Οι αλλαγές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο στα εργασιακά, είναι σαρωτικές.
Το ελαστικό ωράριο είναι στο επίκεντρο με σαρωτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας. Στόχος να εκσυγχρονιστούν παλιές πρακτικές συνδικαλισμού και η προσέλκυση επενδύσεων.
Η κυβέρνηση με βάση το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης, φιλοδοξεί να δημιουργήσει, 200.000 νέες θέσεις εργασίας μέσω δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων.
Η πανδημία στέκεται ως τροχοπέδη στο νέο φιλόδοξο αυτό νομοσχέδιο λόγω και της υποχρέωσης τηλεργασίας των υπαλλήλων. Αυτή η καθυστέρηση θα πάψει όταν υποχωρήσουν τα επιδημιολογικά φαινόμενα και παράλληλα με το άνοιγμα της αγοράς ως επανεκκίνηση στο τρόπο λειτουργίας γενικότερα.
Εξετάζονται οι προϋποθέσεις σύμφωνα με τις οποίες θα μπορούν οι επιχειρήσεις να απασχολούν τους εργαζόμενους έως και 10 ώρες την ημέρα κατά μέγιστο, ανάλογα με τις ανάγκες τους. Ειδοποιός διαφορά θα είναι ότι οι επιπλέον ώρες θα αποθηκεύονται και θα «επιστρέφονται» στους εργαζόμενους εντός έξι μηνών με τη μορφή μειωμένου ωραρίου ή ρεπό ή ημερών άδειας. Δεν θα θίγεται ωστόσο η θεμελιώδης αρχή της εβδομάδας των 40 ωρών απασχόλησης.
Το πράσινο φως για τους συμψηφισμούς των υπερωριών θα δίνει το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ) μετά από προσφυγή του εργοδότη, αν δεν είναι εφικτό να υπογραφεί επιχειρησιακή σύμβαση που να προβλέπει τη διευθέτηση. Το ΑΣΕ θα εξετάζει τις προϋποθέσεις και θα εγκρίνει ή θα απορρίπτει την αίτηση. Το ελαστικό ωράριο, όπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, μπορεί να εφαρμοστεί στη βιομηχανία τροφίμων, στην κονσερβοποιία, στην υφαντουργία και σε άλλους κλάδους με εποχική δραστηριότητα.
Η σύμφωνη γνώμη του εργαζόμενου για την εφαρμογή του ελαστικού ωραρίου θα δηλώνεται μέσω ατομικής σύμβασης. Υπενθυμίζουμε ότι το μέτρο είχε νομοθετηθεί και πριν από μία δεκαετία, με τη διαφορά ότι όριζε ως προϋπόθεση τη σύμφωνη γνώμη του σωματείου της επιχείρησης ή του κλάδου.
Ωστόσο οι διαπραγματεύσεις με τα σωματεία κατέληγαν σε αδιέξοδο, με αποτέλεσμα το μέτρο να μην εφαρμοστεί ποτέ στην πράξη.
Ψηφιακή κάρτα εργασίας: Στόχος του υπουργείου είναι η διευθέτηση του χρόνου εργασίας να συνδυαστεί με την εφαρμογή τόσο του ψηφιακού ωραρίου όσο και της ψηφιακής κάρτας εργασίας ώστε να καταγράφονται online οι «κλειδωμένες» υπερωρίες, τις οποίες ο εργοδότης οφείλει ή να πληρώσει ή να συμψηφίσει.
Με την ενεργοποίηση της ψηφιακής κάρτας εργασίας θα καταγράφονται με ακρίβεια δευτερολέπτου σε πραγματικό χρόνο οι ώρες εργασίας του μισθωτού και θα διαβιβάζονται αυτόματα με ηλεκτρονικό τρόπο στο σύστημα «Εργάνη ΙΙ». Από την πλευρά του το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας θα μπορεί να διασταυρώνει τα στοιχεία και να επιβάλλει πρόστιμα σε περίπτωση πραγματοποίησης υπερωριών που δεν πληρώνονται, αλλά και να εντοπίζει την ψευδώς δηλωμένη μερική απασχόληση των εργαζομένων.
Η χρήση της ηλεκτρονικής κάρτας θα ξεκινήσει πιλοτικά από τις τράπεζες, τα σούπερ μάρκετ και άλλες μεγάλες επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 50 άτομα, ενώ σταδιακά θα εφαρμοστεί στο σύνολο της ιδιωτικής οικονομίας.
Στο πλαίσιο των αλλαγών του συνδικαλιστικού νόμου που έπρεπε μετά από 38 χρόνια να εκσυγχρονιστεί, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά το υπουργείο Εργασίας, προβλέπεταιγια πρώτη φορά προσωπικό ασφαλείας κατά τη διάρκεια απεργίας. Το προσωπικό που θα εξακολουθεί να εργάζεται σε περίπτωση απεργίας στις επιχειρήσεις που η λειτουργία τους είναι κρίσιμη για το κοινωνικό σύνολο ορίζεται σε τουλάχιστον 40%. Η διάταξη αφορά κυρίως τις ΔΕΚΟ, την αποκομιδή σκουπιδιών και τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Αν ο εκπρόσωπος του εργοδότη παραλείψει να κάνει όλα όσα πρέπει για να καθοριστεί το προσωπικό στοιχειώδους λειτουργίας, θα διώκεται ποινικά.
Επίσης απαγορεύονται οι καταλήψεις χώρων και εισόδων και η άσκηση ψυχολογικής ή σωματικής βίας. Η απαγόρευση αφορά κυρίως τα μπλόκα συνδικαλιστών που εμποδίζουν εργαζόμενους να εισέλθουν στον χώρο εργασίας κατά τη διάρκεια απεργίας. Αν λάβουν χώρα αυτά τα φαινόμενα, η απεργία καθίσταται παράνομη.
Όσοι μετέχουν σε κατάληψη ή βιαιοπραγούν θα διώκονται ποινικά. Οι αποφάσεις των σωματείων, με επίκεντρο την προκήρυξη απεργίας, όπως προβλέπει το σχέδιο νόμου, θα λαμβάνονται με ηλεκτρονική ψηφοφορία, κάτι που ήδη εφαρμόστηκε πρόσφατα σε συνδικαλιστικές οργανώσεις (π.χ. στην ΟΤΟΕ) λόγω των μέτρων προστασίας για την αποφυγή μετάδοσης του COVID-19. Ακόμη, περιορίζονται οι ημέρες άδειας των συνδικαλιστών, ενώ μειώνεται ο αριθμός των μελών της διοίκησης που προστατεύονται με βάση τον αριθμό των μελών της οργάνωσης.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι εάν η οργάνωση έχει έως 200 μέλη, θα προστατεύονται 5 μέλη της διοίκησης.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα διέπει την τηλεργασία, η οποία φαίνεται ότι θα κυριαρχήσει και στη μετά COVID εποχή θα εξασφαλίζει το δικαίωμα στην αποσύνδεση, προκειμένου να τηρείται το ωράριο εργασίας και να προστατεύεται η ιδιωτική ζωή του τηλεργαζόμενου. Απαγορεύεται ρητά η χρήση της κάμερας (web cam) για τον έλεγχο του τηλεργαζομένου και θα προστατεύονται εν γένει τα προσωπικά δεδομένα. Ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να προμηθεύσει τον εξοπλισμό στον τηλεργαζόμενο ή να καλύψει το κόστος χρήσης αυτού, καθώς και το κόστος συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών. Διαφορετικά η συμφωνία περί τηλεργασίας κρίνεται άκυρη.