Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν σε νέους κανόνες για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις “καταχρηστικές αγωγές”, δικαστικές διαδικασίες που συχνά χρησιμοποιούνται με σκοπό την αποτροπή της έκφρασης των απόψεών τους.
Η συγκεκριμένη νομοθεσία αφορά, λόγω αρμοδιότητας, σε αστικές αγωγές διασυνοριακού χαρακτήρα, κυρίως στις περιπτώσεις όπου ο ενάγων, ο εναγόμενος και η δικαστική αρχή δεν εδρεύουν στην ίδια χώρα.
Τον Απρίλιο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε ένα σχέδιο οδηγίας με σκοπό την καταπολέμηση των καταχρηστικών αγωγών (SLAPPs), εκφράζοντας την ανησυχία της για την αύξηση του φαινομένου αυτού. Οι αγωγές αυτού του είδους κατατίθενται συνήθως από άτομα που έχουν εξουσία στον οικονομικό ή πολιτικό τομέα, με στόχο να εμποδίσουν τυχόν αποκαλύψεις που «ενοχλούν».
Το συμβιβαστικό κείμενο μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών μελών προβλέπει ότι κάποιος εναντίον του οποίου κατατίθεται καταχρηστική αγωγή θα έχει το δικαίωμα να ζητήσει την άμεση απόρριψή της από το δικαστικό σύστημα λόγω του καταχρηστικού χαρακτήρα της. Παράλληλα το δικαστήριο θα έχει την αρμοδιότητα να αποφασίζει για την επιβολή δικαστικών εξόδων στον ενάγοντα, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών υπεράσπισης του εναγομένου. Επιπλέον, θα έχει την εξουσία να εκδώσει εντολή για την επιβολή κυρώσεων κατά του ενάγοντα σε περίπτωση καταχρηστικής αγωγής.