Γνωστός με το παρατσούκλι “ο Βρετανός Warren Buffett“, ο διαχειριστής κεφαλαίων Terry Smith θεωρείται εξαιρετικά δημοφιλής στις επιλογές μετοχών και συμβουλεύει τους επενδυτές να τοποθετούνται σε εταιρείες που τις κατανοούν.
Ωστόσο, όταν πρόκειται για την δική του επιχείρηση, τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα.
Καθώς η εταιρεία του Fundsmith έγινε πολύ γνωστή την περασμένη δεκαετία αποφέροντας θεαματικές αποδόσεις, ο Smith μετέφερε τα περισσότερα περιουσιακά του στοιχεία μακριά από την Βρετανία -μέσω μιας σειράς νομικών οντοτήτων- σε φορολογικούς παραδείσους στον Ινδικό Ωκεανό.
Από το 2015, ο υποστηρικτής του Brexit έχει στείλει το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του 6.000 μίλια μακριά, και συγκεκριμένα στον Μαυρίκιο, όπου είναι πλέον κάτοικος, πραγματοποιώντας πληρωμές εκατοντάδων εκατομμυρίων στερλίνων σε μια εταιρεία με έδρα το νησί.
Tο 2022, μεταβίβασε το μεγαλύτερο μέρος του μεριδίου του στην εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων σε μια οντότητα στις Σεϋχέλλες.
Οι κινήσεις του, όλες νόμιμες, αποτυπώνονται σε μία σειρά ενημερώσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ και τον Μαυρίκιο, που δείχνουν τις δομές μέσω των οποίων κινούνται τεράστια ποσά χρημάτων της Fundsmith και τα οποία καταλήγουν σε μια άλλη οντότητα που ίδρυσε ο Smith.
Με βάση αυτά τα αρχεία, και συμπεριλαμβανομένου του μεριδίου του στην Fundsmith που κατέχει τώρα η οντότητα των Σεϋχελλών, η περιουσία του Smith ξεπερνά το 1 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τον υπολογισμό του Bloomberg Billionaires Index.
Ο 69χρονος απαντώντας σε σχετικό ερώτημα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, υποστήριξε ότι η μεταβίβαση του μεριδίου του είναι μέρος ενός μακροπρόθεσμου σχεδιασμού διαδοχής, με απώτερο στόχο η εταιρεία να ανήκει στους ανθρώπους που διαχειρίζονται τα κεφάλαιά του. Είπε επίσης, ότι δεν σκοπεύει να αποσυρθεί.
Η οντότητα των Σεϋχελλών ονομάζεται Eighth Wonder Foundation και δημιουργήθηκε για να «παρέχει τη μακροπρόθεσμη διαδοχή των επιχειρηματικών συμφερόντων της Fundsmith».
Ο ίδιος ο Smith σε μια συνέλευση των μετόχων του 2021 είπε ότι επεξεργάζονταν φορολογικές δομές και φρόντιζε «να μην δώσει κάτι σε κάποιον και καταλήξει με μία τεράστια φορολογική επιβάρυνση κατά λάθος».
Ειλικρινής και επικριτικός
Ενώ ο Smith έγινε γνωστός για την ικανότητά του να επιλέγει μετοχές την τελευταία δεκαετία – το εμβληματικό του fund έχει αυξηθεί περίπου 500% από την ίδρυσή του – έγινε διάσημος χρόνια νωρίτερα ως ένας χρηματοοικονομικός παράγοντας που διακρίνονταν από ειλικρίνεια και δεν δίσταζε να στηλιτεύει τις ενέργειες που θεωρεί λανθασμένες.
Στη δεκαετία του 1980, διατύπωσε σύσταση “πώληση” για την Barclays, ενώ εργαζόταν στη δική της επενδυτική τράπεζα και αργότερα απολύθηκε από την UBS αφού δημοσίευσε μια έκθεση αμφισβητήσιμων λογιστικών πρακτικών που χρησιμοποιούνται από ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου.
Τώρα, οι επιστολές που στέλνει τον Ιανουάριο προς τους επενδυτές του Fundsmith αναμένονται με ενδιαφέρον τόσο για την εύκολα κατανοητή ανάλυση τους όσο και γιατί αναφέρει την επένδυση ή την εταιρεία που πρόκειται να κριτικάρει στη συνέχεια.
Η “διόγκωση” του πλούτου
Τα τελευταία χρόνια, οι ετήσιες καταστάσεις της Fundsmith περιλαμβάνουν αναφορές σε μια εταιρεία με έδρα τον Μαυρίκιο που ονομάζεται Fundsmith Investment Services (FISL), η οποία χρεώνει στον διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων του Ηνωμένου Βασιλείου ολοένα μεγαλύτερα ποσά για “υπηρεσίες” ή “εξουσιοδοτημένες υπηρεσίες”, χωρίς καμία επιπλέον λεπτομέρεια.
Η αμοιβή του Smith στο Ηνωμένο Βασίλειο, που φορολογείται στη Βρετανία, είναι αρκετή για να γίνει πρωτοσέλιδο από μόνη της –περίπου 36 εκατομμύρια στερλίνες το 2022– αλλά οι μεταφορές στον Μαυρίκιο είναι πολύ υψηλότερες.
Από το 2010, η αμοιβή του Smith μέσω της Fundsmith ανέρχεται σε περίπου 155 εκατομμύρια στελρίνες. Η FISL, που εγγράφηκε το 2014, έχει χρεώσει τη βρετανική επιχείρηση σχεδόν 900 εκατομμύρια στερλίνες συνολικά, σύμφωνα με γνωστοποιήσεις της εταιρείας.
Ο Smith μετακόμισε στον Μαυρίκιο πριν από περίπου μια δεκαετία και αργότερα έγινε κάτοικος του νησιού του Ινδικού Ωκεανού, όπου είναι γνωστός για την οδήγηση ακριβών αυτοκινήτων και για τις κρουαζιέρες με το γιοτ του.
Έγινε δεκτός στην τοπική σκηνή και γρήγορα ενσωματώθηκε στην κοινότητα των επιφανών κατοίκων του νησιού, για τους οποίους διοργανώνει τακτικές βραδιές μπολονέζ και κινηματογράφου, σύμφωνα με πηγές του Bloomberg.
Και είναι εδώ, κοντά σε ειδυλλιακές παραλίες μακριά από τα κεντρικά γραφεία της Fundsmith στο Λονδίνο, που ο Smith διαχειρίζεται τα χρήματα χιλιάδων Βρετανών.
Παράλληλα με το Fundsmith Equity Fund των 23 δισεκατομμυρίων στερλίνων, διαχειρίζεται επίσης άλλα μικρότερα στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι κάτοικοι του Μαυρικίου έχουν συνήθως φορολογικούς συντελεστές 15% για εισόδημα άνω των 975.000 ρουπιών Μαυρίκιου (21.430 δολάρια), ενώ ο υψηλότερος συντελεστής της Βρετανίας είναι τριπλάσιος.
Ο βασικός εταιρικός συντελεστής είναι 15%, αλλά υπάρχουν τρόποι να μειωθεί σημαντικά αυτό, σύμφωνα με το Tax Justice Network, το οποίο υποστηρίζει ένα δικαιότερο φορολογικό σύστημα. Ο εταιρικός φόρος στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι τώρα 25%.
Το “όγδοο θαύμα”
Οι οικονομικοί δεσμοί του Smith με το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν αποδυναμωθεί περαιτέρω πρόσφατα. Τον Ιούνιο του 2022, μετέφερε το μερίδιό που κατείχε έμμεσα στο Fundsmith στην Eighth Wonder Foundation, μια οντότητα που ίδρυσε και η οποία είναι εγγεγραμμένη στις Σεϋχέλλες. Αναφέρεται ως ο “κύριος κάτοχος” της διαχειρίστριας περιουσιακών στοιχείων.
Επιπλέον, το Eighth Wonder Foundation είναι ο μοναδικός ιδιοκτήτης μιας δεύτερης εταιρείας με έδρα στον Μαυρίκιο, της Eighth Wonder Limited. Αυτή η οντότητα κατέχει με τη σειρά της το 78% της FISL, της εταιρείας που έχει χρεώσει τον διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων του Ηνωμένου Βασιλείου με εκατοντάδες εκατομμύρια στερλίνες από το 2015.
«Δεν σχεδιάζω να συνταξιοδοτηθώ και σκοπεύω να διευθύνω τη Fundsmith για πολύ καιρό ακόμα», είπε ο Smith. «Ωστόσο, μια μέρα δεν θα μπορώ να το κάνω για τον ένα ή τον άλλο λόγο και θέλω να κάνω ό,τι μπορώ τώρα για να εξασφαλίσω τη μακροπρόθεσμη επιτυχία της Fundsmith όταν έρθει εκείνη η μέρα και έπειτα».
«Με άλλα λόγια, το πλάνο διαδοχής δεν περιλαμβάνει απλώς την ονομασία ενός διαδόχου. Η διαχείριση κεφαλαίων είναι μια επιχείρηση ανθρώπων και λειτουργεί καλύτερα όταν η πλειοψηφία της εταιρείας ανήκει στα άτομα που εργάζονται σε αυτήν και όχι σε εμένα, όταν θα είμαι συνταξιούχος ή στους κληρονόμους μου. Αυτό επιδιώκω να επιτύχω με αυτά τα μέτρα».