Ο Αριστοτέλης Ωνάσης, ο διασημότερος εφοπλιστής του 20ου αιώνα, που ενσάρκωσε το πρότυπο του μεγιστάνα εφοπλιστή και αποτέλεσε σύμβολο της ελληνικής επιχειρηματικότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, γεννήθηκε σαν σήμερα στις 20 Ιανουαρίου 1906 (κατ’ άλλους 15 Ιανουαρίου) στην αριστοκρατική συνοικία της Μελαντίας στη Σμύρνη από τον εύπορο καπνέμπορο Σωκράτη Ωνάση (1874-1932) και τη πρώτη σύζυγό του Πηνελόπη.
Τα δύσκολα χρόνια
Με τη Μικρασιατική καταστροφή, ο πατέρας του βρέθηκε στη φυλακή. Η επιχείρησή τους περιήλθε στα χέρια των Τούρκων και η αποθήκη τους κάηκε. Μην έχοντας άλλη επιλογή, ο Αριστοτέλης αποφάσισε να ξενιτευτεί για να αναζητήσει μια καλύτερη τύχη για εκείνον και την οικογένειά του.
Ήταν 16 ετών όταν ο Αριστοτέλης Ωνάσης πάτησε για πρώτη φορά το πόδι του στην Ελλάδα. Αρχικώς έμεινε σε μία υπαίθρια κατασκήνωση και μετά σε δωμάτιο κοντά στην αποβάθρα. Λίγο αργότερα επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και τον Αύγουστο του 1923 ξεκίνησε με 250 δολάρια για την Αργεντινή.
Στο Μπουένος Άιρες έκανε διάφορες δουλειές: Λαντζιέρης, υπάλληλος σε πλυντήριο, νυχτοφύλακας. Όταν η Βρετανική Τηλεφωνική Εταιρία προσέλαβε ανειδίκευτο προσωπικό πήγε κι αυτός ως νυκτερινός τηλεφωνητής. Κρυφακούγοντας τις συνομιλίες, αποσπούσε κρίσιμες πληροφορίες και τις αξιοποιούσε καταλλήλως. Έτσι, ίδρυσε μια μικρή επιχείρηση εισαγωγής καπνού και κατασκευής σιγαρέτων, την οποία διαφήμιζε πετώντας άδεια πακέτα στους πολυσύχναστους σταθμούς της πόλης.
Η επιστροφή στην πατρίδα και το αλάθητο ένστικτο που τον έκαναν πρωτοπόρο
Όταν ήρθε ξανά στην Ελλάδα, γνωρίστηκε με τον υπουργό Ανδρέα Μιχαλακόπουλο και χάρη σ’ αυτόν επέστρεψε στο Μπουένος Άιρες με καινούργιο ελληνικό διαβατήριο και τον τίτλο του ειδικού Ακολούθου. Είχε, όμως, και την αργεντινή υπηκοότητα.
Το 1931 έγινε αναπληρωματικός πρόξενος και το 1932 άρχισε ν’ ασχολείται με τη ναυτιλία. Αρχικά αγόρασε ένα εμπορικό πλοίο 7.000 τόνων, που ήταν διαλυμένο και βυθίστηκε αγκυροβολημένο στο Μοντεβίδεο από φουρτούνα. Στη συνέχεια αγόρασε 6 καναδέζικα πλοία. Τα δυο πρώτα του στόλου του τα ονόμασε «Πηνελόπη Ωνάση» και «Σωκράτης Ωνάσης» προς τιμήν των γονιών του.
Ο Αριστοτέλης Ωνάσης, εκτός των άλλων ικανοτήτων και χαρισμάτων που είχε, ήταν ικανός για κάτι που πολύ λίγοι στον πλανήτη μπορούν να πουν πως το έχουν: διέθετε αλάθητο ένστικτο.
Έτσι, διέβλεψε τη βιομηχανική επανάσταση και το ρόλο του πετρελαίου. Παρήγγειλε το πρώτο τάνκερ στον κόσμο, 15.000 τόνων, και το ονόμασε «ΑΡΙΣΤΟΝ». Η άνοδος της ναυτιλίας ήταν αλματώδης και ο Ωνάσης αγόραζε διαρκώς νέα μεγαλύτερα τάνκερ.
Στη δουλειά του συνέχεια επινοούσε νέα κόλπα. Υπέγραφε μεταφορές κάρβουνου με πλοία που δεν είχε, μεταφορές πετρελαίου με πλοία που ακόμα δεν είχαν ναυπηγηθεί. Παρ’ όλα αυτά, μεγάλες εταιρίες πετρελαίου, όπως η Μόμπιλ, η Σοκόνι και η Τεξάκο, προτιμούσαν να υπογράφουν μακροπρόθεσμα σταθερά συμβόλαια μαζί του, παρά να πονοκεφαλιάζουν με άλλους.
Η «Μέθοδος του Αριστοτέλη»
Με άρθρο η εφημερίδα «New York Times», το 1977 αναγνωρίζοντας την επιχειρηματική ιδιοφυΐα που τον διακρίνει δημοσιεύουν άρθρο με σκοπό να αναλύσουν πώς ο Αριστοτέλης Ωνάσης έγινε τόσο πετυχημένος επιχειρηματίας με τίτλο η «Μέθοδος του Αριστοτέλη».
Το πρώτο και βασικό μυστικό της επιτυχίας είναι το ρίσκο. Όπως είναι φυσικό, ο κλάδος του «επιχειρείν» είναι άμεσα συνυφασμένος με την λήψη ρίσκων. Αυτή την αντίληψη φαίνεται να την είχε «αγκαλιάσει» και κατανοήσει από νωρίς ο επιχειρηματίας και ο ίδιος είχε σχολιάσει επί αυτού: «Όλη μου η ζωή έχει υπάρξει ένα τρομερό στοίχημα» .
Στη συνέχεια το άρθρο των New York Times αναφέρει ότι ο Αριστοτέλης Ωνάσης ήταν ειδικός στον «δημιουργικό δανεισμό». Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο Έλληνας κροίσος είχε καταφέρει να πάρει υπό μορφή δανεισμού 40 εκατ. δολάρια από την ασφαλιστική εταιρεία «Metropolitan Insurance», χωρίς να έχει δώσει απολύτως τίποτα από προσωπικές εγγυήσεις.
Η νόμιμη αποφυγή φορολογικών υποχρεώσεων φαίνεται να είναι το τρίτο «δημιουργικό» και επιτυχημένο χαρακτηριστικό που ακολουθούσε ο Ωνάσης για να καταφέρει να χτίσει την αυτοκρατορία του.
Σύμφωνα με το άρθρο η νόμιμη φοροαπαλλαγή επιτεύχθηκε με τον Αριστοτέλη Ωνάση με το να είναι από τους πρώτους που χρησιμοποίησε αλλά και αξιοποίησε τους φορολογικούς «παραδείσους» κρατών, όπως είναι ο Παναμάς, το Μονακό και το Λιχτενστάιν.
Μάλιστα, ο Ωνάσης επωφελήθηκε το φορολογικό καθεστώς αυτών των κρατών από την δεκαετία του 1930, με τον υπόλοιπο πλανήτη και επιχειρήσεις να το ανακαλύπτουν δύο ολόκληρες δεκαετίες μετά.
Καταλήγοντας το άρθρο των New York Times αναφέρουν ως συστατικό επιτυχίας του Ωνάση το γεγονός ότι δεν εισήγαγε ποτέ τις επιχειρήσεις του στο Χρηματιστήριο. Αλλά, διατήρησε ο ίδιος προσωπικά και τον έλεγχο και την ιδιοκτησία των επιχειρήσεων του μέχρι το τέλος του.