Το βασικό ερώτημα σχετικά με τη φετινή τραπεζική κρίση στις ΗΠΑ είναι “γιατί οι τράπεζες δεν ήταν προετοιμασμένες για τα πολύ προβλέψιμα προβλήματα που αντιμετώπισαν όταν αυξήθηκαν τα επιτόκια” και η βασική απάντηση είναι “επειδή πίστευαν ότι η αύξηση των επιτοκίων θα ήταν καλή γι’ αυτές”.
Υπάρχουν δύο θεωρίες, γύρω από αυτό το θέμα, για τις τράπεζες. Στη θεωρία 1, οι τράπεζες έχουν βραχυπρόθεσμες καταθέσεις και τις επενδύουν σε μακροπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία, οπότε όταν τα επιτόκια ανεβαίνουν, το κόστος τους αυξάνεται (πρέπει να πληρώνουν περισσότερα για τις καταθέσεις τους), ενώ η αξία των περιουσιακών τους στοιχείων μειώνεται (τα στοιχεία αυτά συνεχίζουν να πληρώνουν σταθερά επιτόκια και τώρα αξίζουν λιγότερο). Η άνοδος των επιτοκίων είναι κακή. Στη Θεωρία 2, οι τραπεζικές καταθέσεις είναι στην πραγματικότητα μακροπρόθεσμες, επειδή οι τράπεζες έχουν διαρκείς σχέσεις με τους πελάτες τους και οι πελάτες τους είναι απίθανο να φύγουν ή να απαιτήσουν υψηλότερα επιτόκια, καθώς τα επιτόκια ανεβαίνουν. Και έτσι οι τράπεζες μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις μακροπρόθεσμες καταθέσεις για να χρηματοδοτήσουν μακροπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία, και καθώς τα επιτόκια ανεβαίνουν, οι τράπεζες μπορούν να κερδίζουν υψηλότερα επιτόκια, δεν χρειάζεται να πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια και έτσι βγάζουν περισσότερα χρήματα. Η αύξηση των επιτοκίων είναι καλή. Η θεωρία 2 είναι η παραδοσιακή θεωρία των τραπεζών, και είναι ο λόγος για τον οποίο πολλές τράπεζες δεν ήταν επαρκώς προετοιμασμένες για την αύξηση των επιτοκίων.
Στη Wall Street Journal, οι Jonathan Weil και Peter Rudegeair αναφέρθηκαν στη θεωρία 2:
Η πρόσφατη έξαρση των τραπεζικών χρεοκοπιών ανατρέπει μια μακροχρόνια θεωρία μεταξύ των τραπεζικών στελεχών και των ρυθμιστικών αρχών – ότι η αξία των καταθέσεων ενός δανειστή αυξάνεται όταν τα επιτόκια κινούνται υψηλότερα.
Η θεωρία βασίζεται σε μια υπόθεση: Ότι οι τράπεζες δεν χρειάζεται να πληρώνουν πολλά στους καταθέτες για να διατηρούν τα χρήματά τους, ακόμη και όταν τα επιτόκια αυξάνονται. Οι καταθέσεις θα αποτελούσαν μια σταθερή πηγή χρηματοδότησης χαμηλού κόστους, ενώ η τράπεζα θα κέρδιζε περισσότερα χρήματα δανείζοντας με υψηλότερα επιτόκια.
Όσο περισσότερο αυξάνονταν τα επιτόκια, τόσο μεγαλύτερη θα γινόταν η αξία franchise αυτών των καταθέσεων – ένα φυσικό αντιστάθμισμα έναντι της πτώσης των αγοραίων αξιών ενός χαρτοφυλακίου δανείων και ομολόγων σταθερού επιτοκίου.
Αλλά αν η αύξηση των επιτοκίων ή η πτώση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων προκαλέσει τη μαζική φυγή των καταθετών μιας τράπεζας, η αξία του franchise είναι μηδενική -και, ακόμη χειρότερα, θα μπορούσε να προκαλέσει άλλες τραπεζικές φυγές. Αυτό συνέβη με την Silicon Valley Bank…
Η FED, η οποία τόσο ρυθμίζει τις τράπεζες όσο και καθορίζει την πολιτική επιτοκίων, σε έκθεσή της τον Νοέμβριο επεσήμανε μεγάλες μη πραγματοποιηθείσες ζημίες στα ομόλογα των τραπεζών λόγω της αύξησης των επιτοκίων. Τα πράγματα δεν ήταν τόσο άσχημα, είπε η Fed, επειδή “η αξία του δικαιώματος καταθέσεων των τραπεζών αυξάνεται και παρέχει ένα μαξιλάρι έναντι αυτών των μη πραγματοποιηθεισών ζημιών”.
Όχι ακριβώς! Και όμως, η θεωρία 2 έχει κάποια αλήθεια, απλώς όχι τόσο πολύ για τις περιφερειακές τράπεζες:
Η JPMorgan ανέβασε τις προβλέψεις της για το πόσα αναμένει να κερδίσει φέτος από τη δανειοδοτική της δραστηριότητα μετά την πρόσφατη εξαγορά της First Republic, κόντρα στην ευρύτερη τάση των αμερικανικών τραπεζών για συρρίκνωση των κερδών λόγω της απόσυρσης καταθέσεων.
Σε παρουσίαση για την ημέρα των επενδυτών της τη Δευτέρα, η JPMorgan αύξησε τον στόχο της για το 2023 για τα καθαρά έσοδα από τόκους (NII), εξαιρουμένου του τμήματος συναλλαγών της, σε περίπου 84 δισ. δολάρια από 81 δισ. δολάρια προηγουμένως, λόγω της συμφωνίας της για την First Republic. Το NII είναι η διαφορά μεταξύ αυτών που πληρώνουν οι τράπεζες για τις καταθέσεις και αυτών που κερδίζουν από δάνεια και άλλα περιουσιακά στοιχεία. …
Οι μεγάλοι δανειστές, όπως η JPMorgan, επωφελήθηκαν από την αύξηση των επιτοκίων της FED των ΗΠΑ πέρυσι, η οποία τους επέτρεψε να χρεώνουν τους δανειολήπτες περισσότερο για τα δάνεια χωρίς να μετακυλήσουν τα σημαντικά υψηλότερα επιτόκια στους αποταμιευτές.
Η τράπεζα δήλωσε ότι οι καταθέσεις της, οι οποίες ανέρχονταν σε 2,3 εκατ. δολάρια στο τέλος Μαρτίου, ήταν “ελαφρώς μειωμένες” σε ετήσια βάση. Ο οικονομικός διευθυντής Jeremy Barnum δήλωσε ότι η προσδοκία ήταν ότι οι καταθέσεις σε επίπεδο συστήματος στις αμερικανικές τράπεζες θα συνέχιζαν να μειώνονται, καθώς η FED σκλήρυνε τη νομισματική πολιτική και οι πελάτες κυνηγούσαν καλύτερες αποδόσεις για τα μετρητά τους.
“Θα αγωνιστούμε για να διατηρήσουμε τις πρωτογενείς τραπεζικές σχέσεις, αλλά δεν πρόκειται να κυνηγήσουμε κάθε δολάριο υπολοίπων καταθέσεων”, πρόσθεσε ο Barnum.
Η JPMorgan πληρώνει 1,21% κατά μέσο όρο στους καταθέτες, χαμηλότερα από το 1,75% του μέσου όρου των ανταγωνιστών της, σύμφωνα με τα στοιχεία της BankReg που παρακολουθεί τον κλάδο.
Βλέπετε, αυτό είναι ένα deposit franchise. Το να έχει μια τράπεζα ένα πολύτιμο deposit franchise σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να κυνηγάει κάθε δολάριο καταθέσεων, επειδή ουσιαστικά δεν πάνε πουθενά.