Η εικόνα της Αγίας Ματρώνας είναι η μία από τις 9 δεσποτικές εικόνες που φυγαδεύτηκαν κατά τη διάρκεια των τρομερών σφαγών της Χίου του 1822, από τα Κουρούνια στις Σπέτσες και από εκεί στο Ναύπλιο. Έφτασε η ώρα της επιστροφής στον τόπο της 200 χρόνια μετά.
Τα μέλη της επιτροπής επαναπατρισμού των Ιερών Εικόνων είναι οι Ελένη Μαργιέλλου, Πέτρος Μοσχούρης και Ευάγγελος Σπανός. Παραχώρησαν συνέντευξη Τύπου το πρωί της Τρίτης 13.9.2022 και αναφέρθηκαν στην προσπάθεια εντοπισμού, πιστοποίησης και επαναπατρισμού τους.Η προσπάθεια ξεκίνησε πριν από 7 χρόνια και πέρασε διά πυρός και σιδήρου.
Ιστορία των εικόνων
Η αναφορά για τη φυγάδευση 9 δεσποτικών εικόνων (του Χριστού, της Παναγίας, του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, του Αγίου Συμεών, του Αγίου Γεωργίου, της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Προκοπίου και της Αγίας Ματρώνας) έγινε γνωστή μέσα από το βιβλίο του δημοσιογράφου Γιάννη Μιχαλάκη : «Κουρούνια: Το ταξίδι της Ιστορίας τους».
Οι εικόνες, λίγο μετά τη σφαγή, μεταφέρθηκαν στις Σπέτσες με καράβι του καπ. Δημήτρη Καλαφάτη Σπετζιώτη.
Οι Κουρουνιώτες έστειλαν συμπατριώτη τους, με το όνομα Σταμάτης Χίος, να ζητήσει τις εικόνες. Του έδωσαν, όμως, μόνο την εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, διότι τις άλλες τις είχαν στείλει στο Ναύπλιο στην Παναγία.
Η επιτροπή
Συστάθηκε επιτροπή με τη συμμετοχή Κουρουνιωτών που επισκέφθηκαν τον Ιερό Ναό του Γενέσιου της Θεοτόκου στο Ναύπλιο κάνοντας έρευνα για τις εικόνες που ήταν προς προσκύνηση. Τα μέλη της επιτροπής διαπίστωσαν με συγκίνηση ότι ανάμεσα στις εικόνες του ναού, υπήρχαν σχεδόν όλες εκείνες που αναφέρονταν στο παραπάνω έγγραφο με παρόμοια αγιογραφική τεχνοτροπία με αυτήν που υπάρχει στις Δεσποτικές εικόνες του τέμπλου του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στα Κουρούνια.
Τις εικόνες ανέσυρε από τους αποθηκευτικούς χώρους της εκκλησίας Ιερέας και τις ανήρτησε στον Ιερό Ναό προς προσκύνηση.
Οι Κουρουνιώτες αμέσως μετά την ταυτοποίηση κατέθεσαν αίτημα προκειμένου οι δεσποτικές εικόνες να μεταφερθούν στα Κουρούνια για προσκύνηση με αφορμή τα 200 χρόνια από τις σφαγές της Χίου.
Δυστυχώς όμως, η απάντηση από τον ανιστόρητο Ιερέα του Ναυπλίου όχι μόνο εξόργισε αλλά και προκάλεσε το εθνικό συναίσθημα των Χιωτών, αφού σε απαντητική επιστολή του ανέφερε:
«…όπως ιστορικές εικόνες εις τα οποίας κατέθετον τας θερμάς δεήσεις των οι ήρωες της Επαναστάσεως του 21 Καπποδίστριας, Νικηταράς, Κολοκοτρώνης κ.α. και τας οποίας όπως απεφάνθη σοφός τις σύγχρονος Ναυπλιώτης «αν τις ξεκρεμάσουμε εμείς δικαίως θα κρεμάσουσιν ημάς» πόσο δε μάλλον να απέλθωσιν τα ιερά και ιστορικα αυτά κειμήλια προς περιοχάς που καταφανώς απειλούνται τον τελευταίον καιρόν εντονότερα και ανησυχητικά πλέον από τους ιδίους προαιώνιους εχθρούς, όπως αναφέρετε στην επιστολή σας οι οποίοι διεκδικούν να ονομάζουσιν ως «γαλάζια πατρίδα» ή ως «θάλασσα των Νήσων» το Αιγαίο και μάλιστα ύστερα από την ανεξέλεγκτη , επαυξανόμενη καθημερινή μετανάστευση εκεί χιλιάδων αμέτρητων πλέον Μουσουλμάνων, γεγονός που προοιωνίζει ζοφερόν το Χριστιανικόν μέλλον της νήσου ταύτης όπως και άλλων νήσων του ανατολικού Αιγαίου».
Ο Ιερέας όμως δεν σταμάτησε εκεί. Κλείνοντας την απαντητική του επιστολή προς τους Κουρουνιώτες, εμφανίστηκε ότι έχει όλη την καλή διάθεση να διαφυλάξει την ιστορική κληρονομιά της Χίου, φιλοξενώντας με επίσημα βέβαια πρωτόκολλα, τα όσια και ιερά του νησιού.«Μήπως λοιπόν ήρθε όντως η ώρα να μεταφέρετε προς ασφάλειαν τα ιερά και όσια του τόπου σας εις την Ηπειρωτικήν Ελλάδα με τα αναγκαία εννοείται πρωτόκολλα παράδοσης παραλαβής;».
Η απάντηση πάντως δόθηκε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και τον Μητροπολίτη Χίου Μάρκο, ο οποίος αποκατέστησε την τάξη των πραγμάτων καταφέρνοντας να μεταφέρει την εικόνα της Αγίας Ματρώνας στη Χίο.