Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), Γιάννης Παράσχης, στο πλαίσιο παρουσίασης του προγράμματος METRON Sustainable Tourism, εκτίμησε ότι το ταμείο της χρονιάς αναμένεται να κλείσει με θετικό πρόσημο.
Η τελική αξιολόγηση, ωστόσο, θα εξαρτηθεί από τα αποτελέσματα του τρίτου τριμήνου, το οποίο είναι καθοριστικό για τα έσοδα του τουρισμού. Σημείωσε δε ότι, σύμφωνα με την ΤτΕ, τα τουριστικά έσοδα για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουλίου ανήλθαν σε 10,5 δισ. και ήταν κατά 4,9% υψηλότερα σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023, ενώ οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά 11,2% στα 18,0 εκατ. Αν στα έσοδα συνυπολογιστούν και τα έσοδα από την κρουαζιέρα, τότε ανήλθαν στα 11 δισ. και ήταν κατά 5,6% υψηλότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα έσοδα του 2023.
Η μείωση των εσόδων του Ιουλίου
Σύμφωνα με τον κ. Παράσχη, η μείωση των εσόδων του Ιουλίου αποδίδεται σε πολλούς παράγοντες. Ένας βασικός λόγος είναι η αλλαγή στη συμπεριφορά των τουριστών όσον αφορά τη διαχείριση του ταξιδιωτικού τους προϋπολογισμού. Πολλοί επισκέπτες επιλέγουν να κατανέμουν τα διαθέσιμα χρήματά τους σε περισσότερες αλλά οικονομικότερες επισκέψεις. Επιπλέον, το διαθέσιμο εισόδημα των τουριστών φαίνεται να είναι μειωμένο, γεγονός που οδηγεί σε συγκράτηση της τουριστικής δαπάνης.
Ένας άλλος παράγοντας είναι η μεγάλη άνοδος του οδικού τουρισμού, ο οποίος χαρακτηρίζεται από λιγότερες διανυκτερεύσεις και χαμηλότερη μέση δαπάνη. Τα στοιχεία της περιόδου Ιανουαρίου-Αυγούστου 2024 δείχνουν αύξηση των οδικών αφίξεων κατά 14% σε σύγκριση με το 2023, γεγονός που ενισχύει την τάση προς τον οικονομικότερο τουρισμό. Επιπλέον, η διασπορά των επισκεπτών εκτός της υψηλής σεζόν, μέσω της επέκτασης της τουριστικής περιόδου, επηρεάζει την κατανομή των εσόδων.
Η σημασία της διαρθρωτικής αλλαγής στην τουριστική ζήτηση
Σε ανάλυσή της με αφορμή την πρώτη μηνιαία μείωση των ταξιδιωτικών εισπράξεων τον εφετινό Ιούλιο, για πρώτη φορά μετά τον Μάρτιο του 2021, η Εθνική Τράπεζα τονίζει ότι οι μεταβολές στη διάρθρωση της τουριστικής ζήτησης επιβαρύνουν την ακρίβεια των στατιστικών δεδομένων. Οι έρευνες συνόρων, που αποτελούν τη βασική μέθοδο καταγραφής των εσόδων από τουρίστες, ενδέχεται να υποεκτιμούν τη ροή των εσόδων, λόγω στρεβλώσεων στη δειγματοληψία. Ειδικότερα, παρατηρείται δυσκολία στην αποτύπωση των πιο ετερογενών δαπανών, όπως αυτές που σχετίζονται με τον αυξανόμενο ρόλο των βραχυχρόνιων μισθώσεων, που καταγράφουν διαφορετική διάρθρωση δαπάνης συγκριτικά με τη συνήθη τουριστική αγορά. Συγκεκριμένα, η έκθεση της Εθνικής Τράπεζας αναφέρεται σε «προκλήσεις που προκύπτουν και από τον αυξανόμενο ρόλο των βραχυχρόνιων μισθώσεων, οι οποίες εμφανίζουν ακόμη υψηλότερη εποχικότητα (τους καλοκαιρινούς μήνες λαμβάνει χώρα το 85,7% των διανυκτερεύσεων) συνδυαζόμενη με αρκετά διαφορετική διάρθρωση δαπάνης συγκριτικά με τη συνήθη (λ.χ. μεγαλύτερο ποσοστό κατανάλωσης βασικών αγαθών και μη-τουριστικών υπηρεσιών) καθώς και τάση υποδήλωσης των δαπανών».
Έτσι, η έκθεση της Εθνικής Τράπεζας καταλήγει: «Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τους ανωτέρω παράγοντες, τις εξελίξεις κατά το 7μηνο του 2024, τις σημαντικές ανατιμήσεις που έχουν καταγραφεί σε τουριστικές υπηρεσίες μέχρι και τον Αύγουστο, αλλά και τη διαφαινόμενη τάση αρνητικής απόκλισης στην καταγραφή των εσόδων τα προηγούμενα χρόνια, οι αναλυτές της τράπεζας εκτιμούν ότι η πραγματική τελική δαπάνη των τουριστών είναι πιθανό να υπερβεί κατά σχεδόν €1 δισ. την τελική επίσημη καταγραφή στο σύνολο του 2024, βάσει της τρέχουσας μεθοδολογίας, με το μεγαλύτερο τμήμα της εκτιμώμενης απόκλισης να επηρεάζει το διάστημα Ιουλίου-Σεπτεμβρίου».
Το μέλλον του τουρισμού και οι προκλήσεις
Παρά τις προσωρινές δυσκολίες, ο κ. Παράσχης εκτιμά ότι το τελικό αποτέλεσμα της τουριστικής χρονιάς θα είναι θετικό, με την προϋπόθεση ότι η πτώση των εσόδων τον Ιούλιο είναι παροδική. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός λόγω της θετικής πορείας των τελευταίων ετών. Ο ελληνικός τουρισμός, αν και διανύει μια περίοδο ακμής, δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένος και χρειάζεται διαρκή προσπάθεια για να διατηρηθεί το θετικό momentum.
Η επέκταση της τουριστικής περιόδου και η ενίσχυση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού μπορεί να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη στήριξη και επένδυση σε υποδομές, υπηρεσίες και βιώσιμες πρακτικές είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη.
Σε αυτό το πλαίσιο, και σε απάντηση της δυσαρέσκειας που εκφράζεται από τους μόνιμους κατοίκων πολλών δημοφιλών προορισμών στην Ελλάδα για φαινόμενα υπερτουρισμού, ο ΣΕΤΕ αναλαμβάνει την πρωτοβουλία METRON Sustainable Tourism, με γνώμονα την κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμη ανάπτυξη.
Η ψηφιακή πλατφόρμα που θα βοηθήσει τις τουριστικές επιχειρήσεις να επιτύχουν βιώσιμη ανάπτυξη, μπαίνει αρχικά σε πιλοτική λειτουργία, με τις 50 πρώτες εταιρείες να έχουν προσκληθεί ώστε να λάβουν μέρος στη διαδικασία. Σε πρώτη φάση η πρωτοβουλία θα απευθύνεται σε πέντε τουριστικούς κλάδους και συγκεκριμένα σε: καταλύματα, εναέριες μεταφορές, θαλάσσιες μεταφορές, χερσαίες μεταφορές και τουριστικά γραφεία.