Σε μια συναρπαστική συγκυρία, η αρχαία αντίπαλος της Τουρκίας, η Ελλάδα, οδηγήθηκε επίσης στις κάλπες το περασμένο Σαββατοκύριακο. Η κυβέρνηση της Αθήνας έκανε τελευταία αυτό που ζητούσαν οι άνθρωποι του Νταβός. Και βγήκε από τις εκλογές ως το σαφώς μεγαλύτερο κόμμα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, γόνος μιας ελληνικής πολιτικής δυναστείας, αποφάσισε να προκηρύξει νέες εκλογές για τις 25 Ιουνίου για να δει αν μπορεί να συγκεντρώσει συνολική πλειοψηφία για το κόμμα του, τη Νέα Δημοκρατία, αλλά είναι σαφές ότι το εκλογικό σώμα δεν τον έχει απορρίψει.
Μετά τα τελευταία 15 χρόνια της ελληνικής ιστορίας, αυτό προσφέρει μια εντυπωσιακή αντίθεση με αυτό που συμβαίνει στην Τουρκία. Για δεκαετίες, η ΝΔ ήταν το κεντροδεξιό κόμμα που εναλλάσσονταν στην εξουσία με το κεντροαριστερό ΠΑΣΟΚ. Το 2009, το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε την εξουσία και ανακάλυψε ότι το έλλειμμα ήταν μεγαλύτερο από ό,τι είχαν αφήσει να εννοηθεί οι προκάτοχοί της ΝΔ, με αποτέλεσμα η χώρα να παραβιάζει τις δεσμεύσεις της ως μέλος της ευρωζώνης. Ακολούθησαν δύο προγράμματα διάσωσης, με όλο και πιο αυστηρές διατάξεις για τη μείωση των δαπανών, καθώς οι τράπεζες της ευρωζώνης απεγκλωβίζονταν απεγνωσμένα από την Ελλάδα. Το ΠΑΣΟΚ έχασε τις εκλογές, για να αντικατασταθεί από τη ΝΔ. Το 2014, ο Αλέξης Τσίπρας της ριζοσπαστικής αριστερής του ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε με μια προεκλογική εκστρατεία αντιπαράθεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό που ακολούθησε ήταν η λεγόμενη κρίση του “Grexit”. Όλοι αποκάλυψαν τη μπλόφα των άλλων, οι τράπεζες της Ελλάδας αναγκάστηκαν να κλείσουν για δύο εβδομάδες και τελικά η χώρα συναίνεσε σε εξαιρετικά αυστηρούς όρους που της επέτρεψαν να παραμείνει στο ευρώ.
Σε όλες τις εποχές, οι Έλληνες ψηφοφόροι εφάρμοσαν το ερώτημα Ρίγκαν, διώχνοντας κυβερνήσεις που δεν τους έκαναν καλύτερα κατά τη διάρκεια της θητείας τους στην εξουσία. Έτσι, ο Μητσοτάκης κέρδισε τις εκλογές για τη ΝΔ (παρόλο που το κόμμα μπορεί να κατηγορηθεί κατά μία πραγματική έννοια για την όλη κρίση εξ αρχής) έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, και τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έκανε ακριβώς αυτό που ήθελαν οι άνθρωποι του Νταβός. Και τώρα, η ΝΔ νίκησε εύκολα τις ακροαριστερές και ακροδεξιές δυνάμεις που είχαν συγκεντρωθεί εναντίον της ΕΕ.
Η σύγκριση με την Τουρκία είναι αξιοσημείωτη. Στις αρχές του 2010, η ανεργία στην Ελλάδα ήταν λίγο χαμηλότερη από ό,τι στην Τουρκία. Καθώς η αναγκαστική λιτότητα χτύπησε, αυξήθηκε σε πάνω από 25%. Μόλις τώρα έχει επιστρέψει στα επίπεδα του 2010. Οι δύο χώρες έχουν σήμερα πάνω κάτω το ίδιο ποσοστό ανεργίας.
Η ελληνική εμπειρία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 2010-2020 ήταν πλήρως συγκρίσιμη με τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930 στις ΗΠΑ. Ωστόσο, μετά από μισή δεκαετία που έκαναν ό,τι τους έλεγαν, το ελληνικό δημόσιο χρέος έχει επιστρέψει στην κατηγορία της ασφαλούς επένδυσης, ενώ η εμπιστοσύνη στο τουρκικό χρέος έχει υποχωρήσει σταθερά. Αν θέλετε να ασφαλιστείτε έναντι του κινδύνου μιας τουρκικής χρεοκοπίας στην αγορά των credit default swaps, αυτό θα σας κοστίσει τώρα πολύ περισσότερο από ό,τι για μια ελληνική χρεοκοπία. Η επιτυχής εκλογή του Ερντογάν, έχει ανεβάσει τον κίνδυνο για την Τουρκία.
Η Ελλάδα επιχείρησε την αντιπαράθεση, όπως ο Ερντογάν. Υπέστη πολύ μεγαλύτερη ποινή, τα παράτησε και μόλις τώρα φαίνεται να αποκομίζει κάποιο όφελος. Μια θετική εκδοχή της ελληνικής κρίσης, αν υπάρχει, θα μπορούσε να είναι ότι η συμμετοχή της στο ευρώ δημιούργησε την πειθαρχία για να θέσει υπό έλεγχο τον ιστορικά αναποτελεσματικό δημόσιο τομέα της και να δημιουργήσει μια βάση για ανάπτυξη. Μια θετική εκδοχή για την Τουρκία είναι ότι ο Ερντογάν έχει επιφέρει πολλές θετικές οικονομικές βελτιώσεις, και ό,τι κι αν έκαναν οι διεθνείς αγορές συναλλάγματος και πιστώσεων γι’ αυτό, οι ψηφοφόροι εξακολουθούν να είναι αρκετά ευχαριστημένοι.
Τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε από αυτό; Το βασικό είναι ότι ο Ερντογάν δεν πρόκειται να πειθαρχήσει στις διεθνείς αγορές. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να περιμένουμε αλλαγή στην τουρκική οικονομική πολιτική, και έτσι υπάρχει κάθε λόγος να προετοιμαστούμε για περαιτέρω πτώση της λίρας.
Η αξιοποίηση αυτού του γεγονότος σε επενδυτικό επίπεδο, ωστόσο, είναι δύσκολη. Ο Matt Gertken της BCA Research προτείνει μια συναλλαγή “Long MSCI Greece/Short Turkey”, αξιοποιώντας την πιθανότητα ότι η Ελλάδα θα καρπωθεί τώρα τα οφέλη της ορθόδοξης συμπεριφοράς της, ενώ οι τιμές των τουρκικών περιουσιακών στοιχείων θα τιμωρηθούν για την ανορθοδοξία:
Το κλειδί είναι ότι οι ψηφοφόροι επιβράβευσαν τις επεκτατικές νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές του Ερντογάν, πράγμα που σημαίνει ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να διαβρώνει τις πραγματικές αποδόσεις με την πάροδο του χρόνου. Οι εκλογές ήταν αρκετά ανταγωνιστικές ώστε να προκαλέσουν διαρκή ανασφάλεια στο εσωτερικό της κυβέρνησης του Ερντογάν, πράγμα που σημαίνει ότι η ώθηση για τη λήψη λαϊκιστικών, εθνικιστικών ή απλώς σκόπιμων μέτρων για τη διατήρηση του πολιτικού ελέγχου θα συνεχίσει να υπερτερεί της ανάγκης για νεοφιλελεύθερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Αυτό είναι αρκετά δίκαιο. Αυτό που δεν είναι τόσο σαφές είναι αν θα αποδώσει η επένδυση σε ελληνικές μετοχές. Υπήρξαν κάποια πολύ μεγάλα βραχυπρόθεσμα κέρδη στο χρηματιστήριο της Αθήνας σε διάφορες χρονικές στιγμές κατά τη διάρκεια των ετών, αλλά σε γενικές γραμμές δεν έχει υπάρξει ακόμη μια βιώσιμη ανταμοιβή. Ωστόσο, με τις ελληνικές μετοχές να έχουν επιτέλους ξεπεράσει την Τουρκία (σε όρους κοινού νομίσματος, για να ληφθεί υπόψη η υποτιμημένη λίρα), φαίνεται πολύ λογικό να ελπίζουμε ότι οι ελληνικές επενδύσεις επιτέλους θα ευδοκιμήσουν.
Ωστόσο, να θυμόμαστε ότι οι ελληνικές τραγωδίες γενικά δεν τελειώνουν με την απονομή δικαιοσύνης και την ανταμοιβή των καλών για την αρετή τους. Και για το μέλλον, απλά θυμηθείτε την κρίσιμη διαφορά μεταξύ των δύο χωρών που επέτρεψε στην Τουρκία να ακολουθήσει το δικό της δρόμο, ενώ η Ελλάδα δεν μπορούσε: η Ελλάδα δεν είχε πλέον το δικό της νόμισμα και δεν είχε δική της νομισματική πολιτική. Αν δεν ήταν μέρος του ευρώ, η Ελλάδα θα είχε χρεοκοπήσει μέσω μιας μαζικής υποτίμησης του νομίσματος, όπως συνέβη στην Τουρκία. Κρίνοντας από τις εκλογικές επιλογές που έκαναν οι δύο χώρες, αυτή θα μπορούσε να ήταν η πιο δημοφιλής επιλογή.