Ο χρυσός δεν είναι απλώς εμπόρευμα – είναι ιδέα. Μια ιδέα που ανάγεται στην απαρχή της Ιστορίας, όταν οι πρόγονοί μας βρήκαν μια παράξενη, κίτρινη, εύπλαστη πέτρα στον πυθμένα των ποταμών τους και μπόρεσαν να τη συλλέξουν και να φτιάξουν αστραφτερά στολίδια με αυτήν. Μέχρι και λίγα χρόνια προ Χριστού χρησιμοποιούνταν λογικές ποσότητες χρυσού, αλλά όσο γρήγορα και αν εξορυσσόταν, η γη έκρυβε και άλλο από το πολύτιμο μέταλλο.
Σήμερα ο χρυσός έχει ενθουσιώδες θιασώτες – πολλοί εξ αυτών θέλουν να πιστεύουν ότι κάποτε αναπόφευκτα ο χρυσός θα ανακτήσει τον θρόνο του πλούτου ως διάδοχος του χαρτονομίσματος, καθώς στο μυαλό τους το κίτρινο μέταλλο είναι το θα αντικατασταθεί με χρυσό, καθώς ο χρυσός είναι, στο μυαλό τους, το μοναδικό χρήμα.
Τα κράτη συσσωρεύουν χρυσό όχι επειδή πιστεύουν πως το μέταλλο έχει τις ίδιες ιδιότητες με το χρήμα, αλλά γιατί εν καιρώ πολέμου ο χρυσός είναι από τα ελάχιστα “νομίσματα” που μπορεί να κινηθεί – όπως ένα τανκ. Εν ολίγοις, ο χρυσός είναι το χρήμα του πολέμου. Είναι το καλύτερο μέσο για εμπορικές συναλλαγές σε περιόδους ένοπλων συρράξεων, λόγω της πυκνότητας. Ωστόσο, είναι εμπόρευμα: η αξία του καθορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση. Ο χρυσός αποτιμάται σε δολάρια και όχι τα δολάρια σε χρυσό.
Επιπλέον, θεωρείται εδώ και πολύ καιρό ως μέσο διαφοροποίησης ενός χαρτοφυλακίου – λίγοι σοβαροί επενδυτές έχουν τη λεγόμενη “λογική” θέση σε χρυσό: ένα 2,5% του χαρτοφυλακίου τους. Εάν δεν είστε οπαδός του χρυσού, υπάρχουν αιτιολογίες: η διακράτησή του είναι δύσκολη και δαπανηρή, δεν προσφέρει τη διασκέδαση και τη μεταβλητότητα των μετοχών και είναι μια θέση με “αγκάθια” που σας δημιουργούν αμφιβολίες για το τι έχετε αγοράσει, σε ποιο επίπεδο βρίσκεται και τι αξίζει. Μπορείτε να τα μάθετε όλα αυτά, αλλά σταδιακά: δεν υπάρχει το κλικ για να αρπάξετε μια μετοχή που μόλις αποφασίσατε να αγοράσετε.
Όσο επιφυλακτικοί και αν είστε με τα πολύτιμα μέταλλα, είναι λογικό να έχετε θέσεις σε κάποια από αυτά – και ασφαλώς το πρώτο μέταλλο που σκέφτεται κάποιος είναι ο χρυσός. Υπάρχει και το ασήμι που ασκεί μια σχεδόν μαγική γοητεία: είναι το ευμετάβλητο “αδερφάκι” του χρυσού που συνήθως είναι πιο δημοφιλές όταν τα πολύτιμα μέταλλα είναι στη μόδα.
Ωστόσο, για μένα υπάρχει μια ξεχωριστή θέση στο περιβάλλον των πολύτιμων μετάλλων. Είναι μία από εκείνες τις επενδυτικές αποφάσεις που πρέπει να πάρεις, διερωτώμενος εάν έχεις χάσει τα λογικά σου ή εάν είσαι μπροστά σε μια τεράστια ευκαιρία που πρέπει να αρπάξεις.
Κλασικά, τα πολύτιμα μέταλλα είναι ο χρυσός, το ασήμι και η πλατίνα.
Σε μια κανονική χρονιά εξορύσσονται 3.000 τόνοι χρυσού και αγοράζετε μια ουγγιά στα 1.950 δολάρια, αν και θα πληρώσετε πιο ακριβά για να κρατήσετε στο χέρι σας ένα χρυσό νόμισμα 1 ουγγιάς. Ας πάμε στην πλατίνα: ένα νόμισμα μιας ουγγιάς κοστίζει 940 δολάρια και εντούτοις εξορύσσονται μόνο 190 τόνοι ετησίως. Η ποσότητα της πλατίνας που έχει εξορυχθεί ίσως αγγίζει το 5% των 170.000 τόνων χρυσού που βρίσκονται διασκορπισμένοι στους λαιμούς, στα δάχτυλα, στα δόντια, στις πλακέτες κυκλωμάτων και στα θησαυροφυλάκια ανά τον κόσμο.
Όποιος πιστεύει ότι τα πολύτιμα μέταλλα είναι το νόμισμα του μέλλοντος ή ότι θα αποτελέσουν το στήριγμα του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος θα πρέπει να καταλάβει αμέσως ότι η τιμή της πλατίνας είναι λάθος. Όποιος εξετάσει ιστορικά την τιμή της πλατίνας σε σύγκριση με τον χρυσό θα διαπιστώσει ότι η πλατίνα ήταν πιο ακριβή από τον χρυσό. Τώρα είναι στη μισή τιμή του κίτρινου μετάλλου.
Αυτό οφείλεται στη στροφή της αυτοκινητοβιομηχανίας από τον κινητήρα εσωτερικής καύσης –όπου η πλατίνα χρησιμοποιείται στους καταλύτες– στα ηλεκτρικά οχήματα, που προφανώς δεν διαθέτουν καταλύτη.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι το πολύ μικρό αποτύπωμα της πλατίνας. Το 2019 η αγορά της πλατίνας ήταν μόλις στα 7 δισ. δολάρια – “αμελητέο” ποσό σε έναν κόσμο που μιλάει πλέον με τρισεκατομμύρια.
Κανένας λόγος βιασύνης, όμως: η τιμή της πλατίνας δεν πρόκειται να εκτοξευθεί από τη μία μέρα στην άλλη. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να καταλαμβάνει –όπως ο χρυσός και το ασήμι– μικρό ποσοστό ενός στρατηγικά διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου, αφού η πλατίνα έχει πιο βαριά στάθμιση από ό,τι νομίζετε.