Στη διάρκεια της συνάντησης Κυρ. Μητσοτάκη-Ταγίπ Ερντογάν υπογράφηκαν Μνημόνια, Συμφωνίες και έγιναν κοινές Δηλώσεις, ενώ υπογράφηκαν διακηρύξεις μεταξύ των αρμόδιων υπουργών της κυβέρνησης με τους Τούρκους ομολόγους τους για μια σειρά θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος.
Αν και ο απολογισμός φαίνεται να είναι σε γενικές γραμμές θετικός, υπάρχουν ζητήματα που εκ πρώτης προβληματίζουν. Η απελευθέρωση του καθεστώτος βίζας, ένα ζήτημα που «καίει» την Τουρκία, δείχνει ότι στην πραγματικότητα η Ελλάδα έδειξε την έμπρακτη στήριξή της στην προσέγγιση της γείτονος χώρας με την Ε.Ε. Η συμφωνία που υπογράφηκε για την άμεση χορήγηση βίζας σε Τούρκους που θέλουν να επισκεφτούν νησιά του Αν. Αιγαίου «είναι ένα μέτρο που φέρνει τους δύο λαούς κοντά. Είναι κάτι που το θέλουν πάρα πολύ οι ακρίτες μας, οι οποίοι έχουν σηκώσει τόσο μεγάλο βάρος στη διαχείριση του μεταναστευτικού» επισήμανε ο υπουργός Μετανάστευσης, προσθέτοντας πως πρόκειται για συμφωνία η οποία γίνεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Εκτός αυτού, δείχνει εμμέσως την αποδοχή από την τουρκική πλευρά ότι τα νησιά αυτά είναι ελληνικά και δεν αμφισβητείται η κυριαρχία τους.
Τα μελανά σημεία
Η διαφωνία για τη μειονότητα κατά τις κοινές δηλώσεις των δύο ηγετών ήταν ίσως το μόνο μελανό σημείο και έχει σημασία αν θα δοθεί συνέχεια από τον Τούρκο πρόεδρο τόσο κατά τη συνάντησή του με μειονοτικούς.
Στο μεταναστευτικό, παρότι δεν υπεγράφη κάποια συμφωνία, αυτό που κρατάμε είναι ότι βάσει επίσημων στοιχείων τις τελευταίες εβδομάδες έχουν ελαττωθεί σημαντικά οι ροές από τις τουρκικές ακτές, ενώ έχει φτάσει η ώρα για την αναθεώρηση της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας του Μαρτίου του 2016.
Εχει ενδιαφέρον να δούμε αν η Ελλάδα είναι διατεθειμένη και με ποιους όρους να συμβάλει στην επικαιροποίηση της συμφωνίας του 2016, όταν προκύψει η σχετική ανάγκη.
Η ελληνική πλευρά έκανε συμβιβασμούς στο όνομα της καλής σχέσης με την Τουρκία, αλλά μόνο στο θέμα της μουσουλμανικής μειονότητας στην Θράκη δεν υποχώρησε. Η Τουρκία ζητούσε περισσότερα αλλά φαίνεται ότι από την ελληνοτουρική προσέγγιση η Τουρκική πλευρά είναι σίγουρα κερδισμένη.
Ωστόσο η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης μάλλον θα πρέπει να θεωρηθεί μονόδρομος γιατί χρειάζεται πιστοποίηση και επικύρωση των συμφωνηθέντων. Οι διμερείς συμφωνίες έρχονται και παρέρχονται ενώ μια απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης έχει άλλη βαρύτητα.
Το θέμα της ΑΟΖ
«Η μόνη διαφορά, η οποία μπορεί να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοσύνης, είναι ο καθορισμός της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας. Είναι μια διαφορά, η οποία ανατρέχει δεκαετίες. Όταν ωριμάσουν οι συνθήκες μπορούμε να πιάσουμε και αυτή τη διαφορά», επεσήμανε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σχετικά με το θέμα στην ΕΡΤ.
«Η αρχική μου διάθεση και η εντολή του Πρωθυπουργού ήταν να προχωρήσουμε με σύνεση, με φρόνηση σε μια κατάσταση όπου πραγματικά να μπορέσουμε να χτίσουμε λιθαράκι-λιθαράκι μια ειλικρινή σχέση. Νομίζω ότι το έχουμε καταφέρει».
Κοινό βιβλίο Ιστορίας στα σχολεία της Ελλάδας και της Τουρκίας;
Την ώρα που ο έλληνας Πρωθυπουργός συναντούσε τον τούρκο ομόλογό του, η Αννα Διαμαντοπούλου έδωσε συνέντευξη στην ΕΡΤ μιλώντας για την χρησιμότητα ενός κοινού βιβλίου ιστορίας Ελλάδας-Τουρκίας. «Είναι ένα δύσκολο εγχείρημα όμως στην περίπτωση υλοποίησής του θα είναι «ένα μεγάλο βήμα ανάμεσα στις δύο χώρες», τόνισε.
Αναφέρθηκε μάλιστα στο γεγονός πως το 2010 είχε γίνει προσπάθεια σε υπουργικό επίπεδο για κοινό βιβλίο μεταξύ των δύο χωρών και έφερε ως παράδειγμα τη Γερμανία και τη Γαλλία, οι οποίες είχαν αγεφύρωτες διαφορές και μακροχρόνιες συγκρούσεις όμως το τόλμησαν.
Τι συμφώνησαν με «σφραγίδα» οι δύο πλευρές;
@ Συμφωνίες
1 . Συμφωνία στον Τομέα της Παιδείας
Η συμφωνία στοχεύει στην ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των Υπουργείων Παιδείας της Ελλάδας και της Τουρκίας στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Αναφέρεται στην αναγνώριση διπλωμάτων τεχνικής εκπαίδευσης, στην ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών, στην οργάνωση κοινών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για διδάσκοντες και σπουδαστές, στις ανταλλαγές σπουδαστών.
Μνημόνια
2. Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) ΑΔΜΗΕ – TEIAS στον Τομέα της ηλεκτρικής διασύνδεσης
Το μνημόνιο αφορά τη δημιουργία νέας διασυνδετικής γραμμής μεταξύ Νέα Σάντας και Μπαμπαέσκι με στόχο την αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Τουρκίας και την αύξηση του όγκου αμφίδρομης ροής ενέργειας κατά 600 MW.
3. Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) στον Τομέα των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων
Το μνημόνιο αναφέρεται στην ανάπτυξη δομών δικτύωσης μεταξύ μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων των δύο χωρών, καθώς και στην αλληλοενημέρωση και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την απλοποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
4. Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) ECG- Eximbak στον Τομέα των Εξαγωγών
Το μνημόνιο προωθεί τη συνεργασία των φορέων Export Credit Greece και Turk Eximbank με σκοπό την αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. Η συνεργασία περιλαμβάνει ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τεχνογνωσίας, εκπαίδευση προσωπικού, ενημέρωση και διευκόλυνση στην επίλυση προβλημάτων, ανάπτυξη κοινών ερευνητικών προγραμμάτων σε Ελλάδα, Τουρκία και τρίτες χώρες.
5. Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) EG – Invest in TR στον Τομέα των Επενδύσεων
Το μνημόνιο αναφέρεται στη συνεργασία των φορέων Enterprise Greece και Invest in Turkiye με σκοπό την προσέλκυση επενδύσεων. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η αλληλοενημέρωση σε θέματα οικονομικού ενδιαφέροντος, η δημιουργία σταθερού και ευέλικτου επενδυτικού κλίματος, η προώθηση και διεύρυνση της συνεργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων, η ανάπτυξη αμοιβαία επωφελών επενδυτικών προγραμμάτων.
6. Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) μεταξύ EG – TOBB στον Τομέα των Επενδύσεων/Επιχειρήσεων
Το μνημόνιο αφορά τη συνεργασία των φορέων Enterprise Greece και Union of Chambers and Commodity Exchanges Of Turkiye (TOBB) με σκοπό τη στήριξη των επιχειρηματικών κοινοτήτων των δύο χωρών. Η συνεργασία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη στρατηγικών για την αύξηση των εμπορικών και επιχειρηματικών αποστολών, την ανταλλαγή πληροφοριών και τεχνογνωσίας, τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.
7. Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) στον Τομέα των Κοινωνικών Υπηρεσιών με έμφαση στην Προστασία ΑμΕΑ
Το μνημόνιο προωθεί τη συνεργασία για την ανάπτυξη στρατηγικών και υπηρεσιών με σκοπό την ισότιμη πρόσβαση και συμπερίληψη των ατόμων με ειδικές ανάγκες στον κοινωνικό ιστό. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η ανταλλαγή καλών πρακτικών και τεχνογνωσίας στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, η οργάνωση συνεδρίων και σεμιναρίων για την εξάλειψη των ανισοτήτων, τη βελτίωση της προσβασιμότητας, τη φροντίδα και την αποϊδρυματοποίηση των ΑμΕΑ.
8. Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) στον Τομέα του Αθλητισμού
Το παρόν μνημόνιο αντικαθιστά το παλαιότερο Πρωτόκολλο του 2013 και προωθεί την ενδυνάμωση του θεσμού των Ολυμπιακών Αγώνων, τη συνεργασία για την καταπολέμηση της χειραγώγησης των αγώνων, τη συνεργασία και τις ανταλλαγές μεταξύ εθνικών ομοσπονδιών και αθλητικών ομίλων.
Κοινές δηλώσεις / Διακηρύξεις
9. Κοινή Δήλωση /Διακήρυξη για συνεργασία στον Τομέα του Τουρισμού
Οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν τον ρόλο του τουρισμού ως γέφυρας συνεργασίας μεταξύ των δύο λαών και τη συμβολή του στην οικονομική ανάπτυξη και στήριξη επαγγελματιών, επιχειρήσεων και τοπικών κοινωνιών. Στο πλαίσιο αυτό συμφωνούν να συνέρχεται κάθε χρόνο η Κοινή Επιτροπή Τουρισμού με σκοπό να προωθήσει την άμεση συνεργασία ταξιδιωτικών φορέων και τουριστικών πρακτόρων, να ενισχύσει την ανταλλαγή καλών πρακτικών και εμπειριών, να διερευνήσει τις δυνατότητες για κοινές τουριστικές επενδύσεις, με απώτερο στόχο την αύξηση των τουριστικών ροών.
10. Κοινή Δήλωση /Διακήρυξη ΓΓΕΤ- TUBITAK για συνεργασία στον Τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας
Οι εθνικοί φορείς έρευνας και τεχνολογίας των δύο χωρών, με σκοπό τη συνέχιση και διεύρυνση της επιστημονικής συνεργασίας τους, επιβεβαιώνουν την πρόθεσή τους να προκηρύξουν κοινό διαγωνισμό στους τομείς: βιοεπιστημών, υγείας, φαρμακευτικών προϊόντων, αγροδιατροφής, κυκλικής οικονομίας, βιώσιμης ενέργειας, δομικών υλικών, πολιτισμού, τουρισμού και δημιουργικής βιομηχανίας.
11. Κοινή Δήλωση/Διακήρυξη για σύγκληση Κοινής Επιτροπής Οικονομίας και Εμπορίου (JEC – JETCO)
Οι δύο πλευρές συμφωνούν στη σύγκληση της 6ης Συνόδου Κοινής Επιτροπής Οικονομίας και Εμπορίου. Η τουρκική πλευρά έχει προτείνει να πραγματοποιηθεί στις 2 Φεβρουαρίου 2024 στην Κωνσταντινούπολη. Στη σύνοδο θα εξεταστούν θέματα εμπορίου, ενέργειας, μεταφορών, τουρισμού.
12. Κοινή Δήλωση/ Διακήρυξη για συνεργασία στον τομέα της Αγροτικής Ανάπτυξης
Οι δύο πλευρές εκφράζουν την πρόθεσή τους να προχωρήσουν στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας στον τομέα των αγροτικών καλλιεργειών, να συνεργαστούν στην αντιμετώπιση πλημμυρών ή ξηρασίας, να συνεργαστούν στην πρόληψη και αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών, να καταπολεμήσουν την παράνομη αλιεία, να προωθήσουν την έρευνα στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης.
13. Κοινή Δήλωση/ Διακήρυξη για Τελωνειακή Συνεργασία
Οι δύο πλευρές επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους να αναπτύξουν περαιτέρω τη συνεργασία μεταξύ των τελωνειακών αρχών. Στο πλαίσιο αυτό, συμφωνούν στη διοργάνωση κοινών σεμιναρίων, την ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών προκειμένου να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητά των τελωνειακών υπηρεσιών, να καταπολεμήσουν την απάτη, να προωθήσουν την ασφάλεια και την προστασία των πολιτών.
14. Κοινή Δήλωση/ Διακήρυξη για τη διοργάνωση Hackathon
Οι δύο πλευρές προγραμματίζουν την διοργάνωση διαδικτυακού διαγωνισμού με ενεργό συμμετοχή μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, φοιτητών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, νεοφυών επιχειρήσεων, εμπορικών και βιομηχανικών επιμελητηρίων των δύο χωρών. Οι συμμετέχοντες θα κληθούν να καταθέσουν ιδέες και προτάσεις πάνω σε ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος και καθημερινότητας σε αστικό περιβάλλον. Η πρόταση που θα βραβευθεί θα υποστηριχθεί από τις δύο χώρες προκειμένου να υλοποιηθεί.
15. Κοινή Δήλωση/ Διακήρυξη για επόμενη σύγκληση τεχνικής Επιτροπής για 2η γέφυρα στον Έβρο – ΕΓΝΑΤΙΑ
Οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν την πρόοδο των εργασιών στην κατασκευή δεύτερης διασυνοριακής γέφυρας στην περιοχή Κήποι – Υψαλα, την οποία εποπτεύει η Εγνατία Οδός Α.Ε., και ανακοινώνουν την επόμενη συνάντηση τεχνικών επιτροπών και εμπειρογνωμόνων.