Οι εργαζόμενοι της IKEA παραιτούνταν σωρηδόν στις ΗΠΑ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία οι μισοί από τους νεοπροσληφθέντες αποχωρούσαν πριν από την πρώτη τους επέτειο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, κάθε αποχώρηση κόστιζε στην ΙΚΕΑ 5.000 δολάρια ή περισσότερο για να αντικατασταθεί.
Όπως γράφει το Bloomberg, για να σταματήσει την αιμορραγία, ο σουηδικός κολοσσός επίπλων έπρεπε να καταλάβει τι έκανε τους εργαζόμενους στα καταστήματά του τόσο δυστυχισμένους – και να το διορθώσει γρήγορα. Μέχρι το 2022 περισσότεροι από 62.000 εργαζόμενοι αποχωρούσαν ετησίως για διάφορους λόγους, που αντιστοιχούσαν περίπου στο ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού, και η έλλειψη εργατικού δυναμικού της εποχής της πανδημίας καθιστούσε δύσκολη την αναπλήρωση.
Οι εργαζόμενοι «ξαφνικά έγιναν πολύ λίγοι», δήλωσε ο Jon Abrahamsson Ring, διευθύνων σύμβουλος της Inter Ikea Group που επιβλέπει το franchising των καταστημάτων της IKEA, τον σχεδιασμό των προϊόντων και την αλυσίδα εφοδιασμού- σε πρόσφατη συνέντευξή του στη Νέα Υόρκη. Η ΙΚΕΑ επικεντρώθηκε σε πράγματα που πολλές επιχειρήσεις μιλούν για να κάνουν, αλλά δυσκολεύονται να τα εφαρμόσουν στην πράξη: ενίσχυση των αμοιβών, αύξηση της ευελιξίας για τους εργαζόμενους πρώτης γραμμής και χρήση αναδυόμενων τεχνολογιών, για να διευκολύνουν τους εργαζόμενους και τους πελάτες τους.
Τα αποτελέσματα ήταν τρανταχτά: ο εθελοντικός κύκλος εργασιών στις ΗΠΑ μειώθηκε στο ένα τέταρτο περίπου των εργαζομένων μέχρι το τέλος του 2023, από το ένα τρίτο έναν χρόνο νωρίτερα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, στα περισσότερα από 600 καταστήματα και αποθήκες της μητρικής εταιρείας, το ποσοστό παραίτησης μειώθηκε στο 17,5% τον Απρίλιο από 22,4% τον Αύγουστο του 2022. Ενώ η οικειοθελής αποχώρηση έχει μειωθεί σε πολλά επαγγέλματα υπαλλήλων, καθώς οι προσλήψεις έχουν επιβραδυνθεί, η απασχόληση στον τομέα του λιανικού εμπορίου συνέχισε να έχει ανοδική τάση τους τελευταίους μήνες, καθιστώντας αξιοσημείωτη την πρόοδο της ΙΚΕΑ.
Οι θέσεις εργασίας στο λιανικό εμπόριο χαρακτηρίζονται συχνά από χαμηλές αμοιβές, ακανόνιστα ωράρια και εκνευρισμένους πελάτες, γεγονός που εξηγεί γιατί το ποσοστό παραίτησης των εργαζομένων στο λιανικό εμπόριο είναι πάνω από 70% υψηλότερο απ’ ό,τι σε άλλες βιομηχανίες των ΗΠΑ, σύμφωνα με έκθεση της McKinsey & Co για το 2022. Οι μισοί από αυτούς σκέφτονται να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους, διαπίστωσε η McKinsey και από αυτούς οι μισοί θέλουν να εγκαταλείψουν εντελώς το λιανικό εμπόριο. Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη σε άλλα μέρη του κόσμου: οι λιανοπωλητές του Ηνωμένου Βασιλείου πρέπει συνήθως να αντικαταστήσουν έναν στους δύο εργαζόμενους κάθε χρόνο.
«Η προσέλκυση, η ανάπτυξη και η διατήρηση ταλέντων πρώτης γραμμής πρέπει να γίνει κορυφαίο θέμα στην ατζέντα των CEOs του λιανεμπορίου», αναφέρει η έκθεση της McKinsey, σημειώνοντας ότι η πρόκληση έχει αυξηθεί εν μέσω πληθωρισμού και ενός περιβάλλοντος όπου τα εργατικά συνδικάτα τεντώνουν όλο και περισσότερο τους μυς τους.
Η ιδιωτική ΙΚΕΑ, της οποίας τα 473 καταστήματα σε 63 αγορές απασχολούν σχεδόν 200.000 άτομα, έχασε ιστορικά λιγότερους εργαζόμενους από τους ομολόγους της στον κλάδο, εν μέρει χάρη στη σκανδιναβική εταιρική κουλτούρα, που είναι γνωστή για το γεγονός ότι είναι πιο ζεστή και ασαφής απ’ ό,τι, ας πούμε, οι αμερικανικοί εκπτωτικοί γίγαντες Dollar General Corp. ή Walmart Inc. Όμως η διαχείριση ενός εκτεταμένου, παγκόσμιου εργατικού δυναμικού σε μια εποχή όπου η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής έχει γίνει υποχρεωτική για πολλούς ανθρώπους δεν είναι εύκολη και εμφανίστηκαν ενδείξεις ότι δεν ήταν όλα σουηδικά κεφτεδάκια και ευδαιμονία ανάμεσα στους ατελείωτους διαδρόμους της IΚΕΑ με τις βιβλιοθήκες Billy και τα χαλιά της Στοκχόλμης.
«Περίμενα περισσότερα από την ΙΚΕΑ»
Το 2018 ένας συνασπισμός συνδικάτων κατηγόρησε τους τοπικούς διευθυντές της IKEΑ ότι κατέπνιξαν τις προσπάθειες οργάνωσης σε καταστήματα στις ΗΠΑ, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία. Κατέθεσαν κοινή καταγγελία σε παράρτημα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, υποστηρίζοντας ότι η ανώτερη ηγεσία «αγνόησε τις κόκκινες σημαίες» σχετικά με ισχυρισμούς ότι καταπατούνται τα δικαιώματα των εργαζομένων. «Ποτέ δεν πίστευα ότι η ΙΚΕΑ θα επέτρεπε στους προϊσταμένους να μας εκφοβίζουν και να μας ανακρίνουν», δήλωσε τότε η Nancy Goetz, εργαζόμενη στο κατάστημα Stoughton της Ikea, στη Μασαχουσέτη. «Περίμενα περισσότερα από την ΙΚΕΑ».
Ακολούθησε ένα κύμα διαμαρτυριών των εργαζομένων. Στην Πολωνία οι εργαζόμενοι ήταν ενοχλημένοι που η αύξηση των μισθών ήταν χαμηλότερη από το ποσοστό του πληθωρισμού. Στη Νότια Κορέα οι συνδικαλισμένοι εργαζόμενοι δήλωσαν ότι έτυχαν υποδεέστερης μεταχείρισης σε σύγκριση με τους συναδέλφους τους σε άλλες χώρες. Στις ΗΠΑ η εταιρεία αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη για το γεγονός ότι σέρβιρε τηγανητό κοτόπουλο, χόρτα και καρπούζι σε μια εκδήλωση της Διακαινησίμου Εβδομάδας για τους υπαλλήλους της Ατλάντα (ένας πρώην εργαζόμενος της ΙΚΕΑ έγινε viral αναρτώντας βίντεο ως «Angry Retail Guy», που κορόιδευε ανίδεους διευθυντές και αγοραστές).
Έπειτα από αρκετά χρόνια συνομιλιών μεταξύ του συνδικαλιστικού συνασπισμού και της ΙΚΕΑ, η εταιρεία συμφώνησε πέρυσι κατ’ αρχάς να αφήσει τους εργαζόμενους να οργανωθούν και να επιτρέψει την πρόσβαση των καταστημάτων σε συνδικαλιστικούς εκπροσώπους. Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι τα μέρη δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με το να επιτραπεί στους εκπροσώπους των εργαζομένων να εισέλθουν στα καταστήματα των ΗΠΑ.
«Η ΙΚΕΑ σέβεται τα δικαιώματα των συναδέλφων να ενταχθούν, να ιδρύσουν ή να μην ενταχθούν σε συνδικάτο της επιλογής τους χωρίς τον φόβο αντιποίνων, παρεμβάσεων, εκφοβισμού ή παρενόχλησης», δήλωσε εκπρόσωπος. «Η εταιρεία δεσμεύεται να διατηρεί ένα περιβάλλον αμοιβαίου σεβασμού και να διασφαλίζει την προστασία των δικαιωμάτων όλων των συναδέλφων, ανεξάρτητα από την προτίμηση και την επιλογή τους όσον αφορά τη συνδικαλιστική οργάνωση».
Ενώ οι συνομιλίες τραβούσαν σε μάκρος, οι δυσαρεστημένοι εργαζόμενοι της ΙΚΕΑ άρχισαν να ψάχνουν αλλού. Στη συνέχεια χτύπησε η πανδημία και οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού έκαναν την εξεύρεση και διατήρηση των εργαζομένων ακόμη πιο δύσκολη. «Υπήρχε έλλειψη προσωπικού για θέσεις εργασίας εισαγωγικού επιπέδου», δήλωσε ο Ring.
Η λεγόμενη Μεγάλη Παραίτηση επηρέασε όλους τους κλάδους, αλλά λίγοι έδωσαν στους εργαζόμενους περισσότερους λόγους να φύγουν από το λιανικό εμπόριο. Τα καταστήματα έπρεπε να μετατραπούν σε κέντρα διαδικτυακής εκπλήρωσης εν μιά νυκτί, ενώ οι συμφορήσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού και ο πληθωρισμός-ρεκόρ έκαναν τα είδη καθημερινής ανάγκης σπάνια και ακριβότερα, εξοργίζοντας τους αγοραστές, οι οποίοι συχνά έβγαζαν την απογοήτευσή τους στους εργαζόμενους. Τα λεγόμενα «ηρωικά» μπόνους ανακούφισαν τον πόνο, αλλά δεν κράτησαν πολύ. Οι εργαζόμενοι δυσαρεστήθηκαν και άρχισαν να φεύγουν για άλλες δουλειές.