Με κεντρικό άξονα τις γυναικείες προσωπικότητες που εμφανίστηκαν στο ρεμπέτικο και άφησαν το ανεξίτηλο αποτύπωμά τους ως τραγουδίστριες, δημιουργοί, μουσικοί, μούσες ή παρουσίες που επηρέασαν το περιβάλλον και τη θεματολογία του, το 8ο Φεστιβάλ Ρεμπέτικου επιδιώκει να αναδείξει τις κοινωνικές συνθήκες και παραμέτρους που σχετίζονται με τη συμμετοχή ή την αναφορά των γυναικών στο ρεμπέτικο.
Ιδιαίτερα επικεντρώνεται στις πτυχές της χειραφέτησης και της απόκλισης από τα αυστηρά πρότυπα που επιβάλλονταν κοινωνικά, ακολουθώντας, σε ορισμένες περιπτώσεις, διαφορετικές συμπεριφορές, στάσεις ζωής ή τρόπους έκφρασης. Αυτές οι ιδιαιτερότητες δεν πρέπει να κρίνονται, καθώς ανήκουν σε διαφορετικό «τόπο και χρόνο». Έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά για αυτό το θέμα, μερικά κοντά στην αλήθεια και άλλα όχι. Το σίγουρο είναι ότι αυτές οι γυναίκες -σε μια αυστηρά ανδροκρατούμενη κοινωνία- είχαν το θάρρος και τις ικανότητες να διεκδικήσουν τη θέση τους στη λαϊκή μας μουσική, τη λαϊκή ποίηση και την κοινωνία γενικότερα.
Η άλλη διάσταση αυτής της θεματικής δεν θα μπορούσε να είναι παρά η αναφορά στη γυναίκα, όπως αποτυπώνεται μέσα από τους στίχους του ρεμπέτικου. Η γυναίκα ως μητέρα, αδελφή, κόρη, εργάτρια, μετανάστρια, σύντροφος, αγωνίστρια, αλλά και ως τιμωρός, φεμινίστρια, ανατρεπτική, ανεξάρτητη. Κάθε ρόλος έχει τη δική του ξεχωριστή χροιά.
Φέτος, την τιμητική τους έχουν οι γυναικείες παρουσίες, με ερμηνεύτριες όπως η Ανατολή Μαργιόλα, η Ασπασία Στρατηγού, η Εύα Ξένου, η Μαίρη Δεναξά, η Αγγέλικα Παπανικολάου, η Γεωργία Μαρίνη και η Ιφιγένεια Ιωάννου. Στα μουσικά σχήματα συμμετέχουν αρκετές μουσικοί, που μοιράζονται την αγάπη τους για το ρεμπέτικο και τον σεβασμό για τις εκτελέσεις που μας κληροδότησαν οι πρωτοπόροι και πρωτοπόρες του ρεμπέτικου.
Πρόγραμμα
Τετάρτη 28.08 || Σκαλάκια Βροντάδου (στου «Τεμπέλη»)
20.50: «Ο Καραγκιόζης και το ρεμπέτικο». Μια απολαυστική παράσταση Θεάτρου Σκιών, από τον Γιάννη Γαλανό.
21.30: «Στα σκαλάκια του Βροντάδου»
Η Λαϊκή Ορχήστρα του Μικρού Μουσικού Συνόλου παρουσιάζει μια βραδιά με τραγούδια που αναφέρονται στη χειραφέτηση της γυναίκας, μέσα από το ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι της εποχής, στα σκαλάκια του Βροντάδου, έξω από την ιστορική ταβέρνα του «Τεμπέλη».
Πέμπτη 29.08 || Ταρσανάς, Ερμούπολη
21.00: Εύα Ξένου, Μαίρη Δεναξά και Σάκης Νικολετόπουλος.
Η Εύα Ξένου, η Μαίρη Δεναξά, η Αγγέλικα Παπανικολάου, η Γεωργία Μαρίνη, εξαιρετικές καλλιτέχνιδες στο είδος τους, πλαισιώνονται από τους Σάκη Νικολετόπουλο, Στέλιο Παπαδόπουλο και Αργύρη Νικολάου. Προάγουν και αναδεικνύουν τη γυναίκα του χθες και του σήμερα μέσα από το λαϊκό τραγούδι. Τη γυναίκα που εργάζεται, μοχθεί, που ξοδεύει τον παρά της και το χρόνο της όπου θέλει εκείνη. Τη γυναίκα του ρεμπέτικου που χειραφετείται μέσω αυτού, στο πάλκο, στις συνθέσεις, στους στίχους ως δημιουργός, κατέχοντας δεσπόζουσα θέση στο κουμάντο, στην «πιάτσα» και στη γυναικεία αλληλεγγύη, την εποχή που στην Ελλάδα η θέση της γυναίκας καθορίζεται μέσα από ένα στενό πλαίσιο ύπαρξης και λειτουργίας της. Η πραγματικότητα όμως του τότε συνεχίζει σε ένα σημαντικό βαθμό να αντανακλά και τις συνθήκες του σήμερα… κρίνοντας εκ του αποτελέσματος.
Παρασκευή 30.08 || Ταρσανάς, Ερμούπολη
20.50: Προβολή ταινίας μικρού μήκους, αφιέρωμα στη σπουδαία Ρίτα Αμπατζή, δημιούργημα μαθητών και μαθητριών του 4ου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Ερμούπολης.
21.15: Η Ιφιγένεια Ιωάννου και το σχήμα Εϊβαλά ζωντανεύουν ιστορίες εμπνευσμένες από τη Σμύρνη του 19ου-20ου αι.
Σάββατο 31.08 || Ταρσανάς, Ερμούπολη
21.00: Ασπασία Στρατηγού, Ανατολή Μαργιόλα και Βασίλης Κορακάκης. Μια ομάδα από καταξιωμένες ερμηνεύτριες και δεξιοτέχνες μουσικούς, θα φέρουν κοντά μας και θα ζωντανέψουν τις γνωστές και άγνωστες μορφές των γυναικών του ρεμπέτικου.
Κυριακή 01.09 || Πηγή Αγίου Αθανασίου, Άνω Σύρος
21.00: Λαϊκή Ορχήστρα Σύρου
Κάτι μας λέει ότι ο Μάρκος, όταν έγραψε το «Έλα να πάμε εκεί που λες» με τη «ρούσσα» και τη «γαιτονοφρυδούσα», είχε στο μυαλό του την πηγή και τις δροσιές του Αη Θανάση, όπου θα συναντήσουμε τις γυναικείες μορφές του ρεμπέτικου σε μια ατμόσφαιρα μυσταγωγίας.
ΕΚΘΕΣΗ ΛΑΪΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ
Αίθουσα Γ. & Ε. Βάτη, Πλατεία Μιαούλη
Τετάρτη 28 έως Σάββατο 31.08: 10.30-14.00 & 18.00-21.00
ΜΟΥΣΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ
Συνεδριακή αίθουσα «Βαλμά» του Επιμελητηρίου Κυκλάδων
Σάββατο 31.08: 12.00-14.30
«Η φωνητική πράξη στο Σμυρναίικο και Ρεμπέτικο τραγούδι», με την Ιφιγένεια Ιωάννου.
Το σεμινάριο αυτό έχει στόχο να μελετήσει και να αναδείξει τα κύρια χαρακτηριστικά της φωνητικής τέχνης στα σμυρναίικα και ρεμπέτικα τραγούδια μέσα από παραδείγματα από επιλεγμένο ρεπερτόριο.