Η Κυβέρνηση προωθεί ένα συνολικό σχέδιο για την αναβάθμιση του σωφρονιστικού συστήματος που προβλέπει αφενός την αναμόρφωση του Σωφρονιστικού Κώδικα και αφετέρου τη βελτίωση στις υποδομές, τις συνθήκες κράτησης, την εκπαίδευση των κρατουμένων και τα προγράμματα επανένταξης.
- O νέος Σωφρονιστικός Κώδικας αναμένεται να ψηφιστεί μέχρι τις 15 Οκτωβρίου και περιλαμβάνει:
- Εναρμόνιση των διατάξεων του Σωφρονιστικού Κώδικα με τις επιταγές της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και της νομολογίας του ΕΔΔΑ, με τη θέσπιση ένδικου βοηθήματος των κρατουμένων αναφορικά με τις συνθήκες κράτησής τους.
- Απαγόρευση κάθε δυσμενούς διακριτικής μεταχείρισης των κρατουμένων, σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προστασία των αδύναμων κρατουμένων.
- Ισότητα στα δικαιώματα και στον τρόπο διαβίωσης των κρατουμένων
- Προστασία της ανηλικότητας και της μητρότητας των κρατουμένων γυναικών.
- Επικοινωνία των κρατουμένων με το κοινωνικό τους περιβάλλον με χρήση ηλεκτρονικών μέσων.
- Διαχωρισμό των Σωφρονιστικών Καταστημάτων ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα των αδικημάτων.
- Αναβάθμιση των συνθηκών υγειονομικής περίθαλψης και διατροφής των κρατουμένων.
- Διευκόλυνση μεταγωγής των κρατουμένων σε αγροτικά καταστήματα.
- Εξορθολογισμό των προϋποθέσεων χορήγησης του ευεργετήματος τακτικών, εκπαιδευτικών και έκτακτων αδειών.
- Κοινωνική επανένταξη και επαγγελματική αποκατάσταση των αποφυλακισθέντων και λήψη ειδικής μέριμνας για τους νεαρούς κρατουμένους.
- Οι βασικές μεταρρυθμίσεις που προωθούνται σε ό,τι αφορά τις συνθήκες κράτησης περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού, το κτιριακό, τη στελέχωση των καταστημάτων, την εκπαίδευση των κρατουμένων και την υγειονομική τους περίθαλψη. Ειδικότερα:
- Υπερπληθυσμός: Λαμβάνονται πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των αγροτικών καταστημάτων κράτησης και αναπτύσσονται συνεργασίες με εξειδικευμένους φορείς και ακαδημαϊκά ιδρύματα για την αναβάθμιση τους.
- Κτιριακό: Υπεγράφη Σύμβαση με το ΤΑΙΠΕΔ για την μετεγκατάσταση του Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού. Το έργο σχεδιάζεται να υλοποιηθεί με τη μέθοδο της ΣΔΙΤ και προβλέπεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος της επόμενης προγραμματικής περιόδου. Όσον αφορά στο νέο Κατάστημα Κράτησης Ιωαννίνων έχει ήδη γίνει αποδεκτή η δωρεά της έκτασης, όπου πρόκειται να ανεγερθεί και έχει κινηθεί η διαδικασία για την έκδοση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του νέου Καταστήματος Κράτησης Δράμας, και πρόκειται να λειτουργήσει εντός του 2022. Βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή νέου Καταστήματος Κράτησης στο Νομό Λασιθίου.
- Στελέχωση: Διορίστηκαν ήδη 476 υπάλληλοι και ως τις αρχές του 2023 θα διοριστούν 416 νέοι υπάλληλοι.
- Εκπαίδευση: Προωθείται ένα καινοτόμο πρόγραμμα, για την ενίσχυση της μελλοντικής επανένταξης αποφυλακιζόμενων κρατούμενων στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας. Αφορά έως 2000 ανήλικους και έως 5.500 ενήλικους κρατούμενους.
- Υγειονομική περίθαλψη: Συζητείται η κατάρτιση Οδικού Χάρτη για τη σταδιακή ενσωμάτωση του υγειονομικού συστήματος των καταστημάτων κράτησης στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
- Ενίσχυση εναλλακτικών μέτρων έκτισης ποινής: Προωθείται η ενίσχυση των εναλλακτικών μέτρων έκτισης ποινής και ιδιαίτερα του θεσμού της ηλεκτρονικής επιτήρησης, με τη σταδιακή επέκταση της εφαρμογής του σε περισσότερες περιοχές της χώρας. Προς την κατεύθυνση αυτή έχει αναληφθεί ήδη νομοθετική πρωτοβουλία, η οποία αίρει τους μέχρι πρότινος περιορισμούς της πιλοτικής εφαρμογής για Αθήνα και Θεσσαλονίκη.