H απουσία τολμηρών αποφάσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα, επέτειναν την ανησυχία για το ενδεχόμενο ελλείψεων στην ευρωπαϊκή αγορά και πολύ περισσότερο για τον κίνδυνο εκτόξευσης των τιμών σε βασικά είδη διατροφής.
Με δεδομένο ότι η Ρωσία δεν είναι ιδιαιτέρως πρόθυμη να ανοίξει τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, ειδικά μετά την επέκταση των κυρώσεων στο ρωσικό πετρέλαιο, τα λιμάνια της Βαλτικής και τα σιδηροδρομικά δίκτυα προς τη Ρουμανία φαντάζουν αυτήν τη στιγμή ως η μόνη διέξοδος.
Ωστόσο, μόνο εύκολη δεν θεωρείται η μεταφορά των 20 εκατ παγιδευμένων τόνων σιτηρών μέσω διαλυμένων οδικών ή σιδηροδρομικών δικτύων, ενώ η μεταφορά μέσω ποταμών απαιτεί ένα στόλο φορτηγίδων, που πολύ απλά δεν είναι διαθέσιμος. Το άνοιγμα ενός ακόμα φυλακίου στη συνοριακή γραμμή Ουκρανίας- Πολωνίας σίγουρα δεν μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα.
Στην Ευρώπη, ο εκρηκτικός συνδυασμός της αύξησης των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας, επηρεάζει αρνητικά το βιοτικό επίπεδο πολλών νοικοκυριών, συμπιέζει το πραγματικό εισόδημά τους και επιδρά πτωτικά στην καταναλωτική εμπιστοσύνη. Όπως επισημαίνει μελέτη της Alpha Bank, σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι καταναλωτές έχουν πληγεί από την πρόσφατη, μεγάλη αύξηση των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να καταγράφονται στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλτικής, όπως αντικατοπτρίζεται στον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή Τροφίμων και Ενέργειας. Αυτός ο κίνδυνος των κοινωνικών εκρήξεων μάλλον έχει υποτιμηθεί από τους Ευρωπαίους ηγέτες.
Από αυτήν την κρίση τιμών δεν θα μπορούσε να γλιτώσει η Ελλάδα. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα συγκριτικά στοιχεία, ο πληθωρισμός τροφίμων στην Ελλάδα “τρέχει” με 11,3%, με διάθεση επιτάχυνσης, αν λάβει κανείς υπόψιν ότι ως το τέλος του 2021 οι ανατιμήσεις στα είδη διατροφής δεν ξεπερνούσαν το 4,5%. Στην πραγματικότητα υψηλότερο πληθωρισμό τροφίμων έχουν μόνο οι χώρες της Βαλτικής και της Ανατολικής Ευρώπης.
Όσον αφορά στην παραγωγή- όχι μόνο στην Ευρώπη- προέκυψαν σημαντικές δυσκολίες για την αύξησή της, σε όρους ποσότητας και ποιότητας. Η αύξηση της παραγωγής δεν είναι εύκολο εγχείρημα, καθώς οι αγρότες θα πρέπει να βρουν κεφάλαια κίνησης ή να επιδοτηθούν, διότι αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος για την αγορά λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και σπόρων. Πολλοί αγρότες ενδέχεται να μην χρησιμοποιήσουν τα απαραίτητα λιπάσματα, εξαιτίας των υψηλών τιμών και ίσως η σοδειά να είναι ποιοτικά κατώτερη. Στην Ελλάδα έχει ήδη γίνει μείωση του ΦΠΑ σε λιπάσματα και ζωοτροφές, ωστόσο οι παραγωγοί αναφέρουν ότι οι τιμές εισαγωγής είναι ως και διπλάσιες από πέρσι.
Εξαιτίας των γεωπολιτικών αναταραχών και των επιπτώσεών τους, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει προειδοποιήσει ότι εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να οδηγηθούν σε επισιτιστική κρίση, υποσιτισμό και μαζική πείνα. Ιδιαίτερα, οι χώρες με υψηλά μερίδια εισαγωγών σε βασικά αγαθά θα επηρεαστούν περισσότερο, αλλά υπάρχει επίσης έντονη ανησυχία για τις αυξήσεις των τιμών και στις ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, εξέλιξη που θα μπορούσε να αυξήσει τις πιθανότητες μίας παγκόσμιας ύφεσης.