Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), οι τιμές των προϊόντων στα σούπερ μάρκετ παρουσίασαν οριακή μείωση 0,03% τον Οκτώβριο σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2023. Η ίδια μελέτη δείχνει ότι οι τιμές έχουν σταθεροποιηθεί κατά μέσο όρο στο +0,22% κατά τη διάρκεια του δεκαμήνου του 2024 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023.
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, η αλλαγή του Οκτωβρίου προήλθε από την αμοιβαία εξουδετέρωση των επιδράσεων των αυξήσεων και των μειώσεων σε διάφορες κατηγορίες προϊόντων. Οι μειώσεις αφορούν κυρίως μη τροφίμων, ενώ οι αυξήσεις εντοπίζονται σε προϊόντα που σχετίζονται με το κακάο, τον καφέ και συγκεκριμένα νωπά προϊόντα λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας.
Οι μεγαλύτερες μειώσεις τιμών καταγράφηκαν στις κατηγορίες: τροφές και είδη για κατοικίδια (-10,18%), απορρυπαντικά και καθαριστικά (-8,00%), χαρτικά, καλλυντικά και είδη προσωπικής υγιεινής (-4,69%), βρεφικές και παιδικές τροφές (-3,78%), και νωπές ή κατεψυγμένες ζύμες (-2,77%). Οι μειώσεις αυτές προέρχονται από την ομαλοποίηση της αγοράς μετά την πανδημία, καθώς και από τη μείωση των τιμών παραγωγού σε ορισμένα προϊόντα. Αντίθετα, οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρήθηκαν σε φρέσκα ψάρια και θαλασσινά (+11,31%), ορεκτικά, αλίπαστα και άλλα σερβιριζόμενα είδη (+5,79%), μπισκότα, σοκολάτες και ζαχαρώδη (+4,78%), είδη πρωινού και ροφήματα (+3,72%), καθώς και αλκοολούχα ποτά (+3,49%).
Αναφορικά με τις αυξήσεις στα ψάρια, σημειώνεται ότι οι παρατεταμένες θερμοκρασίες επηρέασαν την αλιεία, περιορίζοντας την προσφορά και οδηγώντας σε ελλείψεις στην αγορά, ενώ οι ιχθυοκαλλιέργειες δεν καλύπτουν πλήρως τη ζήτηση. Οι διεθνείς τιμές του κακάο και του καφέ επηρεάζουν σίγουρα τις κατηγορίες των γλυκών και των ροφημάτων, καθώς και τα προϊόντα πρωινού που περιλαμβάνουν σοκολάτα. Όσον αφορά τα αλκοολούχα ποτά, η μειωμένη παραγωγή σταφυλιών το 2023 έχει οδηγήσει σε αύξηση των τιμών το 2024, καθώς τα προϊόντα ωρίμανσης εισέρχονται στην αγορά.
Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, οι λόγοι στους οποίους αποδίδεται η τάση συγκράτησης των τιμών προϊόντων στα σούπερ μάρκετ είναι:
-Σταδιακή αποκλιμάκωση πληθωρισμού. Οι τιμές παρουσιάζουν συγκράτηση τους τελευταίους μήνες στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων λόγω των μεγάλων όγκων προϊόντων που διακινούν, των οικονομιών κλίμακας, της οργανωσιακής/τεχνολογικής ετοιμότητας τους και της γκάμας των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.
-Η πορεία των τιμών των πρώτων υλών τους προηγούμενους μήνες στις διεθνείς αγορές και η ομαλοποίηση της αγοράς. Οι διεθνείς δείκτες πρώτων υλών τροφίμων (π.χ. FAO Food Price Index) καταγράφουν μείωση τους πρώτους μήνες του 2024 στις περισσότερες περιπτώσεις. Σε περιπτώσεις όπως ο καφές και το κακάο όμως, η επίδραση είναι αντίστροφη.
– Κυβερνητικές θεσμικές παρεμβάσεις. Οι αλυσίδες σουπερμάρκετ λειτουργούν σε αυστηρό θεσμικό πλαίσιο (π.χ. Απαγόρευση προωθητικών ενεργειών σε περίπτωση ανατιμήσεων 6969/2024). Παράλληλα τον Οκτώβριο ξεκίνησε η εφαρμογή της εθελοντικής πρωτοβουλίας για μειώσεις τιμών σε συγκεκριμένα προϊόντα.
– Προσφορές και εκπτώσεις. Οι προσφορές και οι εκπτώσεις στο κανάλι του οργανωμένου λιανεμπορίου είναι περισσότερες σε αριθμό, σε ένταση και σε ποσοστιαία έκπτωση, κάτι που επηρεάζει τις τελικές τιμές των προϊόντων.
– Υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων. Η συγκράτηση στις τιμές εμφανίζεται πολύ πιο γρήγορα στα μεγάλα σημεία πώλησης λόγω μεγαλύτερης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων. Δηλαδή διακινούν πιο γρήγορα το απόθεμα τους και προβαίνουν πιο σύντομα σε νέες αγορές για αναπλήρωση των αποθεμάτων.
– Επίδραση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Τα μερίδια πωλήσεων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι μεγαλύτερα στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ λόγω μεγαλύτερου εύρους κωδικολογίου, ενώ την τελευταία διετία καταγράφουν αύξηση.