο της τάξεως των 20.000 ευρώ;
- 594.000 φορολογούμενοι με οικογενειακό εισόδημα από 20.000 έως 30.000 ευρώ.
- 388.000 φορολογούμενοι με οικογενειακό εισόδημα από 30.000 έως 50.000 ευρώ.
- 106.000 φορολογούμενοι με ετήσιες αποδοχές μέχρι 100.000 ευρώ και
- Μόλις 27.000 συμπολίτες μας που δηλώνουν πάνω από 100.000 ευρώ. Μιλάμε για το 0,42% του συνόλου.
Στις φορολογικές δηλώσεις του 2023 αναμένεται να καταγραφεί περαιτέρω αύξηση των δηλωθέντων εισοδημάτων. Το ερώτημα είναι αν αυτή η αύξηση θα προέλθει και πάλι από τη «συνηθισμένη» οδό των συνταξιούχων και των μισθωτών ή αν θα αρχίσουν να ανεβαίνουν και τα φορολογητέα κέρδη των αυτοαπασχολουμένων, κάτι που προς το παρόν δεν έχει φανεί. Η τόνωση των ηλεκτρονικών πληρωμών δημιουργεί ελπίδες για περιορισμό της φοροδιαφυγής, κάτι όμως που μένει να αποδειχθεί στην πράξη.