Πολλές δυτικές εταιρείες που συνεχίζουν να λειτουργούν στη Ρωσία, μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία, έχουν κερδίσει δισεκατομμύρια δολάρια. Παρ’ όλα αυτά όμως το Κρεμλίνο έχει μπλοκάρει την πρόσβαση στο ρευστό αυτό, σε μια προσπάθειά του να πιέσει τα μη φιλικά κράτη σε αυτό.
Ομάδες τέτοιων χωρών αντιπροσώπευαν τα 18 δισ. δολάρια από τα 20 δισ. δολάρια ρωσικών κερδών που ανακοίνωσαν ξένες εταιρείες μόνο για το 2022 και 199 δισ. δολάρια από τα 217 δισ. δολάρια των ρωσικών μεικτών εσόδων.
Τα τοπικά κέρδη εταιρειών, από την BP έως τη Citigroup, έχουν εγκλωβιστεί στη Ρωσία ύστερα από την περσινή επιβολή της απαγόρευσης καταβολής μερισμάτων σε επιχειρήσεις από «μη φιλικές» χώρες. Τέτοιες χώρες είναι οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και όλες οι χώρες της Ε.Ε.
Το μέγεθος των εσόδων και των κερδών αντανακλά όχι μόνο τη διαρκή σημασία των δυτικών εταιρειών για τη ρωσική οικονομία, αλλά και το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις αυτές σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν με τις δραστηριότητές τους στο «εξοστρακισμένο» έθνος. Πολλές ξένες επιχειρήσεις προσπαθούν να πουλήσουν τις ρωσικές θυγατρικές τους. Κάθε συμφωνία όμως απαιτεί την έγκριση της Μόσχας και υπόκειται σε μεγάλες εκπτώσεις στο αντίτιμο.
Η αυστριακή τράπεζα Raiffeisen ανακοίνωσε τα μεγαλύτερα κέρδη του 2022 στη χώρα, ύψους 2 δισ. δολαρίων. Οι αμερικανικοί όμιλοι Philip Morris και PepsiCo κέρδισαν 775 εκατ. δολάρια και 718 εκατ. δολάρια αντίστοιχα. Η σουηδική εταιρεία κατασκευής φορτηγών Scania με κέρδη 621 εκατ. δολάρια στη Ρωσία το 2022 κατέστησε την εταιρεία με τα υψηλότερα κέρδη μεταξύ των εταιρειών που έχουν πλέον αποσυρθεί από τη χώρα.
Οι επιχειρήσεις με έδρα τις ΗΠΑ απέφεραν τα μεγαλύτερα συνολικά κέρδη ύψους 4,9 δισ. δολαρίων, ενώ ακολουθούν οι γερμανικές, αυστριακές και ελβετικές εταιρείες με 2,4 δισ. δολάρια, 1,9 δισ. δολάρια και 1 δισ. δολάρια αντίστοιχα.
Τα μη προσβάσιμα κεφάλαια είναι πρόσθετα στο κόστος που αντιμετωπίζουν οι διεθνείς επιχειρήσεις από τις επιπτώσεις της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τους Financial Times, οι ευρωπαϊκές εταιρείες ανέφεραν απομειώσεις και ζημίες ύψους τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ από τις δραστηριότητές τους στη Ρωσία από την περσινή εισβολή πλήρους κλίμακας.
Ο γερμανικός ενεργειακός όμιλος Wintershall, ο οποίος φέτος κατέγραψε απομείωση μη ταμειακής αξίας 7 δισ. ευρώ μετά την απαλλοτρίωση των ρωσικών δραστηριοτήτων του από το Κρεμλίνο, έχει «περίπου 2 δισ. ευρώ σε μετρητά από τόκους εργασίας, κλειδωμένα λόγω των περιορισμών στα μερίσματα».
Κάποιες εταιρείες βρήκαν τρόπο για να παρακάμψουν τους περιορισμούς. Η ρωσική θυγατρική του αμερικανικού ομίλου τροφίμων Mars κατέβαλε πέρυσι το 56,1% των μερισμάτων στη μητρική της εταιρεία «συμψηφίζοντάς τα με τα χρέη της». Η Philip Morris ανακοίνωσε ότι δεν θα καταβληθούν μερίσματα από τη Ρωσία το 2022. Το 2021 η ρωσική δραστηριότητά της κατέβαλε περίπου το 6% των καθαρών εσόδων της ως μέρισμα στη μητρική της.
Το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών χαλάρωσε τον περασμένο μήνα τους κανόνες για τα μερίσματα, αλλά και επισημοποίησε ένα πλαίσιο «καλών» και «άτακτων» εταιρειών, αναλόγως με την πρόθεση των εταιρειών να αποχωρήσουν από τη χώρα. Για μια εταιρεία «μη φιλικής» προέλευσης, ο επαναπατρισμός των μερισμάτων είναι ήδη «τόσο περίπλοκος όσο η πώληση μιας επιχείρησης» στη Ρωσία. Είναι πλέον δεδομένο πως ακόμα και ορισμένες εταιρείες από «φιλικές» χώρες αγωνίζονται να επαναπατρίσουν τα μερίσματά τους.
Το Κρεμλίνο απαγορεύει τις ινδικές ενεργειακές εταιρείες να επαναπατρίσουν περίπου 400 εκατ. δολάρια σε μερίσματα. Η Μόσχα φοβάται τη φυγή κεφαλαίων, παρατηρώντας τι συμβαίνει με το ρούβλι. Τους τελευταίους μήνες το ρούβλι έχει κατρακυλήσει συγκριτικά με το δολάριο.
Παρότι η Ρωσία κατάφερε να φέρει κάποια στήριξη για το ρούβλι χρησιμοποιώντας άλλα μέσα, μια περαιτέρω πτώση θα μπορούσε να οδηγήσει σε επαναξιολόγηση των κεφαλαιακών περιορισμών.