Τον τελευταίο καιρό ακούμε όλο και συχνότερα για το όριο χρέους των ΗΠΑ.
Η αλήθεια είναι πως κατά πάσα πιθανότητα όλο το ζήτημα για το όριο χρέους των ΗΠΑ θα τραβήξει αρκετούς μήνες ακόμα, μιας και οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με μια ακόμη εσωτερική πολιτική σύγκρουση.
Και επειδή ήδη αναρωτιέστε «Τι είναι αυτό το όριο χρέους που λες;», ας το πιάσουμε πρώτο πρώτο.
Πρόκειται για το όριο που επιβάλλει το Κογκρέσο στο συνολικό δανεισμό του Υπουργείου Οικονομικών της Αμερικής. Είναι το συνολικό ποσό που επιτρέπεται να δανειστεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ για να ανταποκριθεί στις υφιστάμενες υποχρεώσεις της. Σε αυτές περιλαμβάνονται η κοινωνική ασφάλιση, οι παροχές υγειονομικής περίθαλψης, ο στρατός, οι τόκοι του εθνικού χρέους κλπ. Με λίγα λόγια… όλα τα έξοδα του κράτους.
Βλέπετε, η μη αύξησή του θα είχε καταστροφικές οικονομικές συνέπειες. Όχι μόνο για την Αμερική αλλά για ολόκληρο τον κόσμο. Θα οδηγούσε την κυβέρνηση σε αθέτηση των υποχρεώσεών της, γεγονός πρωτοφανές στην αμερικανική ιστορία.
Αυτό με τη σειρά του είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε μια νέα χρηματοπιστωτική κρίση, θα απειλήσει τις θέσεις εργασίας και τις αποταμιεύσεις των Αμερικανών, και θα βάλει τις ΗΠΑ ξανά σε βαθύ οικονομικό πρόβλημα, την ώρα που η χώρα δεν έχει ακόμα ανακάμψει από την τρέχουσα κρίση.
Το όριο χρέους των ΗΠΑ ΔΕΝ αυξάνεται αυτόματα όταν το Κογκρέσο εγκρίνει επιπλέον δαπάνες. Πρακτικά το Κογκρέσο μπορεί να πει «α, έχουμε όριο χρέους $1εκ;. Πόσα χρωστάμε ήδη; $990k;. Μια χαρά, εγκρίνω το κονδύλι $200k». Και όοοοταν έρθει η ώρα ΟΝΤΩΣ να ληφθεί το δάνειο για να παρασχεθεί το κονδύλι λέει «Ααααα, δε γίνεται, θα χρωστάμε πάνω από $1εκ». Μααααα, εσύ είπες ναι. «Άλλο εκείνο».
Αυτό όπως καταλαβαίνουμε δίνει την ευκαιρία στο Κογκρέσο, να αναγκάσει την κυβέρνηση να αθετήσει τις δεσμεύσεις που έχει ήδη αναλάβει. Πρόκειται δηλαδή για ένα δικό τους εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι αυτή τη στιγμή για τις ΗΠΑ. Οι Ρεπουμπλικάνοι – που έχουν την ηγεσία της Βουλής των Αντιπροσώπων – με τις τελευταίες κινήσεις τους μας έχουν κάνει να πιστέψουμε πως ένα τέτοιο σενάριο είναι πιθανό.
Τώρα, αν το όριο χρέους δεν αυξηθεί, οι αρνητικές επιπτώσεις θα είναι τεράστιες. Θα πρόκειται για ένα κλασικό “Black Swan Event”, δηλαδή ένα καταστροφικό γεγονός για την οικονομία των ΗΠΑ το οποίο θα επηρεάσει όλον τον πλανήτη. Ναι, ΠΡΟΦΑΝΩΣ και κάτι τέτοιο αποτελεί ακραίο και απίθανο σενάριο… αλλά ποτέ δε ξέρεις.
Οι μεγάλοι και θεσμικοί επενδυτές τώρα, δε μπορούν να πορεύονται με «ποτέ δεν ξέρεις». Όχι επειδή είναι πιο έξυπνοι, απλά επειδή πρέπει να δείχνουν στα αφεντικά τους πως κάτι κάνουν. Οπότε, αντί να καθίσουν στ’αυγά τους και να μην κάνουν τίποτα… κάνουν ανοησίες (κατά τη γνώμη μου).
Όπως φαίνεται, τα Credit Default Swaps των ΗΠΑ έχουν εκτοξευθεί το τελευταίο διάστημα. Για την αρκίβεια βρίσκονται σε υψηλότερο σημείο ακόμη και την πτώχευση της Lehman Brothers το 2008!
Υπενθυμίζω πως τα Credit Default Swaps – ή CDS για συντομία – είναι πρακτικά ασφάλιστρα για ένα asset που μπορεί να μην κατέχουμε καν. Σα ν’ασφαλίζουμε το αμάξι του γείτονα. Κι αν τελικά αυτό κλαπεί, αποζημιωνόμαστε κι εμείς. Ε, αυτό κάνουν τώρα οι θεσμικοί επενδυτές για τις ΗΠΑ. Σου λένε: αν χρεωκοπήσουν οι ΗΠΑ, θα πέσει σημαντικά το χρηματιστήριο. Γιατί να μην έχω αγοράσει ασφάλιστρα ώστε τουλάχιστον να βγάλω μερικά λεφτά; Από κάπου θα χάσω, από κάπου θα κερδίσω, ίσα βάρκα ίσα νερά. Καιαιαι αυτό είναι το hedging! Ορίστε, δύο σύνθετοι όροι, σε ένα απλό παράδειγμα.
Χρονικά, προσεγγίζουμε ολοένα και περισσότερο την “Χ-Day”. X-Day είναι η ημερομηνία κατά την οποία το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ δεν θα μπορεί πλέον να δανείζεται χρήματα για την κάλυψη των κυβερνητικών λειτουργιών. Στο παρελθόν, η κυβέρνηση μπόρεσε να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της, χρησιμοποιώντας έκτακτα μέτρα τα οποία παρέχουν προσωρινή ανακούφιση, αλλά κάτι τέτοιο δεν το θέλει κανείς.
Η Goldman Sachs δίνει ενδεικτική X-Day έως τα τέλη Ιουλίου.
Πολιτικά, η όλη πίεση βρίσκεται πάνω στον Πρόεδρο Biden ο οποίος θα πρέπει να κάτσει στο τραπέζι και να συζητήσει με τους Ρεπουμπλικανούς. Αφού εκείνοι έχουν περάσει το σχέδιό τους για το χρέος από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ο Biden δεν έχει άλλες δικαιολογίες ώστε να το καθυστερεί.
Τώρα, δεν είναι οι πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ίσα ίσα είναι κάτι που συμβαίνει ΠΑΑΑΡΑ πολύ συχνά στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ. Μάλιστα οι επενδυτές έχουν συνηθίσει την όλη κατάσταση και την αντιμετωπίζουν σαν μια «κακόγουστη ταινία».
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Dan Suzuki, αναπληρωτής επικεφαλής επενδύσεων στην Richard Bernstein Advisors: «Ακριβώς όπως είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τις φυσικές καταστροφές, είναι δύσκολο να προβλέψει πώς θα ενεργήσουν οι πολιτικοί. Θα ήλπιζε κανείς ότι θα ενεργούσαν ως ορθολογικοί παίκτες και θα συνειδητοποιούσαν ότι υπάρχει ένα πραγματικό κόστος για το περιττό μπρα ντε φερ, αλλά αυτό δεν συνέβη τις τελευταίες δύο δεκαετίες».
Εδώ βέβαια θα πω πως… οι πολιτικοί ΕΙΝΑΙ ορθολογικοί. Απλά έχουν άλλα κριτήρια. Όπως έχει πει κι ένας γνωστός μου – κι από τότε άλλαξε εντελώς η θεώρησή μου γύρω από την πολιτική – «η δουλειά των πολιτικών ΔΕΝ είναι να κυβερνούν. Είναι να εκλέγονται». Think about that.
Με λίγα λόγια, οι «μεγάλοι» παίζουν τα παιχνίδια τους χωρίς καν να υπολογίζουν το κόστος που θα μπορούσε να έχει αυτό στην πραγματική οικονομία.
Στην πράξη, όλοι ξέρουμε πως πάντα έτσι γίνεται με το όριο χρέους. Τα δύο κόμματα κοκοροχτυπιούνται, και τελικά καταλήγουν σε αυτό που όλοι ξέραμε εξ’αρχής… αυξάνεται το όριο. Γι’αυτό το λόγο, όσο κι αν το ακούμε πάρα πολύ συχνά στην οικονομική επικαιρότητα, τελικά είναι ένας παράγοντας που δεν έχει και τόσο μεγάλο αντίκτυπο στις αγορές.