Στις 9 Ιουλίου η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Νέα Ζηλανδία υπέγραψαν τη μεταξύ τους συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών, η οποία αναμένεται να μειώσει κατά περίπου 140 εκατ. ευρώ ετησίως τους δασμούς που καταβάλλουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις από το πρώτο κιόλας έτος εφαρμογής της, ενισχύοντας το διμερές εμπόριο έως και κατά 30% σε ορίζοντα δεκαετίας. Αντίθετα, οι αντίστοιχες συζητήσεις μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Νέας Ζηλανδίας βρίσκονται σε τέλμα – και γι’ αυτό «φταίει», μεταξύ άλλων, και η φέτα.
Η συμφωνία με τη Νέα Ζηλανδία, μεταξύ άλλων, θα προστατεύει τον πλήρη κατάλογο των περίπου 2.000 οίνων και οινοπνευματωδών ποτών της ΕΕ. Επιπλέον, στη Νέα Ζηλανδία θα προστατεύονται 163 από τα πιο γνωστά παραδοσιακά προϊόντα της ΕΕ, μεταξύ των οποίων η φέτα και οι ελιές Καλαμάτας. Ειδικά για τη φέτα προβλέπεται περίοδος χάριτος εννέα ετών, στη διάρκεια των οποίων θα επιτρέπεται σε παραγωγούς από τη Νέα Ζηλανδία να παράγουν προϊόντα με την επωνυμία «φέτα», εφόσον το έκαναν και μέχρι τώρα, ξεκαθαρίζοντας όμως με σαφήνεια το πού παράγεται το τυρί τους. Μετά το πέρας της περιόδου χάριτος, δεν θα επιτρέπεται η χρήση της επωνυμίας «φέτα» για κανένα τυρί που δεν έχει παραχθεί στην Ελλάδα.
Από την άλλη, η Νέα Ζηλανδία αναμένεται να επωφεληθεί σημαντικά από την απαλλαγή δασμών για την είσοδο σε ευρωπαϊκό έδαφος τροφίμων ταχείας κατανάλωσης ιδιαίτερης σημασίας για τη χώρα, όπως τα ακτινίδια, τα κρεμμύδια, τα μήλα, τα ιχθυηρά και θαλασσινά, το μέλι manuka και τα τοπικά κρασιά. Από τα προϊόντα αυτά, εκείνο που αφορά πιο άμεσα την Ελλάδα είναι τα ακτινίδια, καθώς η χώρα μας έχει εξελιχθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και εξαγωγείς ακτινιδίων στον κόσμο και ανταγωνίζεται άμεσα με τη Νέα Ζηλανδία και τις τεράστιες ποσότητες ακτινιδίων που διακινεί σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμα και σε ακτινιδιοπαραγωγές χώρες, όπως η Ισπανία. Η κατάργηση των δασμών αναμένεται ότι θα επιτρέψει στους Νεοζηλανδούς παραγωγούς να πωλούν σε ακόμη πιο ανταγωνιστικές τιμές τα ακτινίδιά τους.
Τα εμπόδια για μία συμφωνία με την Αυστραλία
Θεωρητικά, η συμφωνία με τη Νέα Ζηλανδία θα μπορούσε να αποτελέσει «οδηγό» για την επίτευξη μίας αντίστοιχης συμφωνίας με τη γειτονική Αυστραλία. Όμως εκεί υπάρχουν δύο μεγάλα εμπόδια που είναι πιο δύσκολο να ξεπεραστούν: το προσέκο και η φέτα. Τόσο το ιταλικό κρασί όσο και το ελληνικό τυρί είναι προϊόντα ΠΟΠ και η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί να τα προστατεύσει και στην αυστραλιανή αγορά, όμως η κυβέρνηση της Αυστραλίας δεν μπορεί να δεχθεί κάτι τέτοιο αναντίρρητα: η βιομηχανία παραγωγής «προσέκο» της Αυστραλίας παράγει τζίρο εκατομμυρίων, ενώ και στο μέτωπο της φέτας υπάρχουν πολλοί παραγωγοί στη χώρα που παράγουν και ρίχνουν στην αγορά τυριά με την επωνυμία «φέτα». Επομένως, μία τέτοια υποχώρηση από την πλευρά της αυστραλιανής κυβέρνησης όχι μόνο θα προκαλούσε οργισμένες αντιδράσεις από οινοπαραγωγούς και γαλακτοπαραγωγούς, αλλά θα έπληττε ενδεχομένως και την οικονομία της.
Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι δεν μπορεί να βρεθεί λύση. Στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, η πλευρά της Αυστραλίας πιθανόν να επιδιώξει άλλα οικονομικά οφέλη που θα αντισταθμίσουν τις απώλειες από το «προσέκο» και τη «φέτα», όπως επιπρόσθετες καταργήσεις δασμών για αυστραλιανά αγροτικά προϊόντα και χαλάρωση των περιορισμών στις κοινοτικές αγορές. Αυτές είναι υποχωρήσεις που και η πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενδεχομένως να είναι διατεθειμένη να κάνει – αντιθέτως, το να υποχωρήσει ως προς την προστασία της φέτας και του προσέκο μοιάζει (ευτυχώς) απίθανο, ειδικά μετά την αντίστοιχη συμφωνία που επετεύχθη με τη Νέα Ζηλανδία.
Σπύρος Πιστικός FR