Σαν σήμερα, στις 9 Μαρτίου 1959, η πρώτη κούκλα Barbie εκτίθεται στην Αμερικανική Έκθεση Παιχνιδιών στη Νέα Υόρκη. Η μόλις 28 εκατοστών, ξανθομαλλούσα και με τέλειες αναλογίες κούκλα, ήταν το πρώτο παιχνίδι μαζικής παραγωγής στις Ηνωμένες Πολιτείες, με χαρακτηριστικά πολύ κοντά σε αυτά των ενηλίκων.
Κατασκευάστρια της Barbie ήταν η Ruth Handler, η οποία ίδρυσε την εταιρία Mattel, μαζί με τον σύζυγό της Eliot Handler, το 1945. Αφού είδε τη μικρή της κόρη να αγνοεί τις συμβατικές κούκλες της και να δημιουργεί στη θέση τους χάρτινες φιγούρες ενηλίκων γυναικών, η Handler συνειδητοποίησε ότι υπήρχε μια σημαντική θέση στην αγορά για ένα παιχνίδι το οποίο θα επέτρεπε στα μικρά κορίτσια να φαντάζονται το μέλλον.
Το 1956, στην Ελβετία, η Ruth είδε την Bild-Lilly. Η Lilly, δε ήταν παρά μια κούκλα φτιαγμένη από πλαστικό, ύψους 29,5 εκατοστών. Έμοιαζε πολύ με την Brigitte Bardot και επρόκειτο για την ηρωίδα γερμανικού κόμικ. Η εν λόγω κούκλα χαριζόταν με ένα κουτί πούρα, μιας και στόχευε στην προσέλκυση αντρικού αγοραστικού κοινού, το οποίο θα την τοποθετούσε ως διακοσμητικό στο γραφείο του.
Έτσι η Ruth Handler, αφού αγόρασε 3 κούκλες Lilli, επέστρεψε στην Αμερική έχοντας ως σκοπό να βγάλει το νέο της project για την Mattel.
Με την επιστροφή της στις ΗΠΑ, η Handler στρώθηκε στη δουλειά και ξανασχεδίασε την κούκλα, με την καθοριστική συμβολή του μηχανικού Jack Ryan (1926-1991), που δούλευε στην κατασκευή οπλικών συστημάτων για λογαριασμό του Πενταγώνου. Η Mattel αγόρασε τα δικαιώματα της Lilli και έφτιαξε τη δική της εκδοχή, στην οποία η Handler έδωσε το όνομα της κόρης της, Μπάρμπαρα.
Οι διαστάσεις της κούκλας αντιστοιχούσαν στο ένα έκτο περίπου του φυσικού μεγέθους, ενώ το υλικό από το οποίο κατασκευάστηκε ήταν γιαπωνέζικο βινύλιο. Στην αρχή, ο άντρας της Ruth θεώρησε την ιδέα της Barbie αποτυχημένη, αλλά στη συνέχεια πείστηκε για το αντίθετο.
:max_bytes(150000):strip_icc():focal(464x52:466x54)/ruth-handle-inventor-of-barbie-061923-01-2620016904664763a5cca04358c37bf9.jpg)
Ο κόσμος υποδέχθηκε θερμά την Barbie και τον πρώτο χρόνο της κυκλοφορίας πωλήθηκαν γύρω στις 350.000 κούκλες. Η αυθεντική Barbie φορούσε ριγωτό ολόσωμο μαγιό και διατίθετο σε δύο εκδοχές, μελαχρινή ή ξανθιά.
Οι αντιδράσεις και το μάρκετινγκ
Η ενήλικη εμφάνιση και το πλούσιο στήθος της προκάλεσαν την αντίδραση πολλών γονέων, με αποτέλεσμα η Mattel να αλλάξει πολλές φορές το παρουσιαστικό της από τότε. Αργότερα, η αδύνατη πλέον Barbie κατηγορήθηκε ότι εξωθεί τα κορίτσια στη δίαιτα και την ανορεξία.
Συνειδητοποιώντας την μεγάλη δημοτικότητα της κούκλας, αλλά και τα τεράστια κέρδη που αυτή έφερνε, οι κατασκευαστές της φρόντιζαν να επιμελούνται και να πλασάρουν κάθε λεπτομέρεια που την έκανε μοναδική. Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί δεν την κρατούσε στα χέρια του, εκείνη μπορούσε να στέκεται πάνω σε μια μεταλλική βάση. Αμέσως οι διαφημιστές σκαρφίστηκαν και το ανάλογο σλόγκαν: «Η κούκλα που στέκεται ολομόναχη στα πόδια της, όπως οφείλει να κάνει κάθε σύγχρονη γυναίκα».
Κατά ορισμένους, η Barbie «υμνεί τη λευκή γυναίκα – τη λευκή ξανθιά γυναίκα συγκεκριμένα» με το ισχνό σώμα, τον ευθυτενή κορμό, τα μακριά ξανθά μαλλιά, πρότυπο που διαμορφώνεται μέσα σε ένα πλαίσιο περιορισμένων επιλογών, εικόνων, εμπειριών και στάσεων ή απλά lifestyle.
Το παιχνίδι βέβαια του καταναλωτισμού, δεν αφήνει απ’ έξω καμία αγορά, συμπεριλαμβανομένων των αφρικανικών, των λατινοαμερικάνικων και των ασιατικών.
Από τη δεκαετία του ‘70 η διάσημη κούκλα άρχισε να διεθνοποιείται και να κατακτά τον κόσμο. Η Mattel παρουσίασε την έγχρωμη Barbie, την Ισπανόφωνη Barbie, την Ανατολίτισσα Barbie… Όμως, ο ανεξάρτητος χαρακτήρας της προκάλεσε τις συντηρητικές ισλαμικές κοινωνίες. Το 2003 η Σαουδική Αραβία χαρακτήρισε την εικόνα της Barbie “προσβλητική” για το Ισλάμ και απαγόρευσε την κυκλοφορία της. Ακολούθησαν κι άλλες συντηρητικές μουσουλμανικές χώρες. Πάντως, ούτε αυτές οι χώρες έμειναν χωρίς την “Barbie” τους. Ένα πιστό αντίγραφό της κυκλοφορεί και γίνεται ανάρπαστο. Ονομάζεται “Φούλα” και είναι ντυμένη με ό, τι επιτάσσει το Ισλάμ (μαντήλα, μπούργκα και τα συναφή).
Και η λίστα δεν σταματά εδώ: Το 1994 κυκλοφορεί η Super Talk Barbie, με δυνατότητα αναπαραγωγής 100.000 φράσεων. Τον Ιούλιο του 2010, η Mattel ξεπερνά κάθε προσδοκία περί τροποποιημένων σωμάτων, όταν λανσάρει την Barbie Video Girl. Η νέα Barbie κυκλοφορεί με μια “εμφυτευμένη” κάμερα στο στήθος της και μια μικρή LCD οθόνη στην πλάτη, και δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να βιντεοσκοπούν στιγμιότυπα από την «οπτική γωνία της Barbie». Στο πίσω μέρος της, όπου είναι εμφυτευμένη η οθόνη, γίνεται προσβάσιμο το υλικό που έχει καταγραφεί ηλεκτρονικά.
Πολλά έχουν γραφτεί για την Barbie, καθότι, από την κυκλοφορία της κι έπειτα, έχει κινητοποιηθεί ένας ολόκληρος μηχανισμός διερεύνησης της αγοράς και των φαντασιακών επιθυμιών που η ίδια η κούκλα εγείρει, μετά από την εξιδανίκευση και μεταφορά των αναλογιών της σε ρεαλιστικό, ανθρώπινο επίπεδο. Το 1995, η Kelly Brownell και η Melissa Napolitano του Πανεπιστημίου Yale, μετέφεραν τις σωματικές αναλογίες του Ken και της Barbie στο φυσικό μέγεθος, για να αποδείξουν πόσο εξωπραγματικές ήταν. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζουν στο σχετικό άρθρο τους, για να γίνει μια κανονική γυναίκα Barbie, θα πρέπει να ψηλώσει κατά 50 εκατοστά, να προσθέσει 13 εκατοστά στο στήθος της και να αφαιρέσει 15 εκατοστά από τη μέση της.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι η τεράστια ζήτηση των παιδιών για τη Barbie δεν υποχώρησε στο πέρασμα του χρόνου!
