Αναμενόταν να είναι μια καλή χρονιά για την Ευρώπης. Μια καταναλωτική ευφορία μετά την πανδημία, υποστηριζόμενη από τις άφθονες κρατικές δαπάνες, αναμενόταν να δώσει ώθηση στην οικονομία και να βοηθήσει τα νοικοκυριά να ανακτήσουν την αίσθηση της κανονικότητας μετά από δύο τρομερά χρόνια, σημειώνει ο Balazs Koranyi για το πρακτορείο Reuters.
Όλα αυτά όμως άλλαξαν στις 24 Φεβρουαρίου με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η ομαλότητα χάθηκε και η κρίση έγινε μόνιμη.
Η ύφεση είναι πλέον σχεδόν βέβαιη, ο πληθωρισμός πλησιάζει τα διψήφια ποσοστά και ένας χειμώνας με ενεργειακές ελλείψεις πλησιάζει γρήγορα.
Αν και δυσοίωνες, οι προοπτικές αυτές είναι ακόμη πιθανόν να χειροτερέψουν περαιτέρω πριν από οποιαδήποτε σημαντική βελτίωση μέχρι το 2023.
“Η κρίση είναι η νέα κανονικότητα”, δήλωσε ο Alexandre Bompard, ο διευθύνων σύμβουλος της Carrefour. “Αυτό που είχαμε συνηθίσει τις τελευταίες δεκαετίες – χαμηλός πληθωρισμός, διεθνές εμπόριο – έχει τελειώσει”, σημείωσε.
Η αλλαγή είναι δραματική. Πριν από ένα χρόνο οι περισσότεροι αναλυτές προέβλεπαν οικονομική ανάπτυξη για το 2022 κοντά στο 5%. Τώρα πλέον, η χειμερινή ύφεση γίνεται το βασικό σενάριο.
Τόσο τα νοικοκυριά όσο και οι επιχειρήσεις υποφέρουν, καθώς οι επιπτώσεις του πολέμου – υψηλές τιμές τροφίμων και ενέργειας – επιδεινώνονται τώρα από μια καταστροφική ξηρασία και τη χαμηλή στάθμη των ποταμών που περιορίζουν τις μεταφορές προμηθειών.
Στο 9%, ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη βρίσκεται σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί εδώ και μισό αιώνα και εξαντλεί την αγοραστική δύναμη, καθώς τα χρήματα που περισσεύουν καταναλώνονται σε βενζίνη, φυσικό αέριο και βασικά είδη διατροφής.
Οι λιανικές πωλήσεις ήδη υποχωρούν, μήνες πριν από την έναρξη της περιόδου θέρμανσης και οι αγοραστές μειώνουν τις αγορές τους. Τον Ιούνιο, ο όγκος των λιανικών πωλήσεων μειώθηκε κατά σχεδόν 4% σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα, με αιχμή την πτώση κατά 9% που καταγράφηκε στη Γερμανία.
Οι καταναλωτές στρέφονται προς τις εκπτωτικές αλυσίδες και εγκαταλείπουν τα προϊόντα υψηλής ποιότητας, στρεφόμενοι σε εκπτωτικές μάρκες. Έχουν επίσης αρχίσει να αποφεύγουν ορισμένες αγορές.
“Η ζωή γίνεται πιο ακριβή και οι καταναλωτές είναι απρόθυμοι να καταναλώσουν”, δήλωσε σε δημοσιογράφους ο Robert Gentz, συνδιευθύνων σύμβουλος της γερμανικής εταιρείας λιανικής πώλησης Zalando.
Οι επιχειρήσεις έχουν μέχρι στιγμής αντεπεξέλθει καλά χάρη στην εξαιρετική τιμολογιακή τους δύναμη λόγω των επίμονων περιορισμών στην προσφορά. Αλλά οι ενεργοβόροι τομείς υποφέρουν ήδη.
Σχεδόν το ήμισυ της ευρωπαϊκής δυναμικότητας τήξης αλουμινίου και ψευδαργύρου είναι ήδη εκτός λειτουργίας, ενώ μεγάλο μέρος της παραγωγής λιπασμάτων, η οποία βασίζεται στο φυσικό αέριο, έχει κλείσει.
Ο τουρισμός αποτέλεσε μία εξαίρεση, με τους ανθρώπους να επιθυμούν να ξοδέψουν μέρος των συσσωρευμένων αποταμιεύσεων και να απολαύσουν το πρώτο ξέγνοιαστο καλοκαίρι τους από το 2019.
Αλλά ακόμη και ο ταξιδιωτικός τομέας περιορίζεται από τις ελλείψεις χωρητικότητας και εργατικού δυναμικού, καθώς οι εργαζόμενοι που απολύθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν απρόθυμοι να επιστρέψουν.
Βασικά αεροδρόμια, όπως αυτό της Φρανκφούρτης και το Χίθροου του Λονδίνου, αναγκάστηκαν να περιορίσουν τις πτήσεις απλώς και μόνο επειδή δεν είχαν το προσωπικό για να εξυπηρετήσουν τους επιβάτες. Στο Σίπχολ του Άμστερνταμ, οι χρόνοι αναμονής θα μπορούσαν να φτάσουν τις τέσσερις ή πέντε ώρες αυτό το καλοκαίρι.
Οι αεροπορικές εταιρείες επίσης δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν. Η γερμανική Lufthansa αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη από τους πελάτες για το χάος, παραδεχόμενη ότι είναι απίθανο το χάος να μετριαστεί σύντομα.