Να καταστήσει «μη ελκυστικά» τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού, αντιμετωπίζοντάς τα με τους ίδιους όρους που αντιμετωπίζονται και τα κλασικά τσιγάρα, επιχειρεί το υπουργείο Υγείας. Στο σχέδιο νόμου για τους Φαρμακευτικούς Συλλόγους, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή, περιλαμβάνεται διάταξη με την οποία υιοθετείται κοινοτική οδηγία για την απαγόρευση, από 23/10/2023, της διάθεσης στην αγορά θερμαινόμενων προϊόντων καπνού με αρωματικές ουσίες που τροποποιούν τη μυρωδιά ή τη γεύση τους, όπως ισχύει και για τα τσιγάρα ή τον καπνό για στριφτά τσιγάρα. Αντίστοιχα επιβάλλει και στα θερμαινόμενα καπνικά προϊόντα την υποχρέωση να φέρουν στις εξωτερικές συσκευασίες λεκτικές προειδοποιήσεις, όπως «το κάπνισμα προκαλεί 9 στους 10 καρκίνους του πνεύμονα», «το κάπνισμα προκαλεί έμφραγμα» ή «το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο σεξουαλικής ανικανότητας», που βλέπουμε σε όλα τα πακέτα τσιγάρων – καπνού.
«Οπως τα τσιγάρα»
«Η λογική είναι ότι πρόκειται για προϊόντα καπνού και απαιτούν τις ίδιες ρυθμίσεις που υπάρχουν και για τα τσιγάρα», σημειώνει η αναπληρώτρια καθηγήτρια Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών ΕΚΠΑ, συντονίστρια Ομάδας Λοιμώξεων και πρώην πρόεδρος της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας και πρώην πρόεδρος της Ομάδας Ελέγχου του Καπνού της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Παρασκευή Κατσαούνου. Οπως επισημαίνει, «στην πραγματικότητα το να υπάρχουν πολλές γεύσεις σε αυτά τα προϊόντα τα καθιστά εξαιρετικά ελκυστικά στους νέους. Αν και τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού απευθύνονταν σε καπνιστές που δεν μπορούν να κόψουν το τσιγάρο ως μια λιγότερο βλαπτική εναλλακτική, έχουν γίνει εξαιρετικά θελκτικά και παρασύρουν και τους μη καπνιστές. Τώρα που το κάπνισμα έχει βγει εκτός μόδας για τους νέους, το θερμαινόμενο γίνεται σημείο έναρξης της χρήσης. Η δε πολιτική μάρκετινγκ αυτών των προϊόντων πλέον προσομοιάζει με αυτήν των κλασικών τσιγάρων δεκαετίες πριν. Αν και επίσημες, αξιόπιστες μελέτες για την επικράτηση των θερμαινόμενων καπνικών προϊόντων δεν υφίστανται, βλέπουμε όλοι γύρω μας πόσο διαδεδομένη είναι η χρήση τους».
Η κ. Κατσαούνου προσθέτει «και θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι είναι άγνωστο το τελικό παραγόμενο προϊόν από τη θέρμανση του καπνού και των αρωματικών ουσιών που χρησιμοποιούνται σε αυτό, και το τι επιπτώσεις έχει στην υγεία». Στην ερώτηση εάν είναι τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού επικίνδυνα, η κ. Κατσαούνου απαντάει καταφατικά. «Κατά την επιστημονική κοινότητα μπορεί να είναι λιγότερο βλαβερά σε σχέση με το τσιγάρο στη βραχυχρόνια χρήση τους γιατί παράγονται λιγότερες σε συγκέντρωση χημικές ουσίες, αλλά αυτό δεν διασφαλίζει ότι δεν θα προκαλούν βλάβες στο μέλλον με τη συνεχή χρήση. Είναι σαν να σου πει κάποιος “μην τρέχεις με 500 χιλιόμετρα την ώρα, τρέξε με 300”. Σίγουρα τα 300 χιλιόμετρα είναι λιγότερα, αλλά και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει κίνδυνος. Και τέτοια διλήμματα τίθενται μόνο όταν δεν έχεις εναλλακτική».
Αύξηση των πωλήσεων
Η κοινοτική οδηγία την οποία υιοθετεί η χώρα μας εκδόθηκε τον περασμένο Ιούνιο, μετά τη διαπίστωση της μεγάλης αύξησης στον όγκο πωλήσεων των θερμαινόμενων προϊόντων καπνού σε χώρες της Ε.Ε. Σύμφωνα με έκθεση της Ε.Ε., το διάστημα 2019 με 2020 παρουσιάστηκε αύξηση του όγκου των πωλήσεων θερμαινόμενων προϊόντων καπνού σε επίπεδο λιανικής προϊόντων κατά τουλάχιστον 10% σε τουλάχιστον πέντε κράτη. Στην Ελλάδα η αύξηση του όγκου των πωλήσεων το 2020 (σε σχέση με το 2019) ήταν 25%. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το τελευταίο τρίμηνο του 2022 τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού αντιπροσώπευαν το 18,1% της αθροιστικής αγοράς των καπνικών προϊόντων στη χώρα μας.
«Η ανάπτυξη και η εξάπλωση νέων καπνικών προϊόντων απαιτεί την επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου», σημειώνει η γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη. Σύμφωνα με την ίδια, ένα επόμενο βήμα για την Ελλάδα θα είναι η επικαιροποίηση-αυστηροποίηση και του αντικαπνιστικού νόμου, στην κατεύθυνση τού να καθιστά πιο σαφείς τις απαγορεύσεις χρήσης των νέων καπνικών προϊόντων αλλά και τους χώρους όπου απαγορεύεται το κάπνισμα. Σύμφωνα με την κ. Αγαπηδάκη, η επικαιροποίηση έχει σκοπό «να μην υπάρχουν “παρανοήσεις” για όσους δεν θέλουν να τηρήσουν το υφιστάμενο πλαίσιο».