Από τις αρχές έως περίπου τα μέσα του 20ου αιώνα από το λιμάνι του Πειραιά, με την ανοχή του Ελληνικού κράτους, αναχώρησαν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες για μακρινές ηπείρους, οι απόγονοι των οποίων αριθμούν σήμερα εκατομμύρια… Μια μαζική μετανάστευση που στηρίχθηκε σε δυο βασικούς πυλώνες: την απάτη και τη σιωπή!
Της Πέπης Οικονομάκη
Ο συγγραφέας, ιστορικός, ερευνητής και αρθρογράφος, Στέφανος Μίλεσης, στην ομιλία του με θέμα «Πειραιάς: Το λιμάνι του αποχαιρετισμού», που πραγματοποιήθηκε στο φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, ανέλυσε αυτήν την πτυχή της ιστορίας της πόλης, με την οποία ελάχιστοι καταπιάνονται.
Πόσοι γνωρίζουν άραγε για τις διαφημίσεις με τις φωτογραφίες υπερπολυτελών υπερωκεάνιων στα υπερσύγχρονα καράβια της εποχής που σάλπαραν για την Αμερική και παρότρυναν τους εξαθλιωμένους Έλληνες να ταξιδέψουν μαζί τους για να μεταφερθούν στη «γη της επαγγελίας»;
Πόσοι γνωρίζουν ότι οι άνθρωποι αυτοί προκειμένου να βοηθήσουν τις οικογένειές τους να μη χάσουν τα σπίτια τους από τους τοκογλύφους και να προικίσουν τις αδελφές τους πουλούσαν κτήματα και ασημικά για να συγκεντρώσουν χρήματα για το πολυπόθητο εισιτήριο… Το εισιτήριο που στην καλύτερη περίπτωση τους έριχνε στα αμπάρια του καραβιού και στη χειρότερη αποδεικνυόταν περιτύλιγμα σοκολάτας, με το οποίο τους είχαν ξεγελάσει οι επιτήδειοι.
Και πόσοι γνωρίζουν, τέλος, πόσο υπέφεραν αυτοί οι άνθρωποι που σε αντίθεση με ό, τι τους είχαν τάξει, δεν βρέθηκαν ούτε στη «γη της επαγγελίας», ούτε τους περίμενε η δουλειά που είχαν συμφωνήσει… Μάλιστα, χρειάστηκε, κάποιοι από αυτούς, να κάνουν ό, τι μπορούν για να επιβιώσουν στη ζούγκλα που τους είχαν παρατήσει και να κάνουν οποιαδήποτε δουλειά, σιωπώντας από ντροπή και φιλότιμο…
Τις εικόνες του αποχαιρετισμού στο μπαλκόνι του Goodbye, που διατηρείται ακέραιο στο κτίριο του Λιμεναρχείου Πειραιά, απέναντι από τον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου, κατέγραψε ο νεαρός τότε Σκυριανός μετανάστης, ναυτικός, λογοτέχνης και ποιητής Μαντζουράνης Κουναδίνης και διάβασε συγκινημένη η κόρη του Βίκυ, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης.
Το τραγικό είναι, όπως τόνισε ο κ. Μίλεσης ότι σε ολόκληρο τον Πειραιά από έφυγαν χιλιάδες Έλληνες κρατώντας τυπωμένη στο μυαλό τους ως τελευταία εικόνα από την πατρίδα, το λιμάνι και τον τρούλο του Αγίου Νικολάου, δεν υπάρχει ένα Μουσείο Μετανάστευσης. Κι ακόμη και οι ομογενείς αναρωτιούνται για ποιο λόγο δεν διατηρείται αυτή η ιστορική μνήμη.
Ο Καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου, Νίκος Διαμαντής, συμμετέχοντας στην κουβέντα τόνισε: «Τόπος που δεν τιμά την ιστορία του είναι σαν δέντρο χωρίς ρίζες, κι αν σήμερα θέλουμε να λεγόμαστε σοβαροί πρέπει να κοιτάμε με ταπεινότητα τους ανθρώπους που αφήσαμε πίσω…».
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του κύκλου εκδηλώσεων «Χαρτογραφώντας τον Πειραιά», του Δημοτικού Θεάτρου της πόλης.
Την ιστορία της μετανάστευσης, με τις περιπέτειες των Ελλήνων μεταναστών από το «παρακράτος» των πρακτορείων εκμετάλλευσης που είχε στηθεί στο λιμάνι και εκμεταλλεύονταν την άγνοια και την ανάγκη των ανθρώπων, τις νύφες και τους ομαδικούς γάμους μέσω συνοικεσίων, μπορείτε να τη διαβάσετε στο βιβλίο του Στέφανου Μίλεση, «Πειραιάς, το λιμάνι του αποχαιρετισμού», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «24 γράμματα».