Με στόχο την δυναμική επανεκκίνηση του τομέα της Ελληνικής Παιδείας η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής διοργάνωσε το Σάββατο 9 Νοεμβρίου στη Σαραντάκειο αίθουσα της κοινότητας του Αγίου Νικολάου στο Φλάσινγκ της Νέας Υόρκης, το πρώτο συνέδριο για την Ελληνική Παιδεία και τα Ελληνικά σχολεία στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από τις 10 το πρωί του Σαββάτου και μέχρι και τις 5 το απόγευμα, οι 78 σύνεδροι από όλη την Αμερική – (εκπρόσωποι των Ιερών Μητροπόλεων Βοστώνης, Ντένβερ, Ατλάντας, Ντητρόιτ, Φραγκίσκου, Νέας Ιερσέης και Πιτσβούργου – απουσίαζε εκπρόσωπος της Μητρόπολης Σικάγο), άκουσαν εισηγήσεις σχετικά με τον ρόλο του Γραφείου Ελληνικής Παιδείας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, την διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας, τα Ημερήσια, Απογευματινά και Τσάρτερ σχολεία και κατέθεσαν τις προτάσεις τους, συμμετέχοντας σε έναν γόνιμο διάλογο με την συντονιστική επιτροπή του συνεδρίου και τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ. Ελπιδοφόρο.
Ο Αρχιεπίσκοπος παρουσίασε στο τέλος τα πορίσματα του συνεδρίου, προαναγγέλλοντας τις πρώτες δράσεις του Γραφείου Ελληνικής Παιδείας, ενώ δεν ήταν λίγες οι στιγμές που οι σύνεδροι ξέσπασαν σε ενθουσιώδη χειροκροτήματα επικροτώντας τα όσα είπε ο Σεβασμιώτατος για τη χρήση των Ελληνικών στη Θεολογική Σχολή της Βοστώνης αλλά και στη Θεία Λατρεία, καθώς και για την ανάγκη στήριξης των Ελληνικών σχολείων.
Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του καθηγητή Ηλία Τομάζου από το Πανεπιστήμιο του Κοννέκτικατ ότι “είμαι 45 χρόνια στην Αμερική και είναι από τις καλύτερες τοποθετήσεις που έχω ακούσει από Ιεράρχη μας. Πράγματι είναι ελπίδα αυτά που μας είπατε, Σεβασμιώτατε”, η οποία απηχούσε τα συναισθήματα όλων των συνέδρων.
Σε δηλώσεις του στα ομογενειακά ΜΜΕ ο Αρχιεπίσκοπος εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη μαζική ανταπόκριση στο κάλεσμα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής “να εξετάσουμε ένα θέμα το οποίο έχει παραμεληθεί, είναι όμως ζωτικό για την επιβίωσή μας ως Ελλήνων και Ορθοδόξων στις Ηνωμένες Πολιτείες”, λέγοντας πως η αθρόα συμμετοχή “μου δίνει ελπίδες ότι υπάρχει ενδιαφέρον”.
Για τη Σχολή
“Εχω ευθύνες ως Αρχιεπίσκοπος και η ευθύνη μου συνίσταται στο γεγονός ότι στο εξής δεν θα βγαίνουν ιερείς από την Ελληνορθόδοξη Θεολογική Σχολή της Βοστώνης που δεν θα ξέρουν Ελληνικά”, τόνισε καταχειροκροτούμενος ο Αρχιεπίσκοπος, απαντώντας σε ερώτηση συνέδρου. “Καταλαβαίνω ότι υπάρχει ένα γενικότερο κλίμα και που είμαστε Αμερικανοί και όλη αυτή τη θεωρία την ξέρω, αλλά η Θεολογική μας Σχολή είναι Ελληνορθόδοξη, είναι Θεολογική Σχολή που έχει απέξω και την Ελληνική Σημαία και όποιος δεν αισθάνεται άνετα με αυτό το χαρακτήρα και την ταυτότητα αυτής της Σχολής, απλά δε χρειάζεται να έρθει να σπουδάσει σε μας”, συνέχισε, λέγοντας ότι εξαιτίας του φόβου μη μειωθεί ο αριθμός των μαθητών, έπεσε το επίπεδο της Σχολής.
“Οταν ρίχνεις το επίπεδο, μειώνεται και ο αριθμός. Εμείς αντέξαμε σε πιέσεις επί Τουρκοκρατίας και ένας, ένας ήταν ο Κοσμάς ο Αιτωλός και έφτασε. Και ένας να μείνει, είναι ικανός, αν φλέγεται από την αγάπη για την Παιδεία και για τον Πολιτισμό μας και για την Ορθοδοξία μας, να ανατρέψει όλη την κατάσταση όταν χρειαστεί να την ανατρέψει”, ανέφερε ο Σεβασμιώτατος και πρόσθεσε:
“Εχω την ευθύνη και μάλιστα να σας πω ότι προτιμώ στις εκκλησίες να μαζεύουμε λιγότερα λεφτά για να κάνουμε αγιογραφίες και περισσότερα για να στηρίξουμε το σχολείο. Δεν πειράζει”.
Τα πορίσματα
“Κάθε ναός, κάθε κοινότητα και ένα σχολείο. Αυτός θα είναι ο στόχος μας. Οι πρόγονοί μας όπου και να μετανάστευαν, πρώτα το σχολείο έχτιζαν και μετά την εκκλησία”, τόνισε ο κ. Ελπιδοφόρος και ζήτησε να διοργανώνεται το συνέδριο κάθε χρόνο. Τα πρακτικά του πρώτου συνεδρίου θα εκδοθούν σε τόμο.
Από τις προτάσεις που προσεκτικά άκουγε καθόλη τη διάρκεια της συνεδρίασης ο Σεβασμιώτατος τόνισε πως “αυτό που μου άρεσε πάρα πολύ και νομίζω ότι μπορεί να γίνει, είναι ότι κάθε κοινότητα μπορεί να κάνει ένα νηπιαγωγείο, έναν βρεφονηπιακό σταθμό, το οποίο είναι και κοινωνική ανάγκη, όχι κατ’ ανάγκην σχολείο”.
Επισήμανε ακόμα την ανάγκη λειτουργίας ενός σχολείου για δασκάλους. “Δυστυχώς”, είπε, “τον Αγιο Βασίλειο τον κλείσαμε και τον μεταφέραμε στη Θεολογική Σχολή της Βοστώνης για να γίνει το Ελληνικό Κολλέγιο με την προοπτική ότι θα λειτουργούσε και εκεί σχολείο για να βγάζει δασκάλους και δεν το κάναμε. Κλείσαμε κάτι χωρίς να το συνεχίσουμε. Αυτό είναι τραγικό. Θα πρέπει το Hellenic College να αναπτύξει ένα πρόγραμμα για δασκάλους των Ελληνικών”.
Από τις πρώτες δράσεις του θα είναι η ανασύσταση του Ανώτατου Συμβουλίου Παιδείας με πρόσωπα εγνωσμένου κύρους και πείρας στα θέματα της Παιδείας το οποίο υπήρχε και έχει καταργηθεί. “Νομίζω ότι σ’ αυτό οφείλεται η έλλειψη συντονισμού και αυτός ο αποσυντονισμός όλων των σχολείων που ο καθένας κάνει ό,τι μπορεί και ό,τι νομίζει αλλά κανείς δεν ξέρει τι κάνει ο άλλος. Και αυτό ήταν ατυχές”, είπε.
Προέτρεψε τους συνέδρους να συμφωνήσουν σε μια διαδικασία πιστοποίησης και καθορισμού των προϋποθέσεων με βάση τις οποίες θα μπορεί ένας δάσκαλος να διορίζεται σε μια κοινότητα να διδάσκει.
Τόνισε ότι πρέπει να υπάρχει περισσότερη συνεργασία με τις Μητροπόλεις.
Υπογράμμισε την ανάγκη για προετοιμασία των αποσπασμένων εκπαιδευτικών ώστε να γνωρίζουν τι τους περιμένει στις ΗΠΑ, αλλά και ύπαρξης ενός ενιαίου διδακτικού προγράμματος ώστε να υπάρχει μια ομοιομορφία.
Ανέφερε ότι θα προσεχθούν ιδιαίτερα τα προγράμματα Ελληνικής γλώσσας στα δημόσια σχολεία, καθώς και θα εξεταστεί το συνταξιοδοτικό των δασκάλων.
Ανέφερε τέλος, πως “δεν θα ήταν κακή ιδέα να ιδρύσουμε ένα ταμείο στήριξης της Ελληνικής Παιδείας”, στο πρότυπο της Ηγεσίας των 100.
“Η Αρχιεπισκοπή σηκώνει τα μανίκια και μαζί με τα άλλα, θα ασχοληθεί και με το μέλλον της Ελληνικής Παιδείας. Αλλά το μέλλον αυτό είναι στα χέρια σας. Θα δουλέψουμε μαζί. Σας χρειαζόμαστε όλους. Είμαστε όλοι υπεύθυνοι, είμαστε όλοι στο ίδιο καράβι, έχουμε όλοι την ίδια αγάπη για τον Ελληνισμό μας, την παράδοσή μας, την Ορθοδοξία μας, για τη γλώσσα μας, για την ιστορία μας”, κατέληξε ο κ. Ελπιδοφόρος.
Το συνέδριο
Στο καλωσόρισμά του ο Επίσκοπος Μηδείας κ. Απόστολος, ο οποίος προήδρευσε της συντονιστικής επιτροπής, επισήμανε ότι πρόκειται για μια “ιερή ευθύνη” στην οποία οφείλουμε να ανταποκριθούμε και να συμβάλλουμε όλοι μας και “με πνεύμα μαθητείας αναλογιζόμενοι τις ευθύνες μας να γίνουμε συνοδοιπόροι” του Αρχιεπισκόπου στο κάλεσμα για την προώθηση και ενίσχυση της Ελληνικής Παιδείας στην Αμερική.
Ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας, δρ Κωνσταντίνος Κούτρας επισήμανε -μεταξύ άλλων- στο χαιρετισμό του την ανάγκη “η ελληνικότητα να υποστεί ένα επιθετικό ebranding με γλωσσικό και πολιτισμικό προϊόν υψηλότατης προστιθέμενης αξίας”, λέγοντας πως “όταν γυμνάσια όπου γης διαφημίζουν ως ανώτερο προϊόν το πρόγραμμα σπουδών τους επειδή ακριβώς εστιάζουν στον Ελληνικό Πολιτισμό, γιατί εμείς να μεμψιμοιρούμε ως παρακατιανοί;”
Στην εναρκτήρια εισήγησή του ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος τόνισε ότι η ιδέα σύγκλησης του συνεδρίου πήγασε από την καρδιά του και από το πάθος του για τον Ελληνικό Πολιτισμό, για την Ελληνική μας γλώσσα και για την Ορθόδοξη μας πίστη.
“Στην Αμερική έρχομαι πάρα πολλά χρόνια και ένα από τα πράγματα που μένουν σαν αγκάθι στη καρδιά μου και με πονάνε, ήταν πάντα το θέμα του Ελληνικού Πολιτισμού και της Ελληνικής γλώσσας. Τώρα, ως Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, νομίζω ότι ήρθε η ώρα να βγάλουμε αυτό το αγκάθι από την καρδιά, να μην είναι πόνος, αλλά να είναι ένα εφαλτήριο για πρόοδο, για καλυτέρευση των σχολείων μας”, επισήμανε ο Σεβασμιώτατος, τονίζοντας πως “αυτο που ζητούμε και αυτό που προσπαθούμε και παλεύουμε δεν είναι απλά τα Ελληνικά, να μιλάμε όλοι Ελληνικά, να μιλάνε τα παιδιά μας Ελληνικά”.
“Το θέμα της Ελληνικής Παιδείας”, διευκρίνισε, “είναι αυτό που λέει η ίδια η λέξη: να κρατήσουμε την ταυτότητά μας, να διαφυλάξουμε τον πολιτισμό μας, γιατί δεν είμαστε φορείς ενός οποιουδήποτε πολιτισμού”, αλλά ενός πολιτισμού παλαιού και μεγάλου πάνω στις αξίες του οποίου οικοδομήθηκε ο ολόκληρος ο δυτικός κόσμος. “Επομένως εδώ μιλάμε για ένα πολύ μεγάλο διακύβευμα, να χάσουμε την ταυτότητα μας, τον πολιτισμό μας”, πρόσθεσε.
Αναφορά έκανε στις κρίσεις που διήλθε ο πολιτισμός μας, με μια από τις μεγαλύτερες την περίοδο της τουρκοκρατίας όπου “παρ’όλες τις διώξεις, τις σφαγές, τα εμπόδια και τις δυσκολίες κατόρθωσε η Εκκλησία μας και το Εθνος μας να κρατήσουν την ταυτότητα και την Ελληνική γλώσσα μέσα από την Εκκλησία, μέσα από τα σχολεία, κρυφά ή φανερά”, ενώ υπογράμμισε και τον αγώνα του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου να ξαναζωντανέψει τα σχολεία μας στην Ιμβρο.
“Αν υπάρχει θέληση, μπορούν όλα να γίνουν. Και δεν μετριούνται όλα τα πράγματα με οικονομικούς όρους, αλλά με όρους ιστορικούς και με όρους συνείδησης”, τόνισε ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος στην εναρκτήριά του εισήγηση.
Στην εισήγησή του ο νέος διευθυντής του Γραφείου Ελληνικής Παιδείας, δρ Αναστάσιος Κουλαρμάνης, αφού ευχαρίστησε δημόσια τον Αρχιεπίσκοπο για το διορισμό του, απαρίθμησε μια σειρά δράσεων που θα εξετάσει το Γραφείο, ώστε να γίνει το κέντρο της Ελληνικής Παιδείας και ο Φάρος του Ελληνισμού στην Αμερική.
“Γι’ αυτό ο σκοπός του Γραφείου είναι η συνεργασία με τα Ελληνικά σχολεία σε κάθε επίπεδο. Γιατί μόνο αν δουλέψουμε όλοι μαζί θα μπορέσουμε να ανανεώσουμε και να δυναμώσουμε την Ελληνική Παιδεία στην Αμερική”, είπε.
Οι εισηγήσεις
Για τη “διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας στην Αμερική” μίλησε η κ. Αθηνά Κρομμύδα, τονίζοντας -μεταξύ άλλων- ότι η διατήρηση της Ελληνικής γλώσσας στην Ομογένεια είναι υψίστης εθνικής σημασίας θέμα και ότι επείγει να προβληματιστούμε για την πορεία της Ελληνικής Παιδείας και της Ελληνικής γλώσσας.
“Και να προσπαθήσουμε δυναμικά να αντιμετωπίσουμε τις πάμπολλες προκλήσεις για να έχουμε το αποτέλεσμα που όλοι επιθυμούμε. Είναι μονόδρομος”, πρόσθεσε διερωτώμενη πως “αν δεν αναλάβουμε εμείς αυτό το ιερό εγχείρημα, τότε ποιοι; και αν δεν το επιχειρήσουμε τώρα, πότε;”
Στα “Ημερήσια Σχολεία” αναφέρθηκε στην εισήγησή της κ. Ρίτα Συντήλα, από το Σχολείο του Αγίου Δημητρίου στην Αστόρια, θέτοντας μεταξύ άλλων το ερώτημα όταν η παλαιά γενιά δασκάλων αποχωρήσει, ποιο θα είναι το κίνητρο για τους νεαρούς δασκάλους να διδάξουν στα σχολεία μας όταν για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην πρέπει να διδάξουν και σε άλλα 2-3 απογευματινά σχολεία και επίσης, τι θα παρακινήσει τους γονείς να επιλέξουν τα Ημερήσια Σχολεία όταν δεν θα μπορούν να πληρώσουν τα δίδακτρα.
“Εκφράζουμε κραυγή αγωνίας να διατηρηθούν τα σχολεία μας και να αναβαθμιστούν”, τόνισε η κ. Συντήλα.
Για τα “Απογευματινά Σχολεία” μίλησε ο ιερατικώς προϊστάμενος του Αγίου Δημητρίου στο Μέρρικ, π. Νικηφόρος Φακίνος οποίος αφού ανέφερε τις πιο εμφανείς προκλήσεις που αυτά αντιμετωπίζουν, τόνισε -μεταξύ άλλων- ότι “η ευθύνη μας είναι να μετασχηματίσουμε τα δεδομένα, αρχίζοντας από τα απογευματινά μας σχολεία, ώστε οι δυσκολίες να γίνουν ευκαιρίες, οι αδυναμίες να γίνουν δυνατότητες και οι ατέλειες να μην γίνουν συντέλειες”.
“Είμαστε”, συνέχισε ο π. Νικηφόρος, “υπόλογοι στην ιστορία μας, στους ήρωές μας, στους πατέρες μας και στα παιδιά μας. Έχουμε έναν εθνικό θησαυρό που περιμένει να τον αξιοποιήσουμε και να τον εντάξουμε στο προσκήνιο της ιστορίας. Η ίδια ιστορία κρίνει τον έχοντα τα τάλαντα, πως τα επενδύει και πως τα προσαυξάνει. Και, ως μέλη της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, έχουμε τα τάλαντα, πολυτάλαντα και πολυπληθή”.
Τέλος, για τα σχολεία Charter μίλησε ο π. Παύλος Παλαιστίδης, παρουσιάζοντας τον τρόπο λειτουργίας τους και κάνοντας αναφορά και στα ελληνικά charters που έχουν αποδειχθεί επιτυχημένα.
“Ενώ πολλοί νομίζουν ότι τα σχολεία Charter είναι πιθανόν η απάντηση στις συνεχείς προκλήσεις της διατήρησης του Ελληνικού Ορθοδόξου παροικιακού εκπαιδευτικού συστήματος, πιστεύω ότι πρέπει να εξετάσουμε πιο προσεκτικά και σε βάθος αυτή τη λύση, η οποία φαίνεται εύκολη για να μην χάσουμε ολότελα αυτό το οποίο όλοι φιλοδοξούμε και φυλάσσουμε ως ιερή παρακαταθήκη”, σημείωσε – μεταξύ άλλων- ο π. Παύλος.
Παρεμβάσεις
Στους εκπαιδευτικούς απευθύνθηκε και ο επίτιμος πρόεδρος -όπως τον ανακήρυξε αργότερα το Σάββατο ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος- της κοινότητας του Αγίου Δημητρίου στην Αστόρια, Νίκος Ανδριώτης, τονίζοντας πως η απάντηση στα ερωτήματά τους θα έρθει μέσα από έργα.
“Είπατε τι πονάει, είπατε τι χρειαζόμαστε, είπατε τι θέλετε να δείτε, δώστε ευκαιρία λοιπόν σε έναν καινούργιο Αρχιεπίσκοπο που εκείνος ξεκίνησε το θέμα. Τώρα βλέπουμε κάτι χειροπιαστό. Εχουμε έναν Αρχιεπίσκοπο που έχει τα νιάτα, τη μόρφωση, τη δύναμη, έχει το κουράγιο, δουλεύει πολύ και θέλει να προσφέρει και να κάνει κάτι. Εσείς οι πιο νέοι ό,τι μπορείτε να προσφέρετε μέσω του Γραφείου Παιδείας”, τόνισε ο κ. Ανδριώτης και δήλωσε αισιόδοξος για το μέλλον. “Δε χαθήκαμε, ούτε θα χαθούμε”, είπε.