Τρεις προσδιοριστικούς άξονες έχει το πολυαναμενόμενο πολυνομοσχέδιο του ΥΠΕΝ για τα ενεργειακά που κατατέθηκε στην Βουλή:
- Αλλαγή ρόλου της ΡΑΕ με την ανάληψη των αρμοδιοτήτων για ύδατα και απόβλητα και μετατροπή της σε Υπερ-Αρχή αλλά ο Πρόεδρος της ΡΑΕ υποβαθμίζεται σε Αντιπρόεδρο-Τομεάρχη.
- Σειρά ρυθμίσεων στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με πολλές παρατάσεις σε ταρίφες και προθεσμίες και
- Ριζική αναθεώρηση στη δομή και λειτουργία των λεγόμενων «ενεργειακών κοινοτήτων», των αυτοπαραγωγών και των υβριδικών σταθμών.
Επίσης το ΥΠΕΝ νομοθετεί μια σειρά από επείγονται ενεργειακά μέτρα. Συγκεκριμένα:
- Εισάγεται μηχανισμός επιστροφής υπερβολικών εσόδων των εταιρειών προμήθειας ρεύματος
- Αλλάζει η ειδική εισφορά 10 ευρώ ανά Μεγαβατώρα που είχε επιβληθεί στο αέριο που χρησιμοποιούν οι ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες και γίνεται πλέον 5% επί της τιμής TTF
- Ορίζονται ως ΥΚΩ οι δαπάνες για αντιστάθμιση κινδύνου από ενεργειακές κρίσεις
- Εξαιρούνται από το πλαφόν στη χονδρεμπορική ρεύματος οι ποσότητες που πωλούνται μέσω διμερών συμβολαίων φυσικής παράδοσης (PPAs) σε ενεργοβόρους βιομηχανικούς καταναλωτές.
- Εξαιρούνται από τις επιδοτήσεις οι ποσότητες ρεύματος που αγοράζονται μέσω διμερών συμβολαίων PPAs
- Προκηρύσσεται Πρόγραμμα Παραγωγικών Επενδύσεων Πράσινης Οικονομίας (Ρroduc-e Green)
- Θεσμοθετείται το Πρόγραμμα επιδότησης αντικατάστασης οικιακών συστημάτων παραγωγής νερού χρήσης με ηλιοθερμικά συστήματα (θερμοσίφωνες)
Ταρίφες εκτός διαγωνισμού για μικρά ηλιακά πάνελ
Θα συνεχίσουν και μέσα στο 2023 να κατακυρώνουν ταρίφα εκτός διαγωνισμών «μικρά» φωτοβολταϊκά μέχρι 500 κιλοβάτ και αιολικά πάρκα μέχρι 6 Μεγαβάτ με το νέο σχέδιο νόμου. Στην περίπτωση των «μικρών» φωτοβολταϊκών ιδιωτών, η διορία επεκτείνεται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου.
Η αντίστοιχη προθεσμία για τα ηλιακά πάνελ ενεργειακών κοινοτήτων τίθεται για τις 30 Σεπτεμβρίου 2023, με όριο σύναψης έως δύο συμβάσεων λειτουργικής ενίσχυσης για φωτοβολταϊκούς σταθμούς ισχύος έως 0,5 Μεγαβάτ έκαστος, χωρίς την προηγούμενη συμμετοχή σε ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών.
Για τα «μικρά» αιολικά πάρκα, η επέκταση καλύπτει το διάστημα μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2024.
Ισχύει πάντοτε η προϋπόθεση που ίσχυε και τα προηγούμενα έτη, δηλαδή ο όρος ότι μετά την 1η Ιανουαρίου 2021, κάθε ιδιώτης θα μπορεί να κλειδώσει ταρίφα εκτός διαγωνισμών μόνο για ένα «μικρό» φωτοβολταϊκό.
Από την άλλη πλευρά, το «κλείδωμα» Τιμής Αναφοράς εκτός διαγωνισμών θεωρητικά καταλαμβάνει και νέα έργα, δηλαδή μονάδες για τις οποίες θα υποβληθεί αίτηση σύνδεσης μέσα στο 2023.
Ωστόσο, είναι απίθανο να γίνει πραγματικότητα αυτή η θεωρητική δυνατότητα, καθώς θα έπρεπε πρώτα να ξεκινήσει ξανά να υποδέχεται αιτήσεις σύνδεσης ο ΔΕΔΔΗΕ και να χορηγήσει μέσα στο έτος προσφορά σύνδεσης σε ένα τέτοιο νέο έργο.
Πως θα φύγουν απο τη μέση έργα που δεν θα γίνονταν ποτέ
Κοσκινίζονται επίσης τα έργα που έχουν κατακυρώσει ηλεκτρικό «χώρο» στο σύστημα εδώ και χρόνια, χωρίς να έχουν προχωρήσει έκτοτε στην περαιτέρω ωρίμανση των πρότζεκτ.
Η ρύθμιση, αφορά τις Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης (ΟΠΣ) που έχουν χορηγηθεί έως τις 4 Ιουλίου 2022, ημέρα δημοσίευσης του νομοσχεδίου για την αδειοδοτική απλοποίηση των «πράσινων» επενδύσεων.
Το νομοσχέδιο προέβλεπε ένα σχετικό ορόσημο, το οποίο καταλαμβάνει όλα τα έργα που έκτοτε έχουν λάβει ΟΠΣ.
Έτσι, μετά την αποδοχή της ΟΠΣ, για τα έργα αυτά ισχύουν 12 μήνες διορία για να υποβληθεί αίτημα για σύναψη σύνδεσης καθώς και για άδεια εγκατάστασης.
Ανάλογο αναδρομικό ορόσημο βάζει η ρύθμιση για τις μονάδες με χορήγηση ΟΠΣ πριν από τις 4 Ιουλίου 2022, θέτοντας συγκεκριμένες προθεσμίες για την αίτηση σύναψης Σύμβασης, ώστε να μην παύσουν αυτοδικαίως οι σχετικές άδειες.
Έτσι, για τα έργα στα οποία έχει χορηγηθεί οριστική προσφορά έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2020, θα πρέπει η αίτηση για σύμβαση να γίνει έως τις 30 Ιουνίου 2023.
Για τους «πράσινους» σταθμούς με χορήγηση Οριστικής Προσφοράς από την 1 Ιανουαρίου μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2021, η αίτηση χρειάζεται να υποβληθεί έως τις 31 Αυγούστου 2023.
Τέλος, προθεσμία για την αίτηση έως τις 31 Οκτωβρίου 2023 έχουν τα έργα στα οποία έχουν χορηγηθεί ΟΠΣ από την 1η Ιανουαρίου 2002, μέχρι τις 4 Ιουλίου.
Oι ρυθμίσεις για την αυτοκατανάλωση (net metering) ενέργειας
Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται επίσης διάταξη για τον τρόπο πώλησης της πλεονάζουσας ενέργειας από συστήματα αυτοκαταναλωτών.
Υπενθυμίζεται ότι η συγκεκριμένη φόρμουλα (αυτοκατανάλωση και πώληση πλεονάζουσας) ισχύει για επιχειρήσεις, ενώ με βάση άλλο νομοσχέδιο που έχει τεθεί σε διαβούλευση από το ΥΠΕΝ, πλέον αίρεται το πλαφόν 20% πώλησης.
Σύμφωνα με τη σχετική ρύθμιση, εάν η μέγιστη ισχύς παραγωγής του φωτοβολταϊκού είναι μεγαλύτερη ή ίση του 1 Μεγαβάτ, η τιμή πώλησης θα καθορίζεται με διαγωνισμούς.
Αντίθετα, θα είναι διοικητικά οριζόμενη η ταρίφα για σταθμούς οι οποίοι σε ετήσια βάση εγχέουν ενέργεια που δεν υπερβαίνει την ενέργεια που αντιστοιχεί σε μέγιστη ισχύ ίση του 1 Μεγαβάτ.
Με το ίδιο νομοσχέδιο, μειώνεται στο μισό το ανώτατο όριο του κόστους εξισορρόπησης για τα «μικρά» φωτοβολταϊκά με συμβάσεις Feed-in-Tarrif και ευθύνες εξισορρόπησης, ενώ επίσης αυξάνονται πρόσκαιρα οι Τιμές Αναφοράς των μονάδων βιομάζας και βιοαερίου.
Παράλληλα, ανοίγει ο δρόμος για συμμετοχή το μέγιστο για 2 χρόνια στην αγορά, έργων ΑΠΕ που έχουν κλειδώσει ταρίφα σε διαγωνισμού.
Τέλος, θεσπίζεται το πλαίσιο το σχήμα που έχει πάρει το «πράσινο φως» από την DG Comp για τη λειτουργική ενίσχυση υβριδικών σταθμών ΑΠΕ στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
Υπενθυμίζεται ότι το πλαίσιο θα ανοίξει τον δρόμο για την εγκατάσταση έργων συνολικής αποθηκευτικής ισχύος 264 Μεγαβάτ, ενώ προβλέπεται τρεις ομάδες έργων, ανάλογα με το πού θα εγκατασταθούν.
Τη μία ομάδα καταλαμβάνει αποκλειστικά η Κρήτη, ενώ στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται τα μικρά νησιά (όπως π.χ. η Γαύδος) που δεν προβλέπεται να ενταχθούν στο ηπειρωτικό δίκτυο με το πρόγραμμα διασυνδέσεων του ΑΔΜΗΕ.
Η τρίτη κατηγορία αφορά τα νησιά που βρίσκονται υπό διασύνδεση. Με εξαίρεση την Κρήτη, και τέσσερα αρκετά ώριμα αδειοδοτικώς έργα που θα λάβουν ταρίφες εκτός διαγωνισμών, σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις οι Τιμές Αναφοράς θα προκύψουν από ανταγωνιστικές διαδικασίες.
Τι γίνεται με τους ενεργειακούς χώρους («πολύγωνα») που έχουν καταληφθεί
Με το νομοσχέδιο, επιχειρείται επίσης να δοθεί τέλος στο κομφούζιο που προκλήθηκε με τις καταχωρήσεις πολυγώνων εξαιρούμενων σταθμών στο σύστημα της ΡΑΕ, ώστε η σχετική Βεβαίωση να κατατεθεί στον ΔΑΠΕΕΠ και να συνεχιστεί η καταβολή της ενίσχυσης.
Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι τα πολύγωνα που δηλώνουν αρκετοί παραγωγοί φαίνονται ήδη κατειλημμένα από άδειες παραγωγής που έχουν εκδοθεί στη συνέχεια.
Υπενθυμίζεται ότι η ΡΑΕ έχει ξεμπλοκάρει τη διαδικασία για εξαιρούμενους σταθμούς που βρίσκονται σε λειτουργία, καθώς με ανακοίνωσή της έχει ενημερώσει πως σε αυτές τις περιπτώσεις η Βεβαίωση εκδίδεται ανεξαρτήτως επικάλυψης.
Η ρύθμιση ωστόσο στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο δημιουργεί ένα συνολικό πλαίσιο, που επιλύει το πρόβλημα σε όλες τις περιπτώσεις.
Έτσι, σε ενδεχόμενη επικάλυψη, η ΡΑΕ προβαίνει σε συγκριτική αξιολόγηση των εν λόγω σταθμών με βάση τα κάτωθι κριτήρια και θα προκρίνεται ο Εξαιρούμενος Σταθμός, αν αυτός εγκαθίσταται σε ιδιωτικές εκτάσεις και ο κάτοχος του σταθμού έχει τη νόμιμη χρήση αυτής.
Διαφορετικά θα προκρίνεται ο σταθμός που έχει συνάψει Σύμβαση Σύνδεσης με τον αρμόδιο Διαχειριστή, ενώ αν δεν προκύπτει προκρινόμενος σταθμός και με αυτό το κριτήριο, τότε η αξιολόγηση θα γίνεται βάσει χρονικής προτεραιότητας που υποβλήθηκε πλήρες αίτημα, είτε για Βεβαίωση Παραγωγού ή Βεβαίωση Παραγωγού ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή Άδεια Παραγωγής, είτε, όσον αφορά τον Εξαιρούμενο Σταθμό, για Οριστική Προσφορά Σύνδεσης.