Εκδόθηκε από τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ το βιβλίο του Γραμματέα της ΛΑΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ – ΑΝΥΠΟΤΑΚΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ και πρωην υπουργού και Βουλευτή Δημήτρη Στρατούλη με θέμα: «8 μήνες που συντάραξαν την Ελλάδα – Ιανουάριος – Αύγουστος 2015»
Ο Δημήτρης Στρατούλης, όπως σημειώνεται στον πρόλογο, αναφέρεται στα συγκλονιστικά ιστορικά γεγονότα, που διαδραματίστηκαν στην Ελλάδα το πρώτο 8μηνο του 2015, όπως αυτός τα βίωσε από θέσεις κορυφαίας πολιτικής και κυβερνητικής ευθύνης. Πως και γιατί αυτά έγιναν, ποιες διεργασίες οδήγησαν την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ στη συνθηκολόγηση με τους δανειστές.
Γράφει την ιστορία αυτής της περιόδου, μέσα στο πλαίσιο των τότε οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και παγκοσμίως, από τη σκοπιά των «νικημένων», δηλαδή της ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ του ΣΥΡΙΖΑ και όσων το καλοκαίρι του 2015 είπαν το μεγάλο ΟΧΙ και δεν εκχώρησαν στο σύστημα το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς. Για να μη σκεπάσει, όπως γράφει, η σκόνη της λήθης τους αγώνες, τις αγωνίες, τους στόχους και τις ελπίδες για ένα καλύτερο κόσμο όσων στήριξαν μέχρι τέλους το λαϊκό δημοψηφισματικό ΟΧΙ.
Καταγράφει αναλυτικά την έντονη πολιτική, ιδεολογική, προγραμματική και αξιακή διαπάλη στον ΣΥΡΙΖΑ, εκτιμώντας ότι οι εσωκομματικές διεργασίες και οι αποφάσεις της ηγετικής ομάδας του έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, γιατί, εάν αυτή δεν συνθηκολογούσε ή εάν οι ασυμβίβαστες δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ πλειοψηφούσαν σε αυτόν, η πορεία των εξελίξεων θα ήταν διαφορετική.
Όπως τονίζεται, δεν χρησιμοποιεί απαξιωτικούς και υβριστικούς προσωπικούς χαρακτηρισμούς, αλλά μόνο επιχειρήματα, με βάση αποκλειστικά πολιτικά και αξιακά κριτήρια, απαντώντας σε 45+3 ερωτήματα.
Σχηματισμός κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ
Κι αν βλέπεις το φεγγάρι θαμπό,
ονειρεύσου να το δεις ολόγιομο, κόκκινο.
Μάγδα Παπαδημητρίου ‒ Σαμοθράκη, Πατρίδα Ξένη
Τα ξημερώματατης 25ης προς 26/1/2015 και μέχρι τις 4 το πρωί έγιναν εντατικές διαβουλεύσεις του Αλ. Τσίπρα με ηγετικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ για το σχηματισμό κυβέρνησης. Στα πλαίσιά τους, ενημέρωσε και την ηγεσία της Αριστερής Πλατφόρμας ότι μπορεί να σχηματιστεί άμεσα κυβέρνηση, γιατί οι ΑΝΕΛ θα συμμετείχαν σε αυτή, οπότε θα υπήρχε άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία 162 βουλευτών. Στελέχη της Αριστερής Πλατφόρμας του επισήμαναν ότι οι ΑΝΕΛ ‒παρά την αντιμνημονιακή ρητορική τους‒ ήταν ένα δεξιό συντηρητικό κόμμα και ότι γι’ αυτό θα ήταν τροχοπέδη στην προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να προωθήσει το πρόγραμμα του, που προϋπέθετε μεγάλες ρήξεις με το εγχώριο και διεθνές κατεστημένο. Η απάντηση του Αλ. Τσίπρα ήταν ότι ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ Πάνος Καμμένος είχε δεσμευτεί ότι δε θα εμπόδιζε την προώθηση του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ και ότι κυρίως τον ενδιέφερε να αναλάβει το Υπουργείο Άμυνας.
Ορισμένοι τότε έθεταν ή ακόμα θέτουν στα στελέχη της Αριστερής Πλατφόρμας το ερώτημα γιατί δέχθηκαν ο ΣΥΡΙΖΑ να συνεργαστεί κυβερνητικά με τους ΑΝΕΛ. Η αλήθεια είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αριθμητικά και πολιτικά δεν μπορούσε να συμμαχήσει με άλλη πολιτική δύναμη. Ούτε με μνημονιακή δύναμη, γιατί αυτό θα ήταν ηθικά και πολιτικά απαράδεκτο και θα υπονόμευε εκ προοιμίου την πολιτική αξιοπιστία του και την όποια δυνατότητά του να προωθήσει το πρόγραμμα του με ρήξη, εάν χρειαζόταν, με τους δανειστές. Ούτε, δυστυχώς, με άλλη αντιμνημονιακή αριστερή δύναμη, αφού το ΚΚΕ είχε αρνηθεί κατηγορηματικά και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ δεν είχε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, αλλά και δεν ήταν σύμφωνη σε μια τέτοια προοπτική.
Άλλοι ρωτούν γιατί η Αριστερή Πλατφόρμα δεν πρόβαλε βέτο στο ΣΥΡΙΖΑ για να μη συνεργαστεί κυβερνητικά με τους ΑΝΕΛ, προτείνοντας νέες εκλογές για να διεκδικήσει την αυτοδυναμία. Όμως, και μόνο μια τέτοια σκέψη θα ήταν τότε παράλογη, γιατί θα άφηνε το λαό για 22-25 ημέρες, εν μέσω νέας προεκλογικής περιόδου, έρμαιο των επιθέσεων που θα εξαπέλυαν οι δανειστές, οι διεθνείς ιμπεριαλιστικοί οικονομικοί οργανισμοί και οι εγχώριες και διεθνείς αντιδραστικές δυνάμεις.
Τελικά, δεν ήταν οι ΑΝΕΛ που ώθησαν την κυβέρνηση στην ταπεινωτική συνθηκολόγησή της με το 3ο Μνημόνιο. Δυστυχώς, ήταν η ίδια η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ που έκανε αυτή την καταστροφική επιλογή, σε αντίθεση με την πρόταση της Αριστερής Πλατφόρμας, που την πίεζε να σεβαστεί τη λαϊκή βούληση, όπως αυτή εκφράστηκε στο δημοψήφισμα της 5ης/7/2015, για μη υπογραφή νέου μνημονίου.
Ταυτόχρονα, ο Αλ. Τσίπρας άρχισε να ενημερώνει τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ για τις σκέψεις του για τη σύνθεση της κυβέρνησης. Η Αριστερή Πλατφόρμα του μετάφερε τον προβληματισμό και την αντίθεσή της για ορισμένα πρόσωπα τα οποία θεωρούσε ότι επηρεάζονταν από ηγετικούς κύκλους των ΗΠΑ ή της ΕΕ, ή είχαν υποχωρητικές τάσεις απέναντί στους δανειστές, αλλά δεν εισακούστηκε από αυτόν.
Το βράδυ της ίδιας ημέρας, 26/1/2015, έγινε στο ξενοδοχείο της Αθήνας «Novus» διευρυμένη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του Αριστερού Ρεύματος, για να συζητηθεί η συμμετοχή ή όχι στελεχών του στη νέα κυβέρνηση. Αποφασίσθηκε η συμμετοχή τους και ανατέθηκε στον Παναγιώτη Λαφαζάνη, επικεφαλής της Αριστερής Πλατφόρμας, να κάνει τις σχετικές επαφές με τον Αλ. Τσίπρα. Το σκεπτικό της απόφασης ήταν ότι ενδεχόμενη μη συμμετοχή στελεχών της Αριστερής Πλατφόρμας στη νέα κυβέρνηση θα σηματοδοτούσε πολιτικά πως δεν την εμπιστευόταν ότι θα προωθήσει το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ.
Κυρίως, όμως, θα έδινε την εντύπωση ότι η Αριστερή Πλατφόρμα, που τότε εκπροσωπούσε το 33% των οργανωμένων μελών του ΣΥΡΙΖΑ, δεν ήθελε να αναλάβει τις ιστορικές πολιτικές ευθύνες που της αναλογούσαν, να αποτρέψει με τη συμμετοχή και τις παρεμβάσεις της τις όποιες πολιτικές ταλαντεύσεις, υποχωρήσεις και συμβιβασμούς της νέας κυβέρνησης και να λειτουργήσει ως καταλύτης για την προώθηση του αντιμνημονιακού προγράμματός της. Σε αυτή τη σύσκεψη αποφασίστηκε η Αριστερή Πλατφόρμα να διεκδικήσει, εκτός από ό,τι άλλο προέκυπτε από τις σχετικές διαβουλεύσεις, να αναλάβουν, οπωσδήποτε, στελέχη της τα Υπουργεία Παραγωγικής Ανασυγκρότησης και Εργασίας, ώστε να προωθήσουν με νομοθετικές και πολιτικές πρωτοβουλίες το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για παραγωγική ανασυγκρότηση και αποκατάσταση των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων.
Ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας συναντήθηκε στις 26/1/2015 το πρωί με τον πρόεδρο των ΑΝΕΛ Πάνο Καμμένο και συμφώνησαν τους όρους της κυβερνητικής συνεργασίας τους. Στις 3:30μμ συναντήθηκε με τον ΠτΔ Κάρολο Παπούλια, ο οποίος, με βάση το εκλογικό αποτέλεσμα και τις σχετικές συνταγματικές προβλέψεις, του έδωσε εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης. Στις 4.30 μ.μ. απέδωσε φόρο τιμής στο μνημείο πεσόντων στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, στους εκτελεσμένους από τους Γερμανούς φασίστες την περίοδο της κατοχής αριστερούς και κομμουνιστές αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης.
Το βράδυ της Δευτέρας προς Τρίτη, 26 προς 27/1/2015, στις 1:30 π.μ., ενώ, εξουθενωμένος από την κούραση, είχα για λίγο «λαγοκοιμηθεί» σε έναν καναπέ του σπιτιού μου, χτύπησε το τηλέφωνό μου. Ήταν ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Μεταξύ μας διαμείφθηκαν περίπου τα εξής, όπως τα συγκράτησα στη μνήμη μου:
«‒ Δημήτρη γεια χαρά, συγχαρητήρια για την επανεκλογή σου.
‒ Γεια σου, Πρόεδρε, ευχαριστώ. Συγχαρητήρια και σ’ εσένα για την εκλογική νίκη και για την ανάληψη της Πρωθυπουργίας. Καλή δύναμη να έχουμε, για να πετύχουμε στο πολύ δύσκολο έργο μας.
‒ Δημήτρη, σου προτείνω να αναλάβεις το Υπουργείο Κοινωνικής Ασφάλισης ως αναπληρωτής Υπουργός Υγείας, όπου θα το μεταφέρω από το Υπουργείο Εργασίας. Είσαι έτοιμος;
‒ Πρόεδρε, έτοιμος είμαι, αλλά έχω ενημερωθεί ότι η κουβέντα γινόταν για να αναλάβω Υπουργός Εργασίας, γιατί είμαι τομεάρχης Εργασίας του ΣΥΡΙΖΑ, γνωρίζω καλά το αντικείμενο κι έχω προετοιμάσει μαζί με τον κοινοβουλευτικό τομέα Εργασίας του κόμματος όλο το αναγκαίο νομοθετικό έργο για ν’ ακυρώσουμε την αντεργατική μνημονιακή νομοθεσία και ν’ αποκαταστήσουμε τον κατώτατο μισθό, τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, τα εργασιακά δικαιώματα και την εργατική νομοθεσία.
‒ Δημήτρη, δεν πειράζει, αυτά τα νομοθετήματα που έχεις έτοιμα θα τα προωθήσει άλλος ως Υπουργός Εργασίας. Εγώ σε προτείνω για το Υπουργείο Κοινωνικής Ασφάλισης, γιατί γνωρίζεις καλά, επιστημονικά και πολιτικά, αυτό το αντικείμενο. Επίσης, σου έχω εμπιστοσύνη ότι εσύ μπορείς αυτή τη δύσκολη περίοδο να κρατήσεις όρθιο το ασφαλιστικό σύστημα και να διασφαλίσεις ότι οι συντάξεις θα χορηγούνται ολόκληρες, χωρίς νέες περικοπές, και στην ώρα τους. Εξάλλου, έχεις και διδακτορικό με αντικείμενο την κοινωνική ασφάλιση.
‒ Πρόεδρε, το διδακτορικό μου είναι για τις εργασιακές σχέσεις κι όχι για την κοινωνική ασφάλιση, αλλά, τέλος πάντων, γνωρίζω καλά και την κοινωνική ασφάλιση. Όμως, θεωρώ λάθος να αποκόπτεται ο τομέας Κοινωνικής Ασφάλισης από το Υπουργείο Εργασίας και να πηγαίνει στο Υπουργείο Υγείας, γιατί η κοινωνική ασφάλιση συνδέεται στενά με την εργασία και τις εργοδοτικές και εργατικές εισφορές επί του μισθού».
Εκείνη τη στιγμή πέρασε αστραπιαία από το μυαλό μου η σκέψη: «Ο νεοεκλεγμένος Πρωθυπουργός μου προτείνει ν’ αναλάβω υπουργική ευθύνη κι εγώ τον κρατάω στο τηλέφωνο, τέτοια ώρα, τέτοιες κρίσιμες στιγμές, χωρίς να του απαντώ μ’ ένα «ναι» ή μ’ ένα «όχι»! Θα απαντήσω «ναι» και τέλος».
‒ Πρόεδρε, σ’ ευχαριστώ, με τιμά η πρότασή σου. Είμαι διαθέσιμος να εργαστώ για την προώθηση του αντιμνημονιακού προγράμματός μας από οποιοδήποτε πόστο. Οι φιλοδοξίες μου είναι συλλογικές και όχι προσωπικές.
‒ Δημήτρη, σ’ ευχαριστώ. Να είσαι έτοιμος το απόγευμα για την ορκωμοσία. Καλό ξημέρωμα.
Η αλήθεια είναι ότι μετά από τη μεταμεσονύκτια τηλεφωνική συνομιλία μου με τον Πρωθυπουργό ενισχύθηκαν οι ανησυχίες μου για την πορεία της νέας κυβέρνησης, όσον αφορά την εφαρμογή του αντιμνημονιακού προγράμματός της. Τις ίδιες ανησυχίες μού εξεφρασε και η σύζυγός μου, η Βαγγελιώ, που άκουσε αυτή τη συζήτηση. Συνειδητοποίησα ότι η μη τοποθέτησή μου στο Υπουργείο Εργασίας, παρότι για χρόνια ήμουν ο αρμόδιος τομεάρχης Εργασίας του ΣΥΡΙΖΑ, είχε πολιτικό νόημα και συγκεκριμένο στόχο. Ήμουν στέλεχος της αριστερής πτέρυγας του κόμματος και ήταν γνωστό ότι δε θα έκανα πίσω στην αποκατάσταση του κατώτατου μισθού, της εργατικής νομοθεσίας και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, και, προφανώς, ήμουν ανεπιθύμητος στους εργοδοτικούς κύκλους και στην τρόικα. Σκέφθηκα ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δε με ήθελε σε αυτό το πόστο, ενδεχομένως, για να μην προωθήσω τις προεκλογικές δεσμεύσεις μας στον τομέα της Εργασίας. Ωστόσο, γνώριζα ότι θα γινόταν σκληρή μάχη με την τρόικα, αλλά και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, για το πώς θα πάνε οι εξελίξεις και ήμουν αποφασισμένος να συμβάλω από οποιαδήποτε θέση, ώστε αυτές να πάνε θετικά για το λαό και τη χώρα.
Την επόμενη μέρα, 27/1/2015, ανακοινώθηκε η σύνθεση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, με αλλαγές στη δομή και στην ονομασία αρκετών Υπουργείων.