Έντονη ανησυχία για τις επιπτώσεις της μετατροπής της Αγίας Σοφίας αλλά και της Μονής της Χώρας σε τζαμί εκφράστηκε κατά την 44η Σύνοδο της Επιτροπής της UNESCO, λόγω των επιπτώσεων των αλλαγών στον οικουμενικό χαρακτήρα των μνημείων.
Με απόφασή της, η επιτροπή καλεί την Τουρκία να γνωστοποιήσει τις προθέσεις της και να προχωρήσει σε διάλογο πριν αποφασίσει κάποια άλλη ριζική αλλαγή στα δύο μνημεία. Η Τουρκία καλείται από την UNESCO να καταθέσει στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς ενημερωμένη έκθεση των ενεργειών συντήρησης των μνημείων. Η έκθεση πρέπει να κατατεθεί έως την 1η Φεβρουαρίου 2022, προκειμένου του θέμα να συζητηθεί στην επόμενη Σύνοδο της Επιτροπής.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η απόφαση ικανοποιεί πλήρως την Ελλάδα και τις θέσεις της σχετικά με τη μετατροπή από πλευράς Τουρκίας της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας σε μουσουλμανικά τεμένη, ενώ ανταποκρίνεται στις βασικές επιδιώξεις της χώρας μας.
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι η απόφαση αποτυπώνει μεταξύ άλλων τη βαθύτατη λύπη της Επιτροπής για την έλλειψη διαλόγου από την Τουρκία, όπως και για την έλλειψη πληροφόρησης για τις προθέσεις της, παρά τις εκκλήσεις προς την Άγκυρα για συμμόρφωση με τις κατευθυντήριες γραμμές του Οργανισμού.
Επαφές της Ελλάδας με τα κράτη μέλη για να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα
Στην Επιτροπή, που μετέχουν 21 κράτη-μέλη, η Ελλάδα συμμετέχει ως παρατηρητής, ενώ έχει θέσει υποψηφιότητα για την επόμενη περίοδο. Το περασμένο διάστημα, η Αθήνα και συγκεκριμένα το υπουργείο Εξωτερικών, σε συντονισμό με το υπουργείο Πολιτισμού, έκαναν φιλικές επαφές με τα κράτη-μέλη της Επιτροπής για να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα για τις προσπάθειες της χώρας. Παράλληλα, επιτεύχθηκε η αντίκρουση των προσπαθειών της Άγκυρας που παρά τις προσπάθειες, δεν μπόρεσε να αποφύγει τις λεκτικές διατυπώσεις.
Οι ίδιες διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η Αίγυπτος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις ελληνικές προσπάθειες. Άλλωστε, το ζήτημα συζητήθηκε εκτενώς μεταξύ του Νίκου Δένδια με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι και άλλους υπουργούς Εξωτερικών, φιλικών προς την Ελλάδα.