Ο «πόλεμος κατά της φτώχειας» αποτελεί την ανεπίσημη ονομασία της νομοθεσίας που εισήγαγε, για πρώτη φορά, ο 36ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Lyndon B. Johnson, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, μια μέρα σαν σήμερα, στις 8 Ιανουαρίου του 1964.
της Πέπης Οικονομάκη
Το νομοσχέδιο με την ονομασία «War on poverty» προτάθηκε από τον Τζόνσον ως τρόπος αντιμετώπισης της φτώχειας στην Αμερική, που στις μέρες του είχε ξεπεράσει το 19% του πληθυσμού!
Η ομιλία του οδήγησε το Κογκρέσο στην ψήφιση του νόμου περί οικονομικών ευκαιριών (Economic Opportunity Act), με τον οποίο ιδρύθηκε και το Γραφείο Οικονομικών Ευκαιριών (Office of Economic Opportunity – OEO), για τη διαχείριση των ομοσπονδιακών κονδυλίων που στόχευαν στην καταπολέμηση της φτώχειας.
Τα σαράντα προγράμματα που θεσπίστηκαν με τον νόμο αποσκοπούσαν συλλογικά στην εξάλειψη της φτώχειας μέσω της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης και της πρόσβασης όλων σε οικονομικές ευκαιρίες που επί μακρόν τους είχαν στερηθεί.
Ο Τζόνσον πίστευε στην επέκταση του ρόλου της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη ως στρατηγικές μείωσης της φτώχειας. Οι πολιτικές του θεωρούνται συνέχεια του “New Deal” και των “Τεσσάρων Ελευθεριών” του Ρούσβελτ. Όπως είχε δηλώσει ο Τζόνσον, “Στόχος δεν είναι μόνο να ανακουφίσουμε το σύμπτωμα της φτώχειας, αλλά να τη θεραπεύσουμε και, πάνω απ’ όλα, να την προλάβουμε”.
Το όραμα της Μεγάλης Κοινωνίας
Η εσωτερική πολιτική του Τζόνσον αποσκοπούσε στη δημιουργία προγραμμάτων που θα επέκτειναν τα πολιτικά δικαιώματα, τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, την υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση και τις τέχνες, την αστική και αγροτική ανάπτυξη και τις δημόσιες υπηρεσίες. Ο Τζόνσον επινόησε τον όρο “Μεγάλη Κοινωνία” το 1964 για να περιγράψει αυτές τις προσπάθειες.
Ακολούθησε τις ενέργειες του προκατόχου του για την ενίσχυση του διαστημικού προγράμματος, και επί προεδρίας του, οι προσπάθειες της NASA έγιναν κορυφαία εθνική προτεραιότητα και το “πρόγραμμα Απόλλων” επεκτάθηκε.
Έθεσε σε ισχύ τον νόμο περί τριτοβάθμιας εκπαίδευσης του 1965, ο οποίος καθιέρωσε ομοσπονδιακά ασφαλισμένα φοιτητικά δάνεια.
Ο Τζόνσον υπέγραψε, επίσης, τον νόμο περί μετανάστευσης και ιθαγένειας του 1965, ο οποίος έθεσε τις βάσεις για τη σημερινή μεταναστευτική πολιτική των ΗΠΑ.
Η κληρονομιά του για τα πολιτικά δικαιώματα διαμορφώθηκε με την υπογραφή του νόμου για τα πολιτικά δικαιώματα του 1964, του νόμου για τα δικαιώματα ψήφου του 1965 και του νόμου για τα πολιτικά δικαιώματα του 1968.
Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του το αμερικανικό πολιτικό τοπίο μεταμορφώθηκε σημαντικά, καθώς οι λευκοί νότιοι που ήταν στελέχη των Δημοκρατικών μετακινήθηκαν σταδιακά προς το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και οι μαύροι άρχισαν να μετακινούνται προς το Δημοκρατικό Κόμμα.
Λόγω της εσωτερικής του ατζέντας, η προεδρία του Τζόνσον σηματοδότησε το αποκορύφωμα του σύγχρονου φιλελευθερισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες.