Την διατήρηση του μειωμένου ΦΠΑ κατά 30% στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου προβλέπει τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών που κατατέθηκε στην Βουλή.
Η προωθούμενη ρύθμιση δεν παρέχει απλά 6μηνη παράταση του ευνοϊκού μέτρου αλλά την «μονιμοποίησή» του στα νησιά Λέρο, Λέσβο, Κώ, Σάμο και Χίο για όσο διάστημα λειτουργούν κέντρα φιλοξενίας μεταναστών και προσφύγων.
Συγκεκριμένα αναφέρεται: «Επιτρέπεται, εφεξής, από 1-7-2021, χωρίς χρονικό περιορισμό και ανεξάρτητα των πληθυσμιακών κριτηρίων, η μείωση, με υπουργική απόφαση, των συντελεστών του Φ.Π.Α., κατά 30%, για τα νησιά Λέρο, Λέσβο, Κω, Σάμο και Χίο, όπου έχουν συσταθεί και λειτουργούν εντός της περιφέρειάς τους κέντρα και δομές φιλοξενίας πολιτών τρίτων χωρών ή ανιθαγενών [άρθρο 8 παρ.4 του ν.4375/2016 (Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, Ανοικτές Δομές Προσωρινής Υποδοχής και Φιλοξενίας κ.α.)]. (Κατά τα ισχύοντα, η εν λόγω δυνατότητα παρέχεται για ένα εξάμηνο και η τελευταία σχετική μείωση Φ.Π.Α λήγει στις 30.6.2021 με βάση τον μέσο ετήσιο αριθμό τον φιλοξενουμένων, προϋπόθεση, η οποία εφεξής καταργείται). Η προαναφερόμενη απόφαση ανακαλείται αυτοδικαίως εντός τριών (3) μηνών από την παύση λειτουργίας κέντρου ή δομής, κατά τα προαναφερόμενα».
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση: «Με την προτεινόμενη διάταξη από 1.7.2021 μπορεί να παρατείνεται το καθεστώς μειωμένου Φ.Π.Α. στις νήσους Λέρο, Λέσβο, Κω, Σάμο και Χίο στην περίπτωση που έχουν συσταθεί και λειτουργούν εντός της περιφέρειας τους Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, καθώς και κάθε είδους δομή και χώρος υποδοχής και φιλοξενίας πολιτών τρίτων χωρών, ήτοι δομές της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 4375/2016, και όχι στην περίπτωση που ο μέσος αριθμός των φιλοξενούμενων στις ως άνω δομές κατά το δωδεκάμηνο που προηγείται της έκδοσης της σχετικής απόφασης παράτασης υπερβαίνει τη δυναμικότητα φιλοξενίας ανά νησί, όπως αυτή προσδιορίζεται από την πράξη σύστασης κάθε δομής.
Στις νήσους Λέρο, Λέσβο, Κω, Σάμο και Χίο κατασκευάζονται πολυλειτουργικές δομές υποδοχής και φιλοξενίας πολιτών τρίτων χωρών με αυξημένη ονομαστική χωρητικότητα σε σύγκριση με τα παλιά κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης που χρησιμοποιούνται σήμερα, ώστε να καθίσταται δυνατή η αντιμετώπιση του απρόβλεπτου αριθμού αφίξεων. Η αύξηση της ονομαστικής χωρητικότητας, η οποία δεν συνεπάγεται και την κάλυψή της, καθιστά τις περισσότερες φορές απίθανη την πλήρωση της προϋπόθεσης του υπερπληθυσμού. Επιπρόσθετα, η εξαμηνιαία αναθεώρηση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή μεταβλητότητα του συντελεστή ΦΠΑ κάθε έξι μήνες, καθώς το κατώτατο όριο μιας περιόδου ενδέχεται να μην πληρούται και κατά το επόμενο εξάμηνο, λαμβανομένου υπόψη ότι οι αριθμοί αφίξεων είναι ευμετάβλητοι.