Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την εμφάνισή του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη εξέφρασε τις απόψεις του σχετικά με τις σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και ειδικότερα η Ελλάδα.
Αρχικά, επικεντρώθηκε στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και της επίπτωσής της στη Μεσόγειο. Αναφέρθηκε στις προσπάθειες που η χώρα μας έχει καταβάλει για να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και υπογράμμισε τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας σε αυτό το θέμα. Επίσης, έκανε αναφορά στις πυρκαγιές που πλήττουν τη χώρα μας, αναγνωρίζοντας τη βοήθεια που προσφέρθηκε από άλλες χώρες με την αποστολή πυροσβεστών.
Παράλληλα, τόνισε το ζήτημα της μετανάστευσης και των αυξημένων μεταναστευτικών ροών, εκφράζοντας την ανησυχία του για τα θύματα που χάνουν τη ζωή τους κατά την προσπάθειά τους να φτάσουν στην Ευρώπη. Υπογράμμισε τις προσπάθειες της Ελλάδας στον χειρισμό αυτού του προβλήματος και προσέθεσε ότι η διεθνής συνεργασία είναι απαραίτητη σε αυτό το θέμα.
Στη συνέχεια, μίλησε για την Τουρκία και τις όποιες διαφορές μεταξύ των δύο χωρών, επισημαίνοντας τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ τους. Εξέφρασε επίσης ανησυχία για την παράνομη κατοχή ενός τμήματος της Κύπρου. Αναφερόμενος στις συνομιλίες για το Κυπριακό τόνισε πως αυτές θα πρέπει να βασίζονται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τέλος, αναφέρθηκε στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Όπως δήλωσε, η Ρωσία βλέπει πως οι χώρες που στηρίζουν το Κίεβο, κάποια στιγμή θα εγκαταλείψουν την Ουκρανία. Κάτι τέτοιο όμως δεν θα γίνει, ξεκαθάρισε.
Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι οι προκλήσεις απαιτούν αληθινή ηγεσία και ότι παρόλο που εκπροσωπεί μία μεσαίου μεγέθους χώρα, η Ελλάδα καταβάλλει κάθε προσπάθεια για τη διαχείριση των προκλήσεων, καλώντας τους μεγάλους παίκτες να συμβάλουν επίσης σε αυτήν την προσπάθεια.
Η Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην 78η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ
Κύριε Πρόεδρε, αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, κυρίες και κύριοι,
Το θέμα της φετινής Γενικής Συνέλευσης απαιτεί από εμάς να «επιταχύνουμε τη δράση για την ειρήνη, την ευημερία, την πρόοδο και τη βιωσιμότητα για όλους». Πρόκειται για έναν αξιέπαινο στόχο, ο οποίος θα έλεγα ότι έχει μεγαλύτερη σημασία σήμερα από ποτέ. Αλλά πρέπει επίσης να αναρωτηθώ αν αυτό είναι αρκετό.
Θέτω το ερώτημα αυτό όχι επειδή θέλω να δοκιμάσω την υπομονή αυτής της Συνέλευσης, αλλά κυρίως επειδή, παρόλο που οι συλλογικές, πολυμερείς λύσεις μπορούν και συχνά κάνουν τη διαφορά, μού φαίνεται ότι ακόμα πάρα πολλές από αυτές τις λύσεις υπολείπονται των φιλοδοξιών μας. Οι διακηρύξεις μας δεν είναι ποτέ απόλυτα εφάμιλλες των ενεργειών μας και τα επιτεύγματά μας δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες μας.
Είναι σαν, σε αυτά τα Ηνωμένα Έθνη, τα Έθνη να μην είναι αρκετά Ενωμένα. Αυτό, για εμένα, είναι ξεκάθαρο σε δύο βασικούς τομείς: την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη διαχείριση της μετανάστευσης, οι οποίοι θα βρεθούν στο επίκεντρο της υποψηφιότητας της Ελλάδας για το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την περίοδο 2025-2026.
Εάν εκλεγεί, η Ελλάδα θα καταστήσει το κλίμα και τη μετανάστευση κεντρικούς άξονες της θητείας της στο Συμβούλιο Ασφαλείας, μαζί με τον σεβασμό για το Διεθνές Δίκαιο και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Θα το κάνουμε αυτό γιατί, σε έναν βαθμό τουλάχιστον, η σημερινή συλλογική προσέγγιση της παγκόσμιας κοινότητας και στα δύο ζητήματα δείχνει ότι υπάρχει χάσμα ανάμεσα στη ρητορική και την υλοποίηση της πολιτικής.
Όταν έχουμε ζήσει ένα καλοκαίρι σαν αυτό του 2023 -το θερμότερο που έχει καταγραφεί ποτέ στα χρονικά- και όταν συνεχίζουμε να μιλάμε αντί να αναλαμβάνουμε δράση για την αντιμετώπιση των κύριων κινητήριων δυνάμεων πίσω από την παράνομη μετανάστευση, ή ακόμα και για την εφαρμογή των υφιστάμενων διακρατικών συμφωνιών, στην πραγματικότητα αποτυγχάνουμε.
Αξιότιμε κ. Πρόεδρε, αγαπητές κυρίες και κύριοι,
Θα ήθελα να επιστραφώ στη δεύτερη σημαντική πρόκληση της εποχής μας, δηλαδή το θέμα της μετανάστευσης.
Η χώρα μας βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της παγκόσμιας μεταναστευτικής κρίσης. Στην τελευταία δεκαετία, η Ελλάδα έχει προσφέρει καταφύγιο και προστασία σε εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Η ακτοφυλακή μας έχει αφιερώσει σημαντικές προσπάθειες για να σώσει ζωές στη θάλασσα.
Θέλω να τονίσω ότι η Ελλάδα θα παραμείνει πάντα ανοιχτή και φιλόξενη χώρα για όσους ψάχνουν ασφάλεια από διώγματα και βία, καθώς και για οικονομικούς μετανάστες που επιδιώκουν ένα νέο μέλλον μέσω νόμιμων διαδρομών. Επιπλέον, η οικονομία μας ανακάμπτει και προσελκύει σημαντικές επενδύσεις από το εξωτερικό, προσφέροντας πολλές ευκαιρίες απασχόλησης στη χώρα μας. Ωστόσο, πρέπει να γεμίσουμε αυτές τις κενές θέσεις εργασίας με δικούς μας όρους, αντί να επιτρέψουμε σε εγκληματικές συμμορίες να καθορίσουν τους όρους αυτούς.
Γι’ αυτό είναι κρίσιμο η διεθνής κοινότητα να συνεργαστεί προκειμένου να αναπτύξει μια πολύ πιο λεπτομερή και συντονισμένη προσέγγιση. Μια προσέγγιση που θα αντιμετωπίζει τα βαθύτερα αίτια της μετανάστευσης, θα επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων και της παράνομης διακίνησης μεταναστών, και θα προάγει νόμιμους τρόπους μετακίνησης.
Όσον αφορά τα βαθύτερα αίτια της μετανάστευσης, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις αρνητικές πολιτικές, κοινωνικοοικονομικές και κλιματικές εξελίξεις στις χώρες προέλευσης αλλά και στις χώρες διέλευσης. Αυτό περιλαμβάνει περισσότερες ειδικά σχεδιασμένες, καινοτόμες, πολυμερείς συνεργασίες για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και ευκαιρίες στις χώρες προέλευσης. Κανείς δεν επιθυμεί να εγκαταλείψει το σπίτι του και να διακινδυνεύσει τη ζωή του για να βρει δουλειά χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Στην πράξη, αυτό συνεπάγεται επενδύσεις στην υποδομή, την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, την πράσινη και ψηφιακή ανάπτυξη. Αυτά τα μέτρα μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της φτώχειας, της ανεργίας και της ανισότητας. Επιπλέον, προάγουν την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, υποστηρίζουν την επιχειρηματικότητα και τις μικρές επιχειρήσεις, ενώ πάντοτε προωθούν τη χρηστή διακυβέρνηση και την ενίσχυση του ρόλου των γυναικών.
Κυρίες και κύριοι,
Όσον αφορά τη μετανάστευση, η πολιτική της Ελλάδας είναι αυστηρή αλλά δίκαιη. Επικεντρωνόμαστε στην πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών επιστροφής. Ταυτόχρονα, δίνουμε έμφαση στη διευκόλυνση της ασφαλούς, νόμιμης και ομαλής μετανάστευσης, εξετάζοντας με σοβαρότητα τις αιτήσεις για άσυλο. Αυτό το ζήτημα δεν θα εξαφανιστεί. Πράγματι, τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχουν ενδείξεις σε όλη τη Μεσόγειο ότι η πίεση στα σύνορά μας αυξάνεται και πάλι. Γι’ αυτό το λόγο, η αποτροπή των αναχωρήσεων πρέπει να αποτελεί την αρχή. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών και τα δίκτυά τους, αν θέλουμε να αποτρέψουμε τους ανθρώπους από το να ξεκινήσουν τα επικίνδυνα ταξίδια αυτά.
Συνεργαζόμενοι σε διμερές και πολυμερές επίπεδο, πρέπει να ενισχύσουμε τους ελέγχους στα σύνορα και τα μέτρα παρακολούθησης για τον εντοπισμό και την καταπολέμηση των λαθρεμπόρων και των δραστηριοτήτων τους. Αυτό είναι εφικτό με τη χρήση προηγμένης τεχνολογίας, την ανταλλαγή πληροφοριών και τη συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών συνοριακής ασφάλειας.
Επιπλέον, πρέπει να ενισχύσουμε τη δυνατότητα των αρχών επιβολής του νόμου να διερευνούν και να διώκουν αυτούς που εξοφλούν την ανθρώπινη απελπισία, καθώς και να καταπολεμούν τα δίκτυα μεταφοράς χρημάτων των διακινητών μέσω της ενίσχυσης των εργαλείων για τον εντοπισμό και τη κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων τους.
Χρειαζόμαστε, επίσης, μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα ευαισθητοποιεί την κοινή γνώμη σχετικά με τους κινδύνους που συνεπάγονται οι λαθραίες διαδρομές μετανάστευσης. Συγχρόνως, πρέπει να παρέχουμε νόμιμες επιλογές μέσω της επανένωσης οικογενειών, των θεωρήσεων για ανθρωπιστικούς λόγους, καθώς και της δυνατότητας μετακίνησης εργαζόμενων. Αυτό έχει γίνει με νέες διμερείς συμφωνίες, όπως αυτές με την Αίγυπτο και το Μπανγκλαντές. Ωστόσο, πάνω απ’ όλα, αν θέλουμε να λύσουμε το πρόβλημα στη Μεσόγειο, πρέπει να συνεργαστούμε με τις χώρες-εταίρους μας. Αυτό περιλαμβάνει την Τουρκία, φυσικά, αλλά και τους γείτονές μας στη Βόρεια Αφρική.
Αξιότιμοι κύριοι και κυρίες,
Θα ήθελα να εξετάσω τις σχέσεις της Ελλάδας με την γειτονική μας χώρα στα ανατολικά, την Τουρκία, με ανοιχτό πνεύμα. Αντί να επικεντρωθούμε στο παρελθόν, προτιμώ να εστιάσουμε στο μέλλον.
Είναι γεγονός ότι οι μακροχρόνιες γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας παραμένουν υπαρκτές. Ωστόσο, δύο από τις σημαντικότερες κοινές μας προκλήσεις, η κλιματική αλλαγή και η μετανάστευση, απαιτούν την προσοχή μας τόσο σήμερα όσο και στο μέλλον.
Αυτό το θέμα το έθεσα στον Πρόεδρο Erdoğan κατά τη συνάντησή μας χθες. Παρόλο που η κύρια διαφορά μας όσον αφορά την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο παραμένει σημαντική, πιστεύουμε ότι μπορεί να επιλυθεί με συμμόρφωση προς το Διεθνές Δίκαιο, ειδικά τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, και με την ανάπτυξη θετικών γειτονικών σχέσεων. Τα τελευταία μήνες, έχουμε παρατηρήσει βελτίωση στις σχέσεις μας, και αυτό εξυπηρετεί τα κοινά μας συμφέροντα.
Σχετικά με την Κύπρο, δυστυχώς, το Κυπριακό παραμένει ένα θέμα που αφορά την παράνομη εισβολή και την κατοχή, παραβιάζοντας τις θεμελιώδεις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Η αφοσίωσή μας στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου, καθώς και στη λύση ενός κράτους βάσει μιας δικοινοτικής ομοσπονδίας, παραμένει αμετάβλητη. Η υπεράσπιση αυτών των αξιών είναι ζήτημα αξιοπιστίας και αποφασιστικότητας, καθώς υποστηρίζουμε τις θεμελιώδεις αρχές στις οποίες βασίζονται τα Ηνωμένα Έθνη.
Η εύρεση μιας δίκαιης, βιώσιμης και αποδεκτής λύσης στο Κυπριακό παραμένει μια από τις κύριες προτεραιότητες της Ελλάδας, και θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τις προσπάθειες υπό την ηγεσία του ΟΗΕ για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, τηρώντας τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Αξιότιμοι κύριοι και κυρίες,
Σήμερα αναφέρθηκα σε δύο από τις τρεις σημαντικότερες ανησυχίες που μοιραζόμαστε ως παγκόσμια κοινότητα. Αφήστε με να ολοκληρώσω αναφερόμενος στην τρίτη.
Πέρυσι, από αυτό το βήμα, οι περισσότεροι από εμάς καταδίκασαν την παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ήταν μια πράξη επιθετικότητας που παραβίασε τα σύνορα ενός κυρίαρχου κράτους και αίρεσε αθώες ζωές.
Η διεθνής κοινότητα αντιστάθηκε σθεναρά σε αυτήν την πρόκληση και στην προσπάθεια του Putin να αναθεωρήσει την Ιστορία. Σήμερα, ωστόσο, φοβούμαστε ότι το ΝΑΤΟ, η ΕΕ και οι άλλοι υποστηρικτές της Ουκρανίας ενδέχεται να απογοητευθούν και να εγκαταλείψουν αυτόν τον αγώνα.
Επιτρέψτε μου να είμαι σαφής: αυτό δεν είναι αποδεκτό και δεν θα συμβεί. Δεν πρόκειται να εγκαταλείψουμε την Ουκρανία, διότι αυτό θα σήμαινε ότι παραιτούμαστε από τις βασικές αρχές της ειρήνης, της δημοκρατίας και του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου, που είναι τόσο σημαντικές για τόσους από εμάς σε αυτήν την αίθουσα.
Αυτό το μήνυμα αποστέλλεται με σαφήνεια από τους ηγέτες στην περιοχή των Βαλκανίων, κατά τη διάρκεια της περιφερειακής Συνόδου Κορυφής στην Αθήνα τον περασμένο Αύγουστο, όπου φιλοξενήσαμε τον Πρόεδρο Zelenskyy.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες, είτε πρόκειται για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τη διαχείριση της μετανάστευσης ή την αντιμετώπιση της απειλής κατά της δημοκρατίας, όλες αυτές οι προκλήσεις είναι τεράστιες.
Έχουμε δηλώσει επανειλημμένα ότι η αποτυχία δεν είναι επιλογή. Θα απαιτηθούν αληθινές ηγετικές ικανότητες από όλους μας. Δεν μπορούμε να παραμένουμε αδρανείς και να ελπίζουμε σε θαύματα. Έχω την τιμή να ηγούμαι μιας μεσαίου μεγέθους χώρας που προσπαθεί να αντιμετωπίσει ζητήματα τεράστιας πολυπλοκότητας. Ωστόσο, ήλθε η στιγμή για τους πραγματικά μεγάλους παίκτες να αναλάβουν δράση και να επιτύχουν αποτελέσματα.
Σας ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας.