Στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει αποφασίσει να προσφύγει η Λευκωσία καταγγέλλοντας τις εξαγγελίες της Άγκυρας και του ψευδοκράτους για την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, τα Βαρώσια.
Το πιθανότερο είναι να επιδιωχθεί μία ισχυρή δήλωση καταδίκης της Τουρκίας και όχι ένα νέο ψήφισμα καθώς τα ψηφίσματα 550 και 789, που αφορούν την Αμμόχωστο είναι σαφή και στην καλύτερη περίπτωση θα μπορούσαν να επαναβεβαιωθούν. Πάντως η δήλωση καταδίκης της Τουρκίας φαίνεται να είναι εφικτή στην παρούσα συγκυρία, αφού ήδη και τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας έχουν τοποθετηθεί με τρόπο που δεν επιδέχεται αμφισβητήσεις.
Χθες το Συμβούλιο Ασφαλείας ενημερώθηκε επί δίωρο από την ειδική αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, για το περιεχόμενο δύο εκθέσεων του Αντόνιο Γκουτέρες. Η κυρία Σπέχαρ μετά την ενημέρωση ανέφερε πως εξέφρασε τη βαθιά ανησυχία της Γραμματείας για τις πρόσφατες εξελίξεις και την αρνητική επίπτωση στις σχέσεις μεταξύ των μερών και την πιθανότητα επιστροφής σε βιώσιμες συνομιλίες διευθέτησης.
Σημείωσε πως το Συμβούλιο Ασφαλείας θα συνέχιζε χθες να διαβουλεύεται για το θέμα των Βαρωσίων και αναμενόταν ανακοίνωση της Γραμματείας. Η Ελίζαμπεθ Σπέχαρ όπως η ίδια είπε, υπενθύμισε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ «έχει συστηματικά καλέσει τα μέρη να αποφύγουν οποιεσδήποτε μονομερείς δράσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις και να εκτροχιάσουν τις προσπάθειες για συνέχιση του διαλόγου, σε αναζήτηση κοινού εδάφους, συμπεριλαμβανομένων των Βαρωσίων».
Χωρίς αναφορά σε Ερντογάν Τατάρ
Όπως μετέδωσε το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων από τη Νέα Υόρκη, το σχέδιο προεδρικής δήλωσης το οποίο παρουσίασε η Βρετανία και προσπάθησε να εγκριθεί με διαδικασίες επείγοντος, δεν κάνει αναφορά στα ονόματα του Ταγίπ Ερντογάν και του Ερσίν Τατάρ, και περιορίζεται απλώς «στις εξαγγελίες που έγιναν».
Η Βρετανία, η οποία είναι εγγυήτρια δύναμη στην Κύπρο και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, έχει πάρει θέση με τον υπουργό εξωτερικών Ντμινίκ Ράαμπ να εκφράζει την βαθιά του ανησυχία για την κίνηση της Τουρκίας, ενώ εκδόθηκε και ανακοίνωση από τον εκπρόσωπο του Foreign Office στην οποία τονίζεται πως η εξαγγελία της τουρκικής πλευράς «είναι αντίθετη στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και στην Προεδρική Δήλωση του Συμβουλίου Ασφαλείας της 8ης Οκτωβρίου 2020 που καλούσε την Τουρκία να σταματήσει και να αναστρέψει τις ενέργειές της στα Βαρώσια».
Ισχυρή αντίδραση ΗΠΑ
Από όλα τα ξένα κράτη, τα οποία αντέδρασαν στις μεθοδεύσεις Ερντογάν για την Αμμόχωστο, οι ΗΠΑ έδειξαν την μεγαλύτερη αυστηρότητα. Ο υπουργός εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν με ανάρτησή του στο Twitter, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Κύπριο ομόλογό του, Νίκο Χριστοδουλίδη, ανέφερε πως «οι ΗΠΑ καταδικάζουν την τουρκοκυπριακή ανακοίνωση με την στήριξη της Τουρκίας για τα Βαρώσια». Ο κ. Μπλίνκεν σημείωσε πως «αυτό είναι απαράδεκτο και μη συμβατό με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Θα ωθήσουμε για μια ισχυρή απάντηση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ».
Ο κ. Μπλίνκεν είχε νωρίτερα προβεί σε άλλη επίσημη δήλωση στην οποία μεταξύ άλλων ανέφερε: «Προτρέπουμε τους Τουρκοκύπριους και την Τουρκία να αντιστρέψουν την απόφασή τους που ανακοινώθηκε σήμερα και όλα τα μέτρα που έχουν ληφθεί από τον Οκτώβριο του 2020», ξεκαθαρίζοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάζονται με ομοειδείς εταίρους «για να παραπέμψουν αυτήν την κατάσταση στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και θα προτρέψουν μια ισχυρή αντίδραση».
Έντονη δήλωση καταδίκης των τουρκικών ενεργειών υπήρξε και από την Υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ για Πολιτικές Υποθέσεις Βικτώρια Νούλαντ, εβνώ ο Πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών της Γερουσίας Μπομπ Μενέντεζ υπενθύμισε την επιστολή που συνυπέγραψε με άλλα μέλη της Γερουσίας προς τον Πρόεδρο Μπάιντεν, την περασμένη εβδομάδα και σημείωσε ότι οι ενέργειες του Ερντογάν δεν αφορούν μόνο την Κύπρο, αλλά σηματοδοτούν μια κρίσιμη δοκιμασία για το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών και την ανταπόκριση των ΗΠΑ. «Πρέπει να δούμε μια ισχυρή δήλωση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ που να καταδικάζει αυτήν την κίνηση», πρόσθεσε.
Αντίθεση και από Μόσχα
Τον σεβασμό των ψηφισμάτων 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ζήτησε και η Μόσχα με τοποθέτηση του υπουργού εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Κύπριο ομόλογο του, κατόπιν πρωτοβουλίας του κ. Χριστοδουλίδη. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου εξωτερικών, στην συνομιλία Λαβρόφ – Χριστοδουλίδη, «από ρωσικής πλευράς υπογραμμίστηκε η προσήλωση στην αυστηρή τήρηση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, τα οποία προβλέπουν τη δημιουργία στην Κύπρο μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας μέσω απευθείας συνομιλιών της ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής κοινότητας. Επισημάνθηκε η ανάγκη αποφυγής οποιωνδήποτε βημάτων, που εγκυμονούν αποσταθεροποίηση της κατάστασης και δημιουργούν πρόσθετα εμπόδια στην οδό αναζήτησης λύσης του Κυπριακού προβλήματος στο γνωστό πλαίσιο του διεθνούς δικαίου».
Όλοι απέναντι στη Άγκυρα
Δηλώσεις καταδίκης των τουρκικών μεθοδεύσεων έγιναν και από την Κίνα, το Ισραήλ, την Αϊγυπτο, την Ολλανδία και την Αυστρία, ενώ ιδιαιτέρως έντονη ήταν η αντίδραση της Γαλλίας η οποία αυτό τον μήνα προεδρεύει του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Τόσο ο υπουργός εξωτερικών Νίκος Δένδιας όσο και ο Κύπριος ομόλογος του Νίκος Χριστοδουλίδης είχαν τηλεφωνικές επαφές με τον υπουργό εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν – Ιβ Λε Ντριάν, ο οποίος ξεκαθάρισε πως η χώρα του θα επιδιώξει ισχυρή αντίδραση από το Συμβούλιο Ασφαλείας καταδικάζοντας τις εξαγγελίες Ερντογάν – Τατάρ για την Αμμόχωστο.
Ξεκάθαρη η ΕΕ
Τη βαθιά του ανησυχία για τις ανακοινώσεις που έγιναν από τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Ερσίν Τατάρ, σχετικά με την περιφραγμένη περιοχή στα Βαρώσια εξέφρασε σε ανακοίνωσή του και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ κάνοντας λόγο για μία απαράδεκτη μονομερή απόφαση και για αλλαγή του καθεστώτος στα Βαρώσια. «Η ΕΕ συνεχίζει να θεωρεί την κυβέρνηση της Τουρκίας υπεύθυνη για την κατάσταση στα Βαρώσια. Η ΕΕ θα παρακολουθήσει την κλειστή συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας για την Κύπρο και θα αποφασίσει αναλόγως τα επόμενα της βήματα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μπορέλ. Τόνισε επίσης την ανάγκη να αποφευχθούν μονομερείς ενέργειες κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, καθώς επίσης και άλλες προκλήσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις στο νησί και καλεί σε συμβιβασμό και επιστροφή σε διαπραγματεύσεις για επίλυση του κυπριακού στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Ο Ύπατος εκπρόσωπος κατέληξε: «Η ΕΕ καλεί σε άμεσο τερματισμό των περιορισμών στην ελευθερία της διακίνησης της UNFICYP που επιβλήθηκε στην περιοχή των Βαρωσίων ώστε η δύναμη να μπορεί να περιπολεί και να εφαρμόζει τους όρους εντολής της». Επανέλαβε επίσης τη δέσμευση για λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως περιγράφεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και αναμένει το ίδιο και από την Τουρκία.