Μετά την ψήφιση του νόμου περί εγκράτειας στην Ατλάντα, ο οποίος απαγόρευε την κατανάλωση αλκοόλ, ο Dr. John Pemberton έπρεπε να αναζητήσει τρόπους για να πλασάρει στην αγορά το ποτό που είχε ήδη διαθέσει στα φαρμακεία της πόλης. Σε μια από τις δοκιμές του, κατά λάθος ανακάτεψε ανθρακούχο νερό στα συστατικά, και έφτιαξε ένα παρασκεύασμα, που ούτε κι ίδιος φανταζόταν, ότι μετά από χρόνια θα ξεδιψούσε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους κάθε δευτερόλεπτο, παντού στον κόσμο!
Της Πέπης Οικονομάκη
Ένα απόγευμα του 1886, ο Dr John Pemberton, φαρμακοποιός από την Ατλάντα, παρασκεύασε, σε ένα από τα πειράματα του, ένα σκουρόχρωμο σιρόπι που στόχο είχε να καταπολεμά τον πονοκέφαλο και να τονώνει τον οργανισμό. Σύντομα το διέθεσε σε όλα τα φαρμακεία της πόλης, όμως η απαγόρευση της πώλησης οινοπνευματοδών στην πολιτεία τον ανάγκασε να προχωρήσει σε τροποποιήσεις της συνταγής του.
Στο γειτονικό φαρμακείο του Jacobs προέτρεψε τον ιδιοκτήτη να προσθέτει νερό στο παρασκεύασμα που του είχε ήδη δώσει και να το πουλάει στους πελάτες. Και εκεί έγινε το θαύμα… Ήταν, σαν σήμερα, στις 29 Μαρτίου 1886 όταν, κατά λάθος το νερό που προστέθηκε ήταν ανθρακούχο, όμως το αποτέλεσμα ήταν καλύτερο από το αναμενόμενο. Με την πρώτη δοκιμή από τους πελάτες, το προϊόν γνώρισε θερμή υποδοχή.
Κάπως έτσι το Jacobs’ Pharmacy έγινε το πρώτο κατάστημα πώλησης του νέου αναψυκτικού, όπου με 5 cents μπορούσε οποιοσδήποτε να το απολαύσει!
Η εφεύρεση αποδείχτηκε προσοδοφόρα ήδη από τον πρώτο χρόνο. Ο Pemberton κατάφερε να πουλά κατά μέσο όρο 9 ποτήρια Coca-Cola την ημέρα. Μέσα σε ένα χρόνο πούλησε συνολικά 25 γαλόνια που του απέφεραν 50 δολάρια.
Ο λογιστής που εμπνεύστηκε το brand name
Το όνομα προέκυψε όταν ο λογιστής του Pemperton, Frank Robinson, θεώρησε ότι η επανάληψη του γράμματος C (από τα φύλλα κόκας και κόλας που διέθετε – αργότερα η κοκαΐνη που εκείνη την εποχή χρησιμοποιούνταν στην παρασκευή φαρμάκων εξαιρέθηκε ως συστατικό) μπορούσε να απομνημονευτεί εύκολα. Μάλιστα ο ίδιος εμπνεύστηκε και το χαρακτηριστικό λογότυπο με τα καλλιγραφικά λευκά γράμματα.
Ο Pemberton ήταν ωστόσο περισσότερο εφευρέτης παρά επιχειρηματίας και μέσα σε 3 χρόνια (1888-1891) πούλησε τα δικαιώματα της εταιρίας του στον επιχειρηματία της Ατλάντα Asa Griggs Candler για… 2.300 δολάρια! Με την εξαγορά ο Candler έγινε ο πρώτος πρόεδρος της Coca-Cola και ο άνθρωπος που οραματίστηκε το μεγαλείο της!
Όταν το ‘χεις με το μάρκετινγκ
Το 1892 ο Cantler ίδρυσε την Coca Cola Company με κεφάλαιο 100.000 δολάρια και διαφημιστικό κονδύλι 11.500 δολάρια. Έχοντας αποτιμήσει την αποδοχή του κόσμου, χρησιμοποίησε καινοτόμους τρόπους για να προωθήσει το αναψυκτικό.
Χάριζε κουπόνια για δωρεάν δοκιμή, εφοδίαζε τα συνεργαζόμενα φαρμακεία που διέθεταν το προϊόν του με διαφημιστικά ρολόγια, υδρίες, ημερολόγια και φαρμακευτικές ζυγαριές, που έφεραν το χαρακτηριστικό λογότυπο. Η επιθετική στρατηγική του Cadler, έμοιαζε να αποδίδει καρπούς αφού ο κόσμος εθιζόταν όλο και περισσότερο σε ένα λογότυπο που αντίκριζε παντού. Όσο για την μυστική συνταγή η οποία έχει μετατραπεί σε αστικό μύθο, ήδη από τότε φαίνεται πως ο Cadler την είχε εμπιστευτεί σε ελάχιστους συνεργάτες του. Σήμερα λέγεται ότι φυλάσσεται σε τραπεζική θυρίδα στην Ατλάντα, τη γνωρίζουν μόνο δύο άτομα τα οποία δεν ταξιδεύουν ποτέ…
Μέχρι το 1895, ο Candler διέθετε εργοστάσια παρασκευής Coca-Cola στο Σικάγο, το Ντάλας και το Λος Άντζελες. Η ζήτηση του προϊόντος ήταν τέτοια που έπρεπε να εφευρεθούν νέοι τρόποι παραγωγής του. Όταν το 1894 ο επιχειρηματίας Joseph Biedenharn, από το Μισισίπι, εμφιάλωσε τη φαρμακευτική φόρμουλα και έστειλε 12 μπουκάλια στον Candler, η ιδέα της εμφιάλωσης φάνηκε να μην τον ενθουσιάζει.
Μόνο το 1899 αποφάσισε να δώσει την δυνατότητα στους καταναλωτές να την παίρνουν μαζί τους, όταν συνεργάστηκε με δύο εμφιαλωτές από το Τένεσι, οι οποίοι έναντι ενός δολαρίου απέκτησαν τα αποκλειστικά δικαιώματα να εμφιαλώνουν το αναψυκτικό στην Αμερική.
Μέχρι το 1915, οπότε και κατοχυρώθηκε το όνομα, η εταιρεία είχε σύρει στα δικαστήρια 153 μιμητές με παρεμφερή ονόματα. Σε εκείνη την περίοδο ήταν που τότε κυκλοφόρησαν και οι πρώτες διαφημίσεις που μιλούσαν για την αυθεντικότητα του προϊόντος, ωθώντας το καταναλωτικό κοινό να «απαιτεί την αυθεντική» και να «μη συμβιβάζεται με υποκατάστατα».
Πλέον η ανάγκη για ένα και μόνο χαρακτηριστικό μπουκάλι που θα εμπεριείχε την αυθεντική Coca-Cola, ήταν επιτακτικότερη από ποτέ. Κάπως έτσι γεννήθηκε το διασημότερο μπουκάλι του κόσμου από την εταιρία Root Glass Company of Terre Haute, της Ιντιάνα, η οποία κέρδισε τον διαγωνισμό για τον σχεδιασμό του μπουκαλιού. Η φιάλη με το ιδιαίτερο καμπυλωτό περίγραμμα έμελλε να γίνει το ορόσημο της Coca-Cola από το 1916 όπου και πρωτολανσαρίστηκε…
Η ανάπτυξη που ακολούθησε ήταν ταχύτατη. Το διάσημο ποτό μπορούσε πλέον κανείς να το βρει στον Καναδά, τον Παναμά, την Κούβα, το Πουέρτο Ρίκο και τη Γαλλία.
Το 1900, υπήρχαν 2 μόνο εταιρίες εμφιάλωσης Coca-Cola. Μέχρι το 1920, ο αριθμός τους έφτασε τις 1.000. Ήδη δε από το 1903 το διάσημο ποτό σταμάτησε να προωθείται ως θεραπεία για τους πονοκεφάλους και άρχισε να περιορίζεται μέχρι να εκλείψει τελείως η κοκαΐνη ως συστατικό της συνταγής.
Το ποτό των Ολυμπιακών Αγώνων
Αν στον πρώτο πρόεδρο της εταιρείας οφείλεται η διασημότητα του αναψυκτικού σε ολόκληρη την αμερικανική ενδοχώρα, ο επόμενος πρόεδρος κατάφερε να συστήσει το προϊόν σε όλη την οικουμένη. Πρόκειται για τον Woodruff που το 1923 ανέλαβε την ήδη πετυχημένη επιχείρηση το 1923, τέσσερα μόλις χρόνια αφότου ο πατέρας του, Ernest την αγόρασε από τον Asa Candler.
Ο Woodruff έβαλε το αναψυκτικό στα μεγάλα αθλητικά σαλόνια των Ολυμπιακών του 1928, με το περίφημο πλέον μπουκάλι να ταξιδεύει με την αμερικανική αποστολή στο Άμστερνταμ.
Με νέες ιδέες, όπως η συσκευασία των 6 μπουκαλιών, ο Woodruff κατάφερε να κάνει το αναψυκτικό όχι μόνο παγκόσμια επιτυχία, αλλά και μέρος της καθημερινότητας του κόσμου.
1941: Η Coca – Cola στον πόλεμο
Όταν το 1941 η Αμερική έμπαινε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τους χιλιάδες άντρες και γυναίκες που στέλνονταν στο εξωτερικό ακολουθούσε πιστά και η Coca-Cola. Ο Woodruff παρήγγειλε πως κάθε άντρας με στολή θα έπαιρνε την Coca-Cola προς 5 μόνο cents το μπουκάλι, όπου κι αν βρισκόταν, όσο κι αν στοίχιζε στην εταιρία μια τέτοια ενέργεια.
Το 1943, ο στρατηγός Dwight Eisenhower έστειλε ένα επείγον τηλεγράφημα στην Coca-Cola, όπου ζητούσε άμεση αποστολή υλικών για την κατασκευή 10 εργοστασίων εμφιάλωσης! Κατά τη διάρκεια του Πολέμου πολλοί ήταν αυτοί που έπιναν Coca-Cola για πρώτη φορά στη ζωή τους, με το που αποκαταστάθηκε λοιπόν η ειρήνη τα θεμέλια είχαν ήδη μπει για την επέκταση της φίρμας και εκτός Αμερικής!
New Coke VS Coca Cola Classic
Το 1981, ο Roberto Goizueta γινόταν διευθύνων σύμβουλος της The Coca-Cola Company. Κι ενώ στο ενεργητικό του προσμετρούταν η υπερεπιτυχημένη εισαγωγή της Diet Coke, δεν ήταν όλες του οι κινήσεις εξίσου παραγωγικές.
Το 1985, για πρώτη φορά μέσα σε 99 χρόνια επιτυχημένης πορείας αποφασίστηκε να αλλάξει η γεύση της Coca-Cola, τροποποιώντας την μαγική συνταγή! Στις πειραματικές δοκιμές μάλιστα ο κόσμος λάτρευε τη νέα γεύση, που ονομαζόταν κοινώς New Coke.
Όταν διατέθηκε όμως στο καταναλωτικό κοινό εκείνο δεν ενθουσιάστηκε με την αλλαγή και συνέχισε να αναζητά την αυθεντική Coca-Cola που είχε συνηθίσει, απαιτώντας την επαναφορά το ποτού στα αρχικά πρότυπα. Θεωρούμενη από πολλούς ως η μεγαλύτερη γκάφα του σύγχρονου μάρκετινγκ, η Coca-Cola άκουσε – ευτυχώς – την απαίτηση του κοινού και επαναλάνσαρε την αυθεντική φόρμουλα στην αγορά, για τον διαχωρισμό της βέβαια αναγκάστηκε να τροποποιήσει εν μέρει το λογότυπό της σε Coca-Cola Classic.
H Coca Cola που μας έδωσε και την εικόνα του Άγιου Βασίλη!
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν συνδυάσει την σύγχρονη εικόνα του Άγιου Βασίλη με το δημοφιλές αναψυκτικό, τονίζοντας πως ο χαμογελαστός και καλοσυνάτος κύριος με την κόκκινη στολή και το λευκό μούσι έχει τα χρώματα του αναψυκτικού. Ωστόσο, ο Άγιος δεν έμοιαζε πάντα έτσι. Η διαφημιστική καμπάνια της Coca-Cola είναι που συνέβαλε στη σημερινή του μορφή!
Το 2006 σηματοδότησε τα 75 χρόνια του περίφημου «Άγιου Βασίλη της Coca-Cola», η οποία από το 1931 χρησιμοποιούσε την καλοσυνάτη φιγούρα του καλλιτέχνη Haddon Sundblom για τις διαφημιστικές ανάγκες των Χριστουγέννων. Πριν από τον Sundblom, η εικόνα του αγίου ποίκιλλε, απεικονίζοντάς τον άλλοτε λεπτό, άλλοτε χοντρό, άλλοτε κοντό, άλλοτε ψηλό, ακόμα και ως ξωτικό ανά περιπτώσεις.
Η Coca-Cola στην Ελλάδα
Η Coca-Cola λανσάρεται στην Ελλάδα το 1969, οπότε και εμφιαλώνεται το πρώτο μπουκάλι σε εργοστάσιο των Αθηνών.
Μέσα στα επόμενα χρόνια η Coca Cola Τρία Έψιλον επεκτείνει την επιχειρηματική της δραστηριότητα. Το 1971 δημιουργεί τη μονάδα παραγωγής στη Θεσσαλονίκη ενώ τρία χρόνια μετά η παρουσία της επεκτείνεται στην Πάτρα.
Τα επόμενα χρόνια η επέκταση συνεχίζεται και το 1980 πλέον, στην δεκαετία της οικονομικής και κοινωνικής απελευθέρωσης, της απογείωσης των νέων ιδεών και της αισιοδοξίας, αρχίζει να κατακτά όλο και μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς ενώ προσφέρει παράλληλα μεγαλύτερη ποικιλία αναψυκτικών.
Το 1983 για πρώτη φορά εισάγει στην ελληνική αγορά τον πρώτο συσκευασμένο φυσικό χυμό, την Amita. Ακολουθούν τα προϊόντα χωρίς θερμίδες, όπως η Coca Cola Light με μόλις μια θερμίδα, ενώ αργότερα μπαίνει στο χώρο του εμφιαλωμένου νερού παρουσιάζοντας μας το νερό AYRA.
Η περίφημη πρακτική του μάρκετινγκ ακολουθείται και στην περίπτωση της Ελλάδας με τρία από τα προϊόντα της εταιρείας, να γίνονται επίσημοι χορηγοί των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Μέχρι σήμερα, η Coca Cola 3E, η οποία ανήκει στον όμιλο Coca Cola HBC, αποτελεί την μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής μη αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα και τον μεγαλύτερο εμφιαλωτή και διανομέα των προϊόντων της The Coca Cola Company στην Ευρώπη.
