Χαμηλή τεστοστερόνη, αιώνια λίμπιντο και ανίκητο DNA τα σημάδια της ανδρόπαυσης

Ο Μύθος λέει ότι όταν ο «πάροχος ζωής», η μητέρα, προσωποποιημένη στη Θέτιδα, ρώτησε το παιδί της τον Αχιλλέα αν προτιμά τη δόξα ή την αθανασία, αυτός απάντησε «και τα δύο». Ο σημερινός κοινός θνητός όμως είναι απαιτητικότερος του Αχιλλέα. Αξιώνει και τα δύο, αδιάκοπα! Αυτό το χαρακτηριστικό, «όλα χωρίς κόπο», είναι η Αχίλλειος πτέρνα του.

Ιατρικά είναι γνωστό ότι οι Καίσαρες της Ρώμης ζούσαν τα διπλάσια χρόνια από τους Φαραώ. Ο σημερινός απλός οδοκαθαριστής του Κολοσσαίου της Ρώμης ζει τα διπλάσια χρόνια από τους Καίσαρες. Είναι δε ψηλότερος, υγιέστερος και (επίκτητα) ευφυέστερος του Αυτοκράτορα παππού του. Εχει περισσότερες γνώσεις και λιγότερες δεισιδαιμονίες. Εγινε, όμως, δυσήνιος (απείθαρχος) και δύσχυμος, έχει δηλαδή τοξικούς χυμούς στο αίμα του, π.χ. υψηλή χοληστερίνη, νικοτίνη, διάφορες καρκινογόνες ουσίες που εισπνέει, π.χ. όζον. Αγοράζει γευστική ακολασία -το παχύ, το γλυκό, το αλμυρό το ονόμασε νόστιμο- και επιθυμεί να εξαγοράσει, σε τιμή ευκαιρίας, ελιξίρια νεότητας. Το θεωρεί απλό, επειδή ουδείς υπήρξε ευφυέστερος ενός ανόητου αλαζόνα.

Ο Υάκινθος και ο Αδωνις στην εποχή τους αναζητούσαν θαυματουργά παρασκευάσματα από εναλλακτικούς αλχημιστές. Ο σημερινός VIP εγγονός του Βαλεντίνο καταφεύγει στην DHEA, την αυξητική ορμόνη, στην τεστοστερόνη και στην επιστημονικοφανέστερη MCH, για να εξαγοράσει την ποινή της ανδρόπαυσης.

Ανικανότητα VS Στειρότητα

Ο βίος βραχύς. Το γήρας τραχύ. Ο σημερινός Αδάμ, όμως, δεν επιθυμεί να συνετιστεί από το οδυνηρό διολίσθημα της σύγχρονης Εύας. Αυτή προ 30ετίας περίπου, αναζήτησε ορμονική ανανέωση αποδεχόμενη το κλασικό: μπρος στα κάλλη τι είναι ο πόνος. Ο εμπορικός επιστήμων μετονόμασε τη φυσιολογική εμμηνόπαυση σε ιδιώνυμη ιδιοτροπία της φύσης, και ανέλαβε -χρηματιζόμενος και σοφότερος εκείνης- να την υποκαταστήσει. Η Εύα πίστεψε στην αποκατάσταση. Ετσι εδέχθη ευχαρίστως τη μακροχρόνια «θεραπεία» ορμονικής υποκατάστασης με οιστρογόνα. Τα έσοδα των φαρμακοβιομηχανιών αυξήθηκαν. Το ίδιο και οι ορμονοεξαρτώμενοι καρκίνοι. Προσέξτε μωρία και αλαζονεία. Η «πάθηση» ανικανότητα είναι προσβλητικότερη για έναν άντρα απ’ ότι η στειρότητα για μια γυναίκα. Πολλοί λένε δημοσίως «έχω υπέρταση». Ουδείς ομολογεί ανικανότητα. Με το πρώτο πεθαίνει.

Ιατρικά είναι γνωστό ότι σε κάθε κύτταρο και σε κάθε όργανο του ανθρώπινου σώματος έχει ενσωματωθεί από τον Δημιουργό ένα βιολογικό Rolex. Οι ωοθήκες, οι όρχεις υπάρχουν από γεννήσεως. Ολοι μας μέχρι τα 9-10 είμαστε, λειτουργικά, άφυλοι. Σε αυτή την ηλικία, περίπου, αρχίζει η λειτουργία αυτών των οργάνων. Οι ωοθήκες θαυματουργούν μέχρι τα 50. Οι όρχεις από τα 17 μέχρι τα 77 και επέκεινα βραδέως, αλλά σταθερώς διολισθαίνουν στη λειτουργική αποχή και την ανυποληψία. Οι γυναίκες με δόλωμα το κάλλος δέχθηκαν να συνδράμουν οικονομικά τις φαρμακευτικές εταιρείες. Προσέφεραν το κορμί τους σε μια παγκόσμια μελέτη. Η κατασκευαστική φιλοσοφία του ανθρώπινου σώματος, όμως, διαφέρει της φιλοκαλίας των γυναικών και της φιλοχρηματίας των φαρμακευτικών. Οταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου (χρόνος «επώασης» της καρκινογένεσης) και οι καρκίνοι του μαστού αυξάνονταν κατά 24% συγκριτικά με τις γυναίκες που δεν έπαιρναν ορμόνες, τα εμφράγματα του μυοκαρδίου κατά 16% και τα εγκεφαλικά και η άνοια έπαιρναν την ανιούσα, τότε το FDA των ΗΠΑ (1999) αναγνώρισε τη «φούσκα» του χρηματιστηρίου των ονείρων της γυναικείας ματαιοδοξίας. Ας πρόσεχαν, είπαν οι «φαρμακεροί» ορμονο-dealers και «καθάρισαν»!

Απλά, η λέξη «προσοχή» πρέπει προσεκτικά να ισχύσει ετεροχρονισμένα. Η σωστή ώρα είναι η ώρα που ψηφίζουμε. Μετά την απομάκρυνση εκ της κάλπης ουδέν λάθος αναγνωρίζεται, ούτε σε ανθρώπους που «καταστήσαμε» καρκινοπαθείς. Και αυτοί θα πληθαίνουν όσο διασπείρουμε ορμόνες στα παιδιά μας και στα ζώα, διοξίνες στο νερό και τσιγάρα στα περίπτερα. Ας γυρίσουμε όμως στον «πεπτωκότα». Ο Αδάμ παραμένει θύμα και θύτης της ιδέας της ανυποληψίας που συνεπάγεται η ανικανότητα. Οπως διαπιστώνεται, ο όρος ανικανότητα πρακτικά δεν χρήζει επεξήγησης. Εικονογραφεί έναν θλιμμένο άντρα. Αυτός μπορεί να είναι αυτοκράτορας κοινωνικά, βασιλιάς οικονομικά, κραταιός σωματικά. Του λείπει μόνο ένα χαρακτηριστικό. Τότε, αμέσως, γίνεται θλιμμένος και θλιβερός. Λόγω κοινωνικής αγωγής και ενστίκτου, ο Αδάμ έχει επενδύσει ένα μεγάλο ποσοστό, ίσως το 95% της αυτοεκτίμησής του στην «αντρική του ικανότητα». Η διαταραχή της σεξουαλικής λειτουργίας είναι δυνητικά η πιο ταπεινωτική πάθηση για έναν άντρα.

Ποιος ισχυρός δεν επιθυμεί σφόδρα να παραμείνει και άντρας; Πολλοί παζαρεύουν το πρώτο, ουδείς το δεύτερο. Αρκεί σε όλη του τη ζωή να παραμείνει «ισχυρός» στο δεύτερο. Η «πάθηση» ανικανότητα είναι προσβλητικότερη για έναν άντρα απ’ ότι η στειρότητα για μια γυναίκα. Πολλοί λένε δημοσίως «έχω υπέρταση». Ουδείς ομολογεί ανικανότητα. Με το πρώτο πεθαίνει. Με το δεύτερο δεν επιθυμεί να ζήσει. Εξάλλου ο Αδάμ άρχισε να κτίζει συνειδητά την προσωπικότητά του όταν ξεκίνησε η τεστοστερόνη να αλλάζει το σώμα του και τον ψυχισμό του. Αυτή του «είπε» ότι είναι άντρας(!) και το μικρό αγόρι αναζήτησε αντρικά πρότυπα στη ζωή και την TV και ταυτοποιήθηκε με αυτά. Μαζί ξεκίνησαν να γίνουν «ήρωες» στα πεδία των μαχών στην Τροία ή στις εισαγωγικές των Πανελλαδικών στο νομαρχιακό σχολείο. «Αεί άριστος» αλλά και αειθαλής, τον δίδαξαν, και ο μικρός ανθρωπάκος δρασκέλισε την εξώπορτα της πατρικής καλύβας. Με «δόρυ» την πυγμή του και «ασπίδα» (συστήματα προσωπικής άμυνας) την οικογενειακή αγωγή του.

Η τεστοστερόνη λίγο πριν από την ανατολή του ηλίου αντάμα με την κορτιζόνη, την αδρεναλίνη και το «μαγικό φραπέ» των δεκάδων νευροδιαβιβαστικών ορμονών του ιππόκαμπου, του υποθαλάμου και της υπόφυσης (είναι τμήματα του εγκεφάλου) τον σήκωναν κάθε πρωί από το κρεβάτι για την επίθεση με δόρυ και ασπίδα ή με γραβάτα και laptop. Αυτός ο στρατεύσιμος απασχολήσιμος με το μπλου-μπλακ μεταξωτό κοστούμι της «καριερίστικης» επίθεσης, ενορχηστρωμένος κατάλληλα από την τεστοστερόνη του, πίστεψε στο μέγα ψεύδος: Εσω αεί άτρωτος. Η τεστοστερόνη είναι coachman. Με την πάροδο των χρόνων, όμως, ο πεπτωκώς Αδωνις καλείται να διαπιστώσει ότι, ενώ τα κατάφερε να γίνει (κοινωνικά) πιλότος αυτοκινήτου της Formula 1, ωστόσο (βιολογικά) δεν έχει καύσιμα. Στη σημερινή πραγματικότητα του γρηγορότερα-δυνατότερα-περισσότερα, αυτός υποχρεούται να συμβιβαστεί στα λιγότερα, ως παράλυτος μάγκας. Ετσι, ο Αδάμ διολισθαίνει στον αμαρτωλό δρόμο της άρον-άρον ενίσχυσης – αναπλήρωσης των ορμονών, με φαρμακευτικά υποκατάστατα.

Aνδρόπαυση και χαμηλή τεστοστερόνη
Η ανδρόπαυση είναι το σύνδρομο της χαμηλής τεστοστερόνης, βιολογικά ανάλογο της εμμηνόπαυσης. Τα ολικά επίπεδα τεστοστερόνης μειώνονται ανεπίστροφα με την ηλικία. Η γήρανση, όμως, δεν είναι λειτουργία κατ’ ευθείαν ανάλογη των επιπέδων τεστοστερόνης στο αίμα. Αυτά μειώνονται κατά 1% ετησίως μεταξύ 35-75. Η ελάττωση αφορά το βιολογικά δραστικό κλάσμα της ορμόνης. Η διακύμανση της ολικής διαφέρει ουσιαστικά στον καθένα μας. Ετσι, η επικρατούσα ιατρική άποψη είναι ότι τα συμπτώματα της ανδρόπαυσης μπορούν περισσότερο να αποδοθούν στο «γήρας», παρά να θεωρηθούν ευθέως ανάλογα της μείωσης της τεστοστερόνης. Κανείς δεν ξέρει την ακριβή αιτία, επειδή χρονικά συμπίπτουν.

Επιστημονικά δεν υπάρχει αντικειμενική (μετρήσιμη) απόδειξη ότι η ελάττωση της λειτουργίας των όρχεων συσχετίζεται με σοβαρή συναισθηματική διαταραχή ή αλλαγές της διάθεσης προς την κατεύθυνση της κατάθλιψης, της ανησυχίας. Της διαφοροποίησης των ιδανικών είναι εμφανείς. Η κρίση ταυτότητας της μέσης ηλικίας μαζί με την αίσθηση απώλειας της νεότητας προκαλούν αναθεώρηση των μελλοντικών στόχων. Εξάλλου, οι «απώλειες» σε ποσότητες τεστοστερόνης και της αυξητικής ορμόνης κακοποιούν βάναυσα το σώμα του. Η έλλειψη αυξητικής ορμόνης και το γήρας έχουν παρόμοιες εκδηλώσεις. Αλλοιώνουν την ολική σύσταση του σώματος και προκαλούν εμφανή υποβάθμιση της μυϊκής ισχύος. Τα οστά αδυνατίζουν (οστεοπόρωση). Οι μύες χάνουν τη μάζα τους. Αντίθετα όσοι ηλικιωμένοι (ή αθλητές Ολυμπιακών Αγώνων) πήραν ενέσεις αυξητικής ορμόνης (σωματοτροπίνη) για 6 μήνες παρουσίασαν αύξηση της μυϊκής μάζας, αύξηση της οστικής πυκνότητας και μείωση του ολικού λίπους του σώματος κατά 13%. Εφυγε το γεροντόπαχο, η κατάρα της ηλικίας. Ταυτόχρονα, η «γενική λειτουργικότητα» του 70άρη βελτιώθηκε, χωρίς να μεταβληθεί ουσιαστικά, σχετικά με εκείνους που δεν έκαναν χρήση τεστοστερόνης.

Το κυνήγι της νεότητας
Παρατηρώντας κανείς τις «οβιδιακές» μεταμορφώσεις και τις «ρυτιδοεξαφανίσεις» ή lifting, στη δημοτική(!) -πολλών πρωθυπουργών, διαπιστώνει εγκαίρως ότι το χέρι της επιστήμης είναι μακρύ. Ποιος ισχυρός δεν επιθυμεί σφόδρα να παραμείνει και άντρας; Πολλοί παζαρεύουν το πρώτο, ουδείς το δεύτερο. Αρκεί σε όλη του τη ζωή να παραμείνει «ισχυρός» στο δεύτερο. Από στρατεύσιμος και απασχολήσιμος, ας δικαιωθεί στο λειτουργήσιμος και ερωτεύσιμος. Ο άνθρωπος δικαιούται να υιοθετεί καθετί που τον σηκώνει, κάθε πρωί, πιο ευτυχισμένο από το κρεβάτι. Εδώ η κοινωνία και η επιστήμη ύπουλα και σκοπίμως συμπαρίστανται. Επειδή ένας λειτουργικός «ισχυρός ανήρ» είναι η μόνη αήττητη δημιουργική δύναμη στον πλανήτη. Με πυγμή ή πνεύμα, διαχρονικά, έχει ανατρέψει, αυτός ο σφύζων κοινωνικός εργάτης, τα πάντα.

Ετσι, «χρείαν έχομεν» της βεντέτας των αντρικών ελπίδων, της τεστοστερόνης. Αυτή καλείται να μετουσιώσει τον χοντρό (γεροντόπαχο), κοντό (οστεοπωροτικό), ρεβιθούλη (πνευματική γεροντική υποβάθμιση), σε Αδωνι. Η τεστοστερόνη μαγική, εύχρηστη, οικονομική, υπάρχει σε ένεση για quick fix, σε αυτοκόλλητα, όπως εκείνα που χρησιμοποιούν οι καρδιοπαθείς, μόνο που τα αυτοκολλητάκια της τεστοστερόνης προσκολλώνται στο δέρμα που καλύπτει τους όρχεις. Μην πάει το μυαλό σας στο πονηρό. Υπάρχει επιστημονικός λόγος: κατόπιν ενδελεχούς(!) έρευνας, διαπιστώθηκε ότι στο δέρμα του όσχεου υπάρχουν ειδικά ένζυμα, τα οποία ενεργοποιούν ταχύτερα την τεστοστερόνη που υπάρχει στα αυτοκόλλητα! Υπάρχει, όμως, τεστοστερόνη σε «τζελ», η σύσταση της οποίας προσομοιάζει εκείνης που τοποθετούν οι νεαροί στα μαλλιά. Μόνο που τεστοστερόνη τοποθετείται σε άτριχες περιοχές, για καλύτερη απορρόφηση. Τέλος, τεστοστερόνη σε χάπια, για αμαθείς-τεμπέληδες. Οταν η τεστοστερόνη ξεκινά τη διαδρομή της από το στομάχι, τότε κατ’ ανάγκη περνά πρώτα από το συκώτι. Εκεί ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της αχρηστεύεται.

Η Γη δεν είναι πλανήτης θαυμάτων. Αν έλειπαν οι παρενέργειες της τεστοστερόνης, είναι βέβαιο ότι όλοι οι άντρες θα έδιναν ευχαρίστως όλο το «εφάπαξ» τους κατά τη συνταξιοδότηση για να αγοράσουν τεστοστερόνη. Το Viagra και οι συνοδοιπόροι του, Levitra, Uprima, Cialis, δεν πιάνουν χαρτωσιά μπροστά της. Γιατί μετά από λίγες ώρες αποχωρούν και ο άντρας απενεργοποιείται. Αν αυτός επιθυμήσει κι άλλο σεξ, τότε υποχρεούται να θέσει πάλι εαυτόν στη «βιολογική πρίζα». Τα πράγματα διαφέρουν με την Testo. Αυτή αναπαλαιώνει τον οίκον (σώμα) και κάνει ευτυχέστερο τον οικοδεσπότη. Το σώμα φαίνεται 10-15 χρόνια νεότερο. Η λίμπιντο αναπτερώνεται. Ο «τέως γέρος» δείχνει γερός και ρωμαλέος. Ενεργητικός, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και ικανός παντού. Στις 7 π.μ. είναι στητός. Στις 8 π.μ. δυναμικός στο γραφείο για εργασία. Στις 11 μ.μ. «προσάναμμα στην εστία» (τζάκι) της κρεβατοκάμαρας.

Είναι δύσκολο να αντιπαραβάλουμε επιστημονικά το «φαρμακευτικό μοντέλο» που σας περιγράφω, με τον παχύσαρκο μεσήλικα με τη μειωμένη ικανότητα (όχι μόνο κατ’ ανάγκη κάτωθεν τη μέσης) για υπεραπασχόληση στο desk ή στο bed. Αυτός μάλιστα σαμποτάρει τον εαυτόν του, επειδή οι παχύσαρκοι άντρες ανεξαρτήτως ηλικίας έχουν χαμηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης από συνομήλικους άντρες που διατήρησαν φυσιολογικό σωματικό βάρος. Βιολογικά είναι παράδοξο, αλλά η μητέρα-φύση κανένα άλλο τέκνο της δεν τιμωρεί τόσο αμείλικτα όσο τον παχύσαρκο άντρα. Ισως -κατά τη φύση- άντρας με μειωμένη τεστοστερόνη πρέπει να απολύεται βιολογικά.

Τότε γιατί οι άντρες βιώνουν το σύνδρομο της χαμηλής τεστοστερόνης και απελευθερώνουν το «σύνδρομο του Αδωνι»; Επειδή στην ιατρική ούτε οι μετρήσεις στο αίμα αποκαλύπτουν το γεγονός, ούτε προλέγουν το μέλλον πιστά. Στα πρώτα παιδικά μας χρόνια, ενώ είμαστε ορμονικά άφυλοι, η ψυχοσύνθεσή μας είχε δρομολογηθεί ανεπιστρεπτί. Στα 75 οι γυναίκες εμφανίζουν εμφράγματα τόσα όσο και οι συνομήλικοι σύζυγοί τους. Τα συναισθήματα, όμως, εξακολουθούν να διαφέρουν «φυλετικά». Στα άκρα της ζωής δεν υπάρχουν ουσιαστικά ορμόνες, τα συναισθήματα διαφέρουν. Ο επιτυχημένος επιχειρηματίας που υποστηρίζει ότι δεν προλαβαίνει να περιμαζέψει τα λιποκύτταρα που ξεχειλίζουν από το παντελόνι του, γνωρίζουμε από ψυχομετρικές μελέτες ότι θα ήταν περισσότερο ευχαριστημένος αν η κοπελιά θαύμαζε το σώμα του, αν αυτό θύμιζε αρχαίο Ελληνα Θεό, παρά να είχε σεξ μαζί της. Τότε γιατί δεν κατασκευάζουμε «Adonis by testosterone»; Επειδή πιστεύουμε ότι χωρίς ποινικές ρήτρες, μπορούμε να αλλάξουμε την «οικοδομική άδεια» του σώματος του άντρα, που παραχωρήθηκε αποκλειστικά στη μητέρα του. Το ανθρώπινο κορμί διατηρεί τον ίδιο ακριβώς σωματότυπο 1 εκατ. χρόνια. Δεν ανταλλάσσουμε τη «μυομανία» των νεαρών με «καρκινοεπιδημία» ήπατος και προστάτη, που «υπόσχεται» η τεστοστερόνη.

Ομως η testo δεν γεννά από μόνη της καρκίνο. Μπορεί, ωστόσο, να επιταχύνει τελεσίδικα τις διαδικασίες. Πάνω από όλα κανείς δε γνωρίζει προκαταβολικά την προδιάθεση κάποιου για την πάθηση. Δεν υπάρχουν εξετάσεις που προφητεύουν το μέλλον ακριβώς. Ο καρκίνος δεν είναι πάθηση που μπορεί κάποιος να «τζογάρει». Κανείς γιατρός δεν είναι πρόθυμος να επιταχύνει τις βιολογικές διαδικασίες, όπως την έπαθαν οι γυναίκες που είχαν το «πάθος του κάλλους». Η μανία για αιώνια νεότητα έγινε επιτακτικότερη τον τελευταίο αιώνα. Οι αρχαίοι περισσότερο αναζητούσαν ευζωία και λιγότερο cash and carry «τεσταντρισμό». Η testo, κάνοντας τον άντρα άτρωτο και επιθετικό, οικοδόμησε την παγκόσμια κουλτούρα. Σήμερα, φαίνεται να επιχειρεί να αναδομήσει και τον ίδιο τον πεπτωκότα ήρωα της.
Αλλά «γονίδιον ανίκατον μάχαν».

Info: Ο κ. Καραγιαννόπουλος είναι Καθηγητής Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών