Σαν σήμερα πριν από 66 χρόνια, στις 29 Ιουλίου 1958, παρακινημένες από τον ανταγωνισμό με τη Σοβιετική Ένωση, οι ΗΠΑ δημιούργησαν τη NASA ξεκινώντας μια διαστημική περιπέτεια που θα τους έφερνε ως το φεγγάρι.
Από τη δημιουργία της η NASA έδωσε νέα ώθηση στη διαστημική έρευνα αλλά έζησε και τραγικές στιγμές, όπως η έκρηξη σε δύο διαστημικά της σκάφη το 1986 και το 2003 με συνολικό απολογισμό 14 νεκρούς.
Σήμερα η Εθνική Υπηρεσία Αεροναυπηγική και Διαστήματος των ΗΠΑ προσπαθεί να βρει νέους τρόπους να επιβιώσει σε έναν τομέα όπου συναγωνίζονται ολοένα και περισσότερες διεθνείς διαστημικές υπηρεσίες και εμπορικά συμφέροντα.
Η φιλοδοξία της να επιστρέψει στο μακρινό διάστημα ενδέχεται να ανασχεθεί από το πρόβλημα χρηματοδότησης που αντιμετωπίζει η υπηρεσία, το οποίο δεν της επιτρέψει να πάει ξανά γενικά στο διάστημα σύντομα και στον Άρη πριν τη δεκαετία του 2030.
Η NASA εξαρτάται πλέον από τον ιδιωτικό τομέα και έχει συνάψει συμβόλαια με τις εταιρείες SpaceX και Boeing.
Η υπηρεσία δεν μπορεί να στείλει μόνη της αστροναύτες στο διάστημα από το 2011, όταν ολοκληρώθηκε έπειτα από 30 χρόνια το πρόγραμμά της διαστημικών σκαφών.
Σήμερα είναι αναγκασμένη να καταβάλει 80 εκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία για κάθε Αμερικανό που πηγαίνει στο διάστημα με τα διαστημικά σκάφη Soyouz.
Η αρχή
Η NASA εξαρτάται πλέον από τον ιδιωτικό τομέα και έχει συνάψει συμβόλαια με τις εταιρείες SpaceX και Boeing προκειμένου να μπορέσει να στείλει τους αστροναύτες της στο διάστημα μετά το 2019.
Η υπηρεσία δεν μπορεί να στείλει μόνη της αστροναύτες στο διάστημα από το 2011, όταν ολοκληρώθηκε έπειτα από 30 χρόνια το πρόγραμμά της διαστημικών σκαφών.
Σήμερα είναι αναγκασμένη να καταβάλει 80 εκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία για κάθε Αμερικανό που πηγαίνει στο διάστημα με τα διαστημικά σκάφη Soyouz.
Η αρχή
Το 1957 η Σοβιετική Ένωση έστειλε στο διάστημα τον πρώτο της δορυφόρο, τον Spoutnik 1, την ώρα που οι αμερικανικές απόπειρες, κυρίως υπό την αιγίδα του στρατού, αποτύγχαναν παταγωδώς.
Ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντουάιτ Άιζενχαουερ ζήτησε από το Κογκρέσο να συσταθεί μια πολιτική υπηρεσία διαστήματος, ανεξάρτητη από τον στρατό. Στις 29 Ιουλίου 1958 υπέγραψε το νομοσχέδιο για τη δημιουργία της NASA.
Ωστόσο οι Σοβιετικοί πέτυχαν ακόμη μία νίκη στη διαστημική μάχη τον Απρίλιο του 1961 όταν ο Γιούρι Γκαγκάριν έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πήγε στο διάστημα.
Ένα μήνα αργότερα ο Αμερικανός πρόεδρος Τζ. Φ. Κένεντι αποκάλυψε τα σχέδια των ΗΠΑ να στείλουν έναν άνθρωπο στο φεγγάρι πριν το τέλος της δεκαετίας.
Το πρόγραμμα Apollo
Το 1962 ο αστροναύτης Τζον Γκλεν έγινε ο πρώτος άνθρωπος που τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Γη και το 1969 ο Νιλ Άρμστρονγκ έγραψε ιστορία ως ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στο Φεγγάρι.
«Το Apollo αποτέλεσε την επίδειξη της ισχύος ενός κράτους», θυμάται ο Τζον Λόγκσντον, επίτιμος καθηγητής στο Space Policy Institute του πανεπιστημίου George Washington.
«Το γεγονός ότι ο Κένεντι αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το διαστημικό πρόγραμμα ως μέσο για να κηρύξει γεωπολιτικό ανταγωνισμό κατέστησε τη NASA εθνικό, πολιτικό όργανο, με πολύ μεγάλο προϋπολογισμό», πρόσθεσε.
Για όσο διήρκησε το πρόγραμμα Apollo στη NASA πήγαινε τουλάχιστον το 5% του αμερικανικού προϋπολογισμού.
Σήμερα το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί σε λιγότερο από 0,5%, δηλαδή σχεδόν 18 δισεκατομμύρια ετησίως, και η NASA δεν διαδραματίζει πλέον ρόλο στην εθνική πολιτική, σύμφωνα με τον Λόγκσντον.
Νέα εποχή
Η NASA γνώρισε και άλλες ημέρες δόξας τη δεκαετία του 1980, όπως η γέννηση του προγράμματος διαστημικών σκαφών και στη συνέχεια το 1998 με την έναρξη των δραστηριοτήτων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).
Ο Ντόναλντ Τραμπ υπερασπίστηκε την επιστροφή στο Φεγγάρι και ζήτησε τη δημιουργία μιας οδού που θα επέτρεπε τη συνεχή ροή διαστημικών σκαφών και επισκεπτών στο Φεγγάρι και η οποία θα χρησιμεύσει και ως σημείο αναχώρησης για τον Άρη.
Επίσης ζήτησε να συσταθεί μια διαστημική δύναμη, ένα έκτο σώμα του αμερικανικού στρατού που θα ασχολείται με την υπεράσπιση των αμερικανικών συμφερόντων.
Η NASA θεωρείται εδώ και χρόνια πρωτοπόρος στη διαστημική καινοτομία, όμως πλέον έχει να αντιμετωπίσει μεγάλο ανταγωνισμό. «Περίπου 70 χώρες εμπλέκονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο σε διαστημικές δραστηριότητες», τονίζει ο Λόγκσντον.
Αντί να συναγωνίζεται με αυτές, η NASA «δίνει έμφαση στη συνεργασία» προκειμένου να μειωθεί το κόστος και να προωθηθεί η καινοτομία, δήλωσε ο Τίζελ Μούιρ- Χάρμονι έφορος του Εθνικού Μουσείου Αεροναυπηγικής και Διαστήματος.
Ο επικεφαλής της NASA Τζιμ Μπράιντστιν δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι επιθυμεί να συνεργαστεί με άλλες χώρες.
Αναφέρθηκε μάλιστα στο ενδεχόμενο η NASA να ενισχύσει τη συνεργασία της με την Κίνα και πρόσθεσε ότι πρόσφατα μετέβη στο Ισραήλ για να συναντηθεί με ομάδες που εργάζονται πάνω σε τεχνικές προσελήνωσης.
Ο προκάτοχός του Τσαρλς Μπόλντεν είχε προειδοποιήσει να μην επαναληφθούν τα λάθη της εποχής του προγράμματος των διαστημικών σκαφών, το οποίοι οι ΗΠΑ ανάστειλαν μόλις ετοιμαζόταν να σημειώσει προόδους. «Δεν μπορούμε να αντέξουμε ένα άλλο κενό, όπως αυτό», τόνισε ο Μπόλντεν.
Υπηρεσίες και στόχοι της NASA:
- Εξερεύνηση του Διαστήματος: Ένας από τους πρωταρχικούς στόχους της NASA είναι να εξερευνήσει το διάστημα, τόσο εντός του ηλιακού μας συστήματος όσο και πέρα από αυτό. Η NASA έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες διαστημικές αποστολές, συμπεριλαμβανομένων διαστημικών πτήσεων με πληρώματα στη Σελήνη κατά τη διάρκεια του προγράμματος Apollo, ρομποτικές αποστολές στον Άρη (π.χ. ρόβερ του Άρη), αποστολές μελέτης άλλων πλανητών και ουράνιων σωμάτων και συνεχιζόμενες πρωτοβουλίες εξερεύνησης του διαστήματος.
- Επιστημονική Έρευνα: Η NASA διεξάγει εκτεταμένη επιστημονική έρευνα για να διευρύνει την κατανόησή μας για το σύμπαν. Αυτή η έρευνα περιλαμβάνει διάφορους τομείς όπως η αστρονομία, η αστροφυσική, η πλανητική επιστήμη, η ηλιοφυσική (μελέτη του Ήλιου) και η επιστήμη της γης.
- Human Spaceflight: Η NASA ήταν στην πρώτη γραμμή των προσπαθειών ανθρώπινης διαστημικής πτήσης. Το πρόγραμμα Apollo, συγκεκριμένα, σηματοδότησε σημαντικά ορόσημα με την επιτυχή προσγείωση ανθρώπων στη Σελήνη και την επαναφορά τους στη Γη. Η NASA συνεχίζει να στέλνει αστροναύτες στο διάστημα με το πρόγραμμα Space Shuttle (αποσύρθηκε το 2011) και πιο πρόσφατα μέσω συνεργασιών με διεθνείς εταίρους στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).
- Αεροναυτική Έρευνα: Η αεροναυτική έρευνα της NASA στοχεύει στη βελτίωση της αεροπορικής τεχνολογίας, της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας. Ο οργανισμός εργάζεται για την ανάπτυξη νέων σχεδίων αεροσκαφών, συστημάτων διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας και προηγμένων υλικών για τη βελτίωση των δυνατοτήτων πτήσης.
- Ανάπτυξη Τεχνολογίας: Η NASA είναι υπεύθυνη για την πρόοδο των τεχνολογιών αιχμής που χρησιμοποιούνται στην εξερεύνηση του διαστήματος. Πολλές από αυτές τις καινοτομίες έχουν επίσης βρει εφαρμογές σε διάφορες βιομηχανίες στη Γη, συμπεριλαμβανομένων των τηλεπικοινωνιών, της επιστήμης των υλικών και της ιατρικής.
- Παρατήρηση της Γης και μελέτη του κλίματος: Οι δορυφόροι και τα όργανα της NASA παρακολουθούν το κλίμα και το περιβάλλον της Γης, παρέχοντας πολύτιμα δεδομένα για την κατανόηση της κλιματικής αλλαγής, των καιρικών προτύπων και των φυσικών καταστροφών.
- Διεθνής Συνεργασία: Η NASA συνεργάζεται με διαστημικές υπηρεσίες από άλλες χώρες για την προώθηση της παγκόσμιας συνεργασίας στην εξερεύνηση του διαστήματος και την επιστημονική έρευνα. Ο ISS, για παράδειγμα, είναι μια διεθνής συνεργασία που περιλαμβάνει πολλές χώρες.
- Έμπνευση και εκπαίδευση: Η NASA διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην έμπνευση της επόμενης γενιάς επιστημόνων, μηχανικών και αστροναυτών. Ο οργανισμός συμμετέχει ενεργά σε εκπαιδευτικά προγράμματα και πρωτοβουλίες για την ενθάρρυνση του ενδιαφέροντος στους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM).
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, τα επιτεύγματα της NASA ήταν πολυάριθμα και πρωτοποριακά, συμβάλλοντας σημαντικά στη γνώση της ανθρωπότητας για το διάστημα και τη Γη. Ο οργανισμός συνεχίζει να επιδιώκει φιλόδοξες αποστολές, όπως το πρόγραμμα Artemis, με στόχο την επιστροφή αστροναυτών στη Σελήνη και τελικά την αποστολή ανθρώπων στον Άρη.