Ο Βασίλης Στενός είναι ιδρυτής της start up Solmeyea, μίας εταιρείας αγροτεχνολογίας και βιοτεχνολογίας που μετέχει στην εφοδιαστική αλυσίδα για την παραγωγή φυτικού (plant based) κρέατος, αλλά και φυτικών ψαριών και αυγών.
Παράγει πρώτη ύλη από μικροφύκη από εντατική καλλιέργεια σε ένα πρότυπο θερμοκήπιο 30 τετραγωνικών μέτρων στο ερευνητικό κέντρο του Δημόκριτου.
«Τα μικροφύκη είναι απλοί, μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί που υπάρχουν σε αφθονία στη φύση» εξηγεί ο Β. Στενός. «Υπάρχουν εκατομμύρια διαφορετικά είδη μικροφυκών και κάποια από αυτά επιτρέπεται να καταναλωθούν με ασφάλεια από τον άνθρωπο, για παράδειγμα η γνωστή σπιρουλίνα ή η χλωρέλλα. Εμείς καλλιεργούμε χλωρέλλα με εντατικό τρόπο συνδυάζοντας την πατέντα μας που μετατρέπει το διοξείδιο του άνθρακα σε μία πρώτη ύλη, ασφαλώς και γρήγορα καταναλισκούμενης από τη χλωρέλλα».
Κάθε τρεις ημέρες γίνεται η συγκομιδή και αφύγρανση της πράσινης βιομάζας. Το υλικό μπαίνει στο φούρνο και παράγει μία σκόνη, ένα «πράσινο αλεύρι» όπως περιγράφει ο Β. Στενός. Αυτό αποτελεί την πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται σε συνταγές για φυτικά μπιφτέκια, μπριζόλες, ψάρια ακόμα και αυγά, αντικαθιστώντας σε πολλές περίπτώσεις τη σόγια.
«Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν μπορούν να καταναλώσουν σόγια, γιατί έχουν διαιτητικούς ή θρησκευτικούς περιορισμούς, για παράδειγμα οι μουσουλμάνοι» σημειώνει ο Β. Στενός. «Τα μικροφύκη έρχονται να καλύψουν αυτό το κενό, αφού περιέχουν πολλά αμινοξέα, διπλάσιο πρωτεϊνικό περιεχόμενο από τη σόγια και δεν προκαλούν αλλεργίες. Επίσης η βιομάζα από τα μικροφύκη περιέχει πολλά λιπίδια, χρωστικές, καροτενοειδή, αντιοξειδωτικές ουσίες και ωμέγα 3.»
Η Solmeyea συνεργάζεται με νεοφυείς εταιρείες σε Ισπανία, Σουηδία και Γαλλία, οι οποίες παράγουν plant based προϊόντα. Είναι μέρος του οργανισμού ITC – Innovation Technology Cluster Murska Sobota που προσπαθεί να περιορίσει την κατανάλωση κρέατος, δίνοντας στους καταναλωτές νόστιμες και υγιεινές εναλλακτικές.
Ο λόγος είναι απλός. Ο πλανήτης δεν έχει τους πόρους για να συνεχίσει να τρέφει τον συνεχώς αυξανόμενο ανθρώπινο πληθυσμό.
Σήμερα, το 37% της παγκόσμιας κατανάλωσης πρωτεϊνών προέρχεται από κατανάλωση κρέατος και γαλακτοκομικών. Όμως, η παραγωγή κρέατος και γαλακτοκομικών είναι υπεύθυνη για περίπου 15% του συνόλου των εκπομπών ρύπων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Επίσης, η συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωση συμβατικών πρωτεΐνών προκαλεί ασφυκτική πίεση σε φυσικούς πόρους όπως το νερό και η γη. Για αυτό, η παραγωγή εναλλακτικών πηγών πρωτεΐνης θεωρείται πρωταρχικής σημασίας από την Ε.Ε. στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Το πρόγραμμα EIT Food χρηματοδοτεί καινοτόμες ιδέες για την ανάπτυξη πιο βιώσιμων συστημάτων παραγωγής τροφίμων. Από το πρόγραμμα EIT Food χρηματοδοτείται η Solmeyea και οι συνεργάτες της σε Ισπανία (Νovameat), Σουηδία (Hooked) και Γαλλία (Le Papondu).
«Εμείς δε λέμε σταματήστε να τρώτε κρέας ή σόγια» τονίζει ο Β. Στενός, που διευκρινίζει ότι και ο ίδιος δεν είναι ούτε vegan, ούτε χορτοφάγος. «Αλλά τελείως ρεαλιστικά δεν βγαίνουν τα νούμερα. Χρειαζόμαστε περισσότερες εκτάσεις και περισσότερους φυσικούς πόρους, που δεν τους έχουμε. Άρα νομοτελειακά πρέπει να βρούμε νέους τρόπους να σιτιστούμε και να τρώμε πράγματα που θα μας κάνουν να νοιώθουμε καλύτερα. Τα μικροφύκη είχαν πάντα όλα αυτά τα θρεπτικά στοιχεία, απλά μέχρι τώρα δεν υπήρχε η ανάγκη για να καλλιεργηθούν.»
Τα φυτικά προϊόντα με μικροφύκη της Solmeyea πωλούνται ήδη σε σούπερ μάρκετ του εξωτερικού. Το Μάρτιο, η εταιρεία θα εγκαινίασει το νέο της θερμοκήπιο (και πάλι στις εγκαταστάσεις του Δημόκριτου) όπου θα παράγονται περίπου 30 τόνοι βιομάζας ετησίως, για να χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη όχι μόνο για τρόφιμα, αλλά και για καλλυντικά.
«Βασιζόμαστε στις νέες γενιές που ξέρουν ότι το plant based είναι το πιο “κουλ” πράγμα που οφείλουν να κάνουν» απαντά ο Β. Στενός για το καταναλωτικό κοινό που επιλέγει τέτοια προϊόντα. «Τους ενδιαφέρει αυτά που τρώνε, αυτά που πίνουν και φοράνε να είναι “κουλ” και tredy και αυτό είναι συνώνυμο με το plant based και το βιώσιμο φαγητό. Επίσης, η συστηματική κατανάλωση μικροφυκών κάνει καλό στις εγκυμονούσες και στους ηλικιωμένους, καθώς βοηθάει στην καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου και του καρδιαγγειακού συστήματος. Άλλωστε, οι αθλητές ήδη καταναλώνουν ευρέως φυτικής προέλευσης προϊόντα.»
Μία πολλά υποσχόμενη αγορά
Ανεξάρτητα από το πώς νοιώθει κανείς για τα φυτικά μπιφτέκια και μπριζόλες, είναι γεγονός ότι πρόκειται για μία πολλά υποσχόμενη αγορά.
Σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, «η αγορά υβριδικού κρέατος είναι πλέον εφοδιασμένη με εναλλακτικές λύσεις όπως μπιφτέκια, κεφτέδες, λουκάνικα, νάγκετς και λωρίδες μπέικον και αναμένεται να αξίζει 162 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2030.»
Η ευρύτερη αγορά των φυτικής προέλευσης πρωτεΐνών εκτιμάται ότι αγγίζει ήδη σε αξία τα 230 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως.
Για παράδειγμα, η ισπανική Novameat έχει φιλοξενηθεί σε δεκάδες δημοσιεύματα, που εγκωμιάζουν την πρωτοποριακή της τεχνολογία στην «εκτύπωση» προϊόντων που μιμούνται τους ιστούς και την υφή του πραγματικού κρέατος.
Αυτοί που δοκιμάζουν τα προϊόντα τους διαβεβαιώνουν ότι είναι νόστιμα και ότι θυμίζουν πολύ το συμβατικό κρέας. Η εταιρεία κέρδισε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση 2 εκατομμυρίων ευρώ για την κλιμάκωση των παραγωγικών δυνατοτήτων της και την επιτάχυνση της προώθησης στην αγορά των φυτικών προϊόντων. Ο ανταγωνισμός που αντιμετωπίζεις είναι – προς το παρόν- ελάχιστος, αφού ανάλογα προϊόντα παράγουν μόνο κάποιες εταιρείες σε ΗΠΑ, Δανία και Αυστραλία.