Το πολιτικό κέντρο βάρους της Ευρώπης μετατοπίζεται πλέον, καθώς τα κεντροδεξιά και ακροδεξιά κόμματα καταλαμβάνουν στις εκλογές της Κυριακής τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών στις πολυπληθέστερες χώρες της ΕΕ: Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία και Πολωνία.
Η Γαλλία ηγήθηκε της δεξιάς παρέκκλισης με μια τόσο συντριπτική νίκη του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού, ώστε ο φιλελεύθερος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν διέλυσε το γαλλικό κοινοβούλιο και προκήρυξε πρόωρες εκλογές. Ο Εθνικός Συναγερμός κέρδισε περίπου το 32% των ψήφων, ποσοστό υπερδιπλάσιο του κόμματος του προέδρου.
«Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί να παραμείνει κουφός στο μήνυμα που έστειλε απόψε ο λαός της Γαλλίας», δήλωσε ο πρόεδρος του Εθνικού Συναγερμού Ζορνταν Μπαρντελά στους υποστηρικτές του στο Parc Floral στο Παρίσι.
Στη Γερμανία, η κεντροδεξιά κατήγαγε άνετη νίκη, με την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) να έρχεται δεύτερη και να εκτοπίζει τους Σοσιαλιστές του καγκελάριου Όλαφ Σολτς στην τρίτη θέση.
Οι ψηφοφόροι σε 27 κράτη ψήφισαν για να επιλέξουν τα 720 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα οποία θα υπηρετήσουν τα επόμενα πέντε χρόνια. Ο πρώτος κύριος ρόλος τους θα είναι να εγκρίνουν ή να απορρίψουν τον κύριο υποψήφιο για την κορυφαία θέση της Ευρώπης: τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Σε μια ήπειρο που προσπαθεί να ξορκίσει τα φαντάσματα του φασισμού εδώ και οκτώ δεκαετίες, το εύρος της παρουσίας της ακροδεξιάς θα είναι ένα από τα πιο φλέγοντα θέματα συζήτησης.
Παρόλο που είναι εξαιρετικά απίθανο να μπορέσουν να συντονιστούν ως ενιαία ομάδα μέσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – χάρη στις διαιρέσεις σε θέματα όπως η Ρωσία – θα είναι σε θέση να επηρεάσουν τη συνολική κατεύθυνση της ΕΕ, για τα πάντα, σε μια σειρά από καίρια ζητήματα: από τη μετανάστευση μέχρι τις πολιτικές για το κλίμα.
Συνολικά, τα κόμματα της ριζοσπαστικής δεξιάς θα αποτελούσαν θεωρητικά το δεύτερο μεγαλύτερο μπλοκ στο Κοινοβούλιο – με προοπτική να έρθουν πρώτα στη Γαλλία και την Ιταλία και δεύτερα στη Γερμανία, τις τρεις μεγαλύτερες και σημαντικότερες χώρες του μπλοκ των 27 της ΕΕ. Στην Ιταλία, το δεξιό κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι εξασφάλισε τη μεγαλύτερη υποστήριξη, η οποία προβλέπεται να ανέλθει σε περίπου 28%.
Η ακροδεξιά αναμένεται επίσης να κερδίσει στην Ουγγαρία, ενώ πήρε πέντε ακόμη έδρες στην Ολλανδία. Η κεντροδεξιά ήρθε άνετα πρώτη στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία.
Το πιο δυσοίωνο μήνυμα για το μέλλον της ΕΕ είναι πάντως η Γαλλία, δεδομένης της κλίμακας της νίκης της ακροδεξιάς επί του Μακρόν. Όλα τα μάτια θα είναι τώρα στραμμένα στο κατά πόσον το λαϊκιστικό κύμα μπορεί να διατηρήσει τη δυναμική του και στις επικείμενες βουλευτικές και προεδρικές εκλογές του 2027 – όπου μια νίκη της ακροδεξιάς ηγέτιδας Μαρίν Λεπέν θα απειλούσε να σπείρει σε ολόκληρη την ΕΕ αναταραχή.
Και στο βάθος η Ούρσουλα…
Η επίσημη νικήτρια της βραδιάς πάντως φαίνεται ότι θα είναι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καθώς το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα το οποίο εκπροσωπεί θα εξακολουθεί να αποτελεί το μεγαλύτερο μπλοκ στο Ευρωκοινοβούλιο.
Με τις πρώτες προβλέψεις να δείχνουν ότι το ΕΛΚ θα εξασφαλίσει περίπου 181 από τις 720 έδρες του Κοινοβουλίου, η κεντροδεξιά θα είναι η κυρίαρχη δύναμη, αλλά δύσκολα θα μπορεί να κυβερνήσει μόνη της, καθώς θα απέχει αρκετά από την απόλυτη πλειοψηφία στο Σώμα.
Η κύρια πρόκληση για τη φον ντερ Λάιεν τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες θα είναι κατά πόσο θα μπορέσει να επιτύχει μια συμφωνία με τα παραδοσιακά κεντρώα κόμματα – τους σοσιαλιστές και τους φιλελεύθερους – για να δημιουργήσει μια πλειοψηφία 361 ή περισσότερων εδρών στο Κοινοβούλιο.
“Σήμερα είναι μια καλή ημέρα για το ΕΛΚ. Κερδίσαμε τις ευρωπαϊκές εκλογές, φίλοι μου. Είμαστε το ισχυρότερο κόμμα, είμαστε η άγκυρα της σταθερότητας … Μαζί με άλλους θα οικοδομήσουμε ένα προπύργιο ενάντια στα άκρα από τα αριστερά και από τα δεξιά. Θα τους σταματήσουμε!”
Οι υποστηρικτές της απάντησαν με συνθήματα όπως «Πέντε ακόμη χρόνια».
Συνολικά, οι τρεις μεγάλες ομάδες του κέντρου φαίνεται ότι θα έχουν λίγο περισσότερες από 400 έδρες. Αυτό σημαίνει ότι η επανέγκριση της φον ντερ Λάιεν θα κριθεί μέχρι τελευταία στιγμή, διότι θα απορριφθεί εάν μόνο το 10% περίπου των βουλευτών των κύριων κομμάτων επαναστατήσουν κατά της κομματικής τους γραμμής. Το ποσοστό αυτό όμως είναι συνήθως υψηλότερο.
Αυτό εγείρει ένα μεγάλο ερώτημα για το αν θα χρειαστεί να αναζητήσει και άλλους συμμάχους, από τους Πράσινους μέχρι τους δεξιούς Αδελφούς της Ιταλίας της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι.
Η κεντροδεξιά της φον ντερ Λάιεν σπεύδει να απορρίψει την ξενοφοβία και τον ευρωσκεπτικισμό της ακροδεξιάς, αλλά γνωρίζει ότι οι ψηφοφόροι της μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες σχετικά με το κόστος ζωής, τη μετανάστευση και την αίσθηση ότι οι παραδοσιακές βασικές επιχειρήσεις της Ευρώπης – η μεταποίηση και η γεωργία – στραγγαλίζονται από την πράσινη νομοθεσία.
Σημειώνεται πως καθορίζοντας το έδαφός του στον πολιτισμικό πόλεμο για την ταυτότητα της ΕΕ, το ΕΛΚ άνοιξε το προεκλογικό του πρόγραμμα για τις ευρωεκλογές με τη δέσμευσή του στις «ιουδαιοχριστιανικές ρίζες» της Ευρώπης.