Σαν σήμερα στις 5 Ιουνίου 2016, οι Ελβετοί καταψηφίζουν μαζικά την πρόταση να τους δοθεί εγγυημένο μηνιαίο εισόδημα 2.500 ελβετικών φράγκων.
Σύμφωνα με την πρότασή τους, τα ποσά αυτά θα αντανακλούσαν το υψηλό κόστος ζωής στην Ελβετία αλλά και την διαπίστωση ότι ο ολοένα αυξανόμενος αυτοματισμός περιορίζει τη διαθεσιμότητα θέσεων εργασίας.
Η Ελβετία έγινε η πρώτη χώρα που πραγματοποίησε ένα τέτοιο δημοψήφισμα. Και αυτό, παρότι οι Ελβετοί πολιτικοί δεν έδειξαν να στηρίζουν ιδιαίτερα την ιδέα του ενιαίου εγγυημένου εισοδήματος. Για την ακρίβεια, ούτε ένα από τα κοινοβουλευτικά κόμματα δεν τάχθηκε υπέρ της, όμως καθώς η πρόταση συγκέντρωσε πάνω από 100.000 υπογραφές, μπόρεσε να τεθεί σε δημοψήφισμα, όπως προβλέπεται από το πολιτικό σύστημα της χώρας.
Τα αίτια της απόρριψης
Οι επικριτές του μέτρου ισχυρίζονταν ότι η αποσύνδεση της δουλειάς από την αμοιβή θα ήταν επιβλαβής για την κοινωνία.
Όμως, οι υποστηρικτές του σχεδίου επέμεναν ότι το εισόδημα αυτό δεν θα ήταν «λεφτά για το τίποτα». «Στην Ελβετία, πάνω από το 50% της συνολικής εργασίας γίνεται χωρίς αμοιβή. Είναι εργασίες για τη φροντίδα ατόμων, είναι δουλειά στο σπίτι, είναι σε διαφορετικές κοινότητες, επομένως αυτή η δουλειά θα γινόταν πιο πολύτιμη με το βασικό εισόδημα», είπε την περίοδο εκείνη στο BBC ένα μέλος της ομάδας Basic Income Switzerland.
Υπέρμαχοι του εγγυημένου εισοδήματος έφτιαξαν μια αφίσα μεγαλύτερη από γήπεδο ποδοσφαίρου, που ρωτούσε: «Τι θα έκανες εάν το εισόδημά σου ήταν εξασφαλισμένο;». Περπάτησαν σαν ρομπότ σε πορείες και μοίρασαν χαρτονομίσματα των 10 φράγκων.
«Θεωρητικά, εάν η Ελβετία ήταν νησί, η απάντηση θα ήταν ναι. Αλλά με ανοικτά σύνορα, είναι εντελώς αδύνατο, ειδικά για την Ελβετία, που έχει ένα υψηλό επίπεδο ζωής», εξηγούσε ο βουλευτής Luzi Stamm, από το ακροδεξιό Swiss People’s Party, που αντιτάχθηκε στην ιδέα. «Εάν προσφέραμε σε κάθε ενήλικα στην Ελβετία ένα ποσό χρημάτων, θα είχαμε δισεκατομμύρια ανθρώπους που θα προσπαθούσαν να μετακομίσουν στην Ελβετία».
Βασικό επιχείρημα όσων αντιτάχθηκαν στην πρόταση –μεταξύ των οποίων και η κυβέρνηση- ήταν πως το εγγυημένο εισόδημα θα είχε πολύ μεγάλο κόστος και θα αποδυνάμωνε την οικονομία.
Η κυβέρνηση υπολόγισε το κόστος της πρότασης στα 208 δισ. ελβετικά φράγκα τον χρόνο, και εκτίμησε ότι θα απαιτούνταν μειώσεις δαπανών ή αυξήσεις φόρων ύψους 25 δισ. φράγκων για να καλυφθεί. Επίσης, προειδοποίησε ότι το εγγυημένο εισόδημα θα αποθάρρυνε τον κόσμο –ειδικά τους πιο χαμηλόμισθους- από το να δουλεύει.
Πώς μπορεί, λοιπόν, ένας λαός να απορρίψει το δωρεάν χρήμα; Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι την εποχή εκείνη, το ποσοστό της ανεργίας στην Ελβετία ήταν περίπου το μισό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (στο 5,1%) και ο μέσος ετήσιος μισθός πάνω από 57.000 δολάρια. Συνεπώς, πολλοί λίγοι πολίτες είχαν άμεση ανάγκη από ένα τέτοιο κρατικό δίκτυ ασφαλείας, ακόμα και σε μια χώρα διάσημη για το υψηλό κόστος ζωής της.