Για να απαντηθεί το ερώτημα πόσο μεγάλη ζημιά μπορεί να προκαλέσει μια μικρή επενδυτική εταιρεία σε έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον πλανήτη, θα πρέπει να ανατρέξουμε σε όσα συνέβησαν στις 24 Ιανουαρίου του 2023, την ημέρα, δηλαδή, που η τύχη έπαψε ξαφνικά να χαμογελά στον 60χρονο Ινδό μεγιστάνα, Γκαουτάμ Αντάνι, τον πλουσιότερο άνδρα της Aσίας και επικεφαλής του ομίλου εταιρειών Adani.
Μέσα σε μόλις λίγες ημέρες η αυτοκρατορία του έχασε πάνω από 110 δισ. δολάρια, καθώς οι μέτοχοι άρχισαν να πουλούν μαζικά τους τίτλους του. Παράλληλα, ο ίδιος ο Αντάνι, ο οποίος κατακτούσε την τρίτη θέση στη λίστα με τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, έπεσε στο νούμερο 21, έχοντας χάσει τουλάχιστον 60 δισ. δολάρια.
Αιτία ήταν η δημοσίευση έκθεσης από μια μάλλον μικρή αμερικανική επενδυτική με το όνομα Hindenburg Research, η οποία απαριθμούσε στοιχεία αθέμιτων πρακτικών στις εταιρείες υπό την ομπρέλα του ομίλου Adani.
Η Hindenburg κατηγορούσε τον όμιλο του Αντάνι για εκτεταμένη λογιστική απάτη, μακροχρόνια χειραγώγηση μετοχών, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, καθώς και πολλά άλλα αδικήματα, οικονομικής φύσης και όχι μόνο. Χαρακτήριζε μάλιστα τον ίδιο τον Αντάνι ως τον «μεγαλύτερο απατεώνα στην ιστορία των επιχειρήσεων».
Οπως ήταν αναμενόμενο, η εν λόγω έκθεση είχε ως αποτέλεσμα τη χαοτική αυτή αντίδραση των επενδυτών, την κατακόρυφη πτώση των μετοχών του ομίλου και της περιουσίας του Αντάνι, ενώ συμπαρέσυρε και τις αγορές ανά τον κόσμο.
Οπως σημειώνεται σε εκτενές ρεπορτάζ του Bloomberg Businessweek, η 100 σελίδων έκθεση της Hindenburg αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι άτομα από τον στενό κύκλο του Αντάνι χρησιμοποιούσαν ένα δίκτυο από σκιώδεις offshore εταιρείες για να αγοράζουν και να πωλούν μετοχές στις επιχειρήσεις του, καθώς και για να αυξάνουν τις τιμές τους ή να τις τροφοδοτούν με κεφάλαια ώστε να δείχνουν πιο αξιόπιστες.
Κάνοντας λοιπόν την αξία αυτών των εταιρειών να φαίνεται μεγαλύτερη, ο όμιλος Αντάνι κατάφερε να προσελκύει περισσότερες επενδύσεις ή να εξασφαλίζει περισσότερα δάνεια, υποστηρίζει η Hindenburg.
Από την πλευρά του, ο όμιλος Adani αρνήθηκε κατηγορηματικά τους παραπάνω ισχυρισμούς σε έκθεσή του τέσσερις φορές μεγαλύτερη από εκείνη της Hindenburg. Μάλιστα, για να υπερασπιστεί τον εαυτό του και τον όμιλό του, ο 60χρονος μεγιστάνας έκανε λόγο περί «επίθεσης κατά της Ινδίας, κατά της ανεξαρτησίας, της ακεραιότητας και της ποιότητας των ινδικών θεσμών».
Ως απάντηση στα παραπάνω, η Hindenburg τον κατηγόρησε ότι προσπαθεί, με τη σημαία του εθνικισμού, να συγκαλύψει τις σκοτεινές δοσοληψίες.
Ο αντίκτυπος της υπόθεσης Adani στην αγορά της Ινδίας ήταν τεράστιος, με τη ρουπία να υποχωρεί έναντι όλων των ασιατικών νομισμάτων και τα spreads ενός δείκτη ομολόγων της χώρας να διευρύνονται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τεσσάρων εβδομάδων. Οι επενδυτικές τράπεζες που είχαν αναλάβει ανάδοχοι της προσφοράς μετοχών επρόκειτο να αμειφθούν με 12 εκατ. δολ., τα οποία χάνουν, όμως, καθώς η καταβολή τους ήταν εξαρτημένη από την επιτυχία της προσφοράς.
Σύμφωνα με το Bloomberg, προκειμένου να κατανοήσουμε πλήρως τον τρόπο με τον οποίο επηρεάστηκε η οικονομία της Ινδίας, θα πρέπει να αντιληφθούμε τον πραγματικό ρόλο της αυτοκρατορίας του Αντάνι.
Η μεταφορά του άνθρακα που εξορύσσεται στα ορυχεία του Αντάνι πραγματοποιείται μέσω των λιμανιών και των σιδηροδρόμων του και στη συνέχεια μεταφέρεται στους φούρνους των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που επίσης του ανήκουν. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια περνάει από τις γραμμές μεταφοράς που διαχειρίζεται ο Αντάνι και φτάνει σε σπίτια χτισμένα με τσιμέντο που παράγει ο όμιλός του, όπου οι άνθρωποι ετοιμάζουν το φαγητό τους σε εστίες που τροφοδοτούνται από αέριο «Αντάνι», με μαγειρικό λάδι, δημητριακά και μήλα που επίσης φέρουν τη σφραγίδα των εταιρειών του.
Αργότερα, όταν οι οικογένειες κάθονται γύρω από το τραπέζι για να φάνε, μπορεί να συζητήσουν για τις διακοπές τους με πτήσεις μεταξύ αεροδρομίων που πάλι ανήκουν στον Αντάνι, ή να χαλαρώσουν κοιτάζοντας φωτογραφίες αποθηκευμένες στο κέντρο δεδομένων του. Κανένα άλλο πρόσωπο στη σύγχρονη ιστορία της Ινδίας δεν έχει αποκτήσει τόσο ισχυρή παρουσία σε τόσους πολλούς τομείς της οικονομίας, και μάλιστα σε τόσο σύντομο διάστημα.
Δεδομένου λοιπόν του κομβικού ρόλου του Αντάνι, η κρίση που ξέσπασε μετά τη δημοσίευση της έκθεσης Hindenburg θα μπορούσε να έχει και πιο μακροπρόθεσμες συνέπειες στην ινδική οικονομία.
«Ρίχνοντας μια ματιά στην ευρύτερη εικόνα των αγορών, είναι εμφανές ότι όλο αυτό αποτέλεσε… μια απότομη αφύπνιση για τους ξένους επενδυτές», δήλωσε στο CNN ο Saurabh Mukherjea, ιδρυτής της Marcellus Investment Managers.
Οι συνέπειες της έκθεσης Hindenburg θα μπορούσαν να επηρεάσουν και άλλες μεγάλες ινδικές επιχειρήσεις, προειδοποίησαν οι ειδικοί.
«Η υπόθεση Adani άνοιξε τον ασκό του Αιόλου», δήλωσε ο Manish Chowdhury, επικεφαλής έρευνας στη χρηματιστηριακή Stoxbox. Η Ινδία φαντάζει πλέον «αδύναμη» επιλογή για τους ξένους επενδυτές, πρόσθεσε.
Ο Chowdhury είπε ότι οι επενδυτές θα είναι τώρα «δύσπιστοι» σχετικά με τις λογιστικές πρακτικές όλων των ινδικών εταιρειών, ενώ ο Mukherjea επισήμανε από την πλευρά του ότι οι πελάτες του κάνουν ήδη περισσότερες ερωτήσεις.
«Φυσικά… μας ζητούν περισσότερη καθοδήγηση σχετικά με το πώς λειτουργεί η λογιστική και εταιρική διακυβέρνηση στην Ινδία», είπε ο ίδιος στο CNN.
Η έκθεση της Hindenburg αποτέλεσε επίσης το αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης στην Ινδία, με τους ηγέτες της αντιπολίτευσης να διακόπτουν τη λειτουργία του κοινοβουλίου την περασμένη Πέμπτη, αλλά και την Παρασκευή, απαιτώντας να διεξαχθεί έρευνα σχετικά με την υπόθεση.
Ειδικότερα, ζήτησαν να συσταθεί μια Μεικτή Κοινοβουλευτική Επιτροπή ή μια επιτροπή υπό την επίβλεψη του Ανωτάτου Δικαστηρίου προκειμένου να διερευνηθούν οι ισχυρισμοί κατά του ομίλου Adani και να υπολογιστεί ο κίνδυνος για τους Ινδούς επενδυτές από την πτώση των μετοχών του.
Επιπλέον, η κρίση εντάθηκε ακόμη περισσότερο αυτή την εβδομάδα, καθώς εκατοντάδες μέλη των κομμάτων της αντιπολίτευσης της Ινδίας βγήκαν στους δρόμους ζητώντας τη διερεύνηση των καταγγελιών της Hindenburg.
Σημειώνεται ότι τόσο στην οικονομική πρωτεύουσα, Μουμπάι όσο και στην πόλη Τσενάι, διαδηλωτές από τον χώρο της αντιπολίτευσης συγκεντρώθηκαν έξω από τα γραφεία μιας κρατικής τράπεζας, καθώς και της μεγαλύτερης ασφαλιστικής εταιρείας της χώρας, που είναι γνωστό ότι έχουν επενδύσει σε μετοχές του ομίλου Adani.
Διαμαρτυρίες ξέσπασαν και στο Δελχί, όπου διαδηλωτές πέταξαν πλαστά χαρτονομίσματα στον αέρα και φώναξαν συνθήματα. Κάποιοι μάλιστα έκαψαν μια βαλίτσα με φωτογραφίες του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι και του Αντάνι, ενώ ορισμένοι εξ αυτών πέρασαν πάνω από τα οδοφράγματα της αστυνομίας και συνελήφθησαν.
Η πορεία του Αντάνι μέχρι την κορυφή της επιχειρηματικής σκηνής της Ασίας ήταν γεμάτη ρίσκα, ακόμη και με κίνδυνο για την ίδια του τη ζωή. Στα 16 του παράτησε το σχολείο και μετακόμισε στη Μουμπάι, όπου εργάστηκε στη βιομηχανία των διαμαντιών. Δύο χρόνια μετά, επέστρεψε στην πολιτεία της Γκουτζαράτ, απ’ όπου κατάγεται. Εκεί, ανέλαβε επικεφαλής εργοστασίου συσκευασιών με τον αδερφό του.
Το 1998 άφησε πίσω το ιστορικό της οικογένειάς του, η οποία δραστηριοποιείτο στην εμπορία υφασμάτων, για να ιδρύσει τη δική του εταιρεία. Επί 24 χρόνια εργαζόταν συνεχώς ώστε να την επεκτείνει σε ουσιαστικά κάθε επιχειρηματικό κλάδο, από λιμάνια και ορυχεία μέχρι ενέργεια και real estate.
Ο 60χρονος μεγιστάνας είναι από τους μεγαλύτερους χορηγούς του κόμματος του Μόντι. Μάλιστα ο Ινδός πρωθυπουργός δεν έκρυψε ποτέ τη φιλία του με τον Αντάνι, ο οποίος σίγουρα επωφελήθηκε από αυτήν για να επεκτείνει την αυτοκρατορία του.
Ο Αντάνι έγινε ο πλουσιότερος άνθρωπος στην Ασία μόλις έναν χρόνο πριν, τον Φεβρουάριο του 2022, όταν και οι τιμές του ομίλου Αdani εκτοξεύτηκαν. Τώρα έχει διολισθήσει στο νούμερο 2 μετά τον Μουκές Αμπάνι, ιδρυτή του πολυσχιδή ινδικού κολοσσού Reliance Industries.
Σημειώνεται επίσης ότι, σε συνέντευξή του στους Financial Times το 2013, ο Αντάνι είχε δηλώσει ότι μεταξύ των «δύο ή τριών πολύ ατυχών γεγονότων» στη ζωή του ήταν η απαγωγή του ίδιου και ενός συνεργάτη του τον Ιανουάριο του 1998. Οι δράστες τους πήραν από το αυτοκίνητο απειλώντας τους με όπλο, ζήτησαν λύτρα 1,5 εκατ. δολαρίων και τους απελευθέρωσαν. Οι δύο ύποπτοι αφέθηκαν ελεύθεροι το 2018, καθώς ο Αντάνι και ο συνεργάτης του «δεν εμφανίστηκαν ποτέ για κατάθεση, παρά τις επανειλημμένες κλητεύσεις από το δικαστήριο».
Επειτα από μία δεκαετία, ο μεγαλοεπιχειρηματίας κατάφερε να ξεφύγει από την τρομοκρατική επίθεση της οργάνωσης Λάσκαρ-ε-Τάιμπα από το Πακιστάν, παρότι βρισκόταν στο ξενοδοχείο όπου σκοτώθηκαν 166 άτομα. Ο Αντάνι βρισκόταν σε σύσκεψη όταν ενημερώθηκε πως το ξενοδοχείο δεχόταν επίθεση και το προσωπικό μετέφερε τον ίδιο και άλλους πελάτες στο υπόγειο.
Στο πλαίσιο, λοιπόν, της πολιτικοοικονομικής κρίσης που πυροδότησε στην Ινδία η έκθεση της Hindenburg, το μέλλον διαγράφεται θολό για τον «αμαρτωλό» όμιλο Adani, ενώ οι «κραδασμοί» γίνονται αισθητοί και στους κόλπους της κυβέρνησης Μόντι λόγω των δεσμών της με τον 60χρονο μεγιστάνα.
Στο μεταξύ, παραμένει αμφίβολο εάν οι επιχειρήσεις του 60χρονου θα μπορέσουν να διαχειριστούν το πλήγμα, ενώ ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s προέβη στην εκτίμηση ότι ο όμιλος δεν θα μπορέσει πλέον να αντλήσει κεφάλαια.