Ορισμένοι διπλωμάτες στο Politico υποστηρίζουν ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχασε μια «χρυσή ευκαιρία» να ηγηθεί της απάντησης της Ευρώπης στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η επίσκεψη της «τελευταίας στιγμής» του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Παρίσι την περασμένη εβδομάδα δείχνει πως η Ουκρανία έχει θέσει σε «δεύτερη μοίρα» τη Γαλλία, στην προσπάθειά της να συγκεντρώσει υποστήριξη στον αγώνα της εναντίον της Ρωσίας. Αφορμή για αυτή την αντιμετώπιση αποτελεί, σύμφωνα με το Politico, η συχνά ασταθής στάση του Εμανουέλ Μακρόν απέναντι στην πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας.
Η συμβολή του Παρισιού στη συνολική πολεμική προσπάθεια ήταν σημαντικά μικρότερη ακόμα και από την -χαρακτηριστικά καθυστερημένη- απάντηση του Βερολίνου, τόσο σε απόλυτες τιμές όσο και ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, σύμφωνα με μια κατάταξη για την Παγκόσμια Οικονομία του Ινστιτούτου του Κιέλου, που επικαιροποιήθηκε στα τέλη του περασμένου έτους.
Η γαλλική βοήθεια στην Ουκρανία ήταν η μικρότερη όλων το 2023. Από τον Νοέμβριο η Πολωνία είχε δεσμευθεί για περισσότερα από 3 δισ. ευρώ σε βοήθεια, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο έχει προσφέρει περισσότερα από 7 δισ. ευρώ.
Η Γαλλία, αντίθετα, προσέφερε 1,4 δισ. ευρώ, ποσό που τοποθετεί τη χώρα πολύ κάτω από τους δυτικούς συμμάχους όσον αφορά το ποσοστό του ΑΕΠ. Όταν ρωτήθηκαν γιατί η Γαλλία κάποιες φορές ακολουθεί μια διαφορετική πορεία αναφορικά με την Ουκρανία σε σύγκριση με άλλους δυτικούς συμμάχους, οι Γάλλοι αξιωματούχοι υπερασπίζονται τον Μακρόν, λέγοντας πως επέλεξε να δοκιμάσει τη διπλωματία.
Όσον αφορά στη χλιαρή συνεισφορά της Γαλλίας στην πολεμική προσπάθεια, οι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι, ως η κορυφαία στρατιωτική δύναμη της ηπειρωτικής Ευρώπης, το Παρίσι έχει άλλες ευθύνες ασφάλειας, δηλαδή την υπεράσπιση της νότιας πτέρυγας της Ευρώπης, και πρέπει να διατηρήσει κάποια ικανότητα. Αλλά όταν ρωτήθηκαν αν η Γαλλία ηγείται στο ζήτημα στην Ουκρανία, οι ίδιοι αξιωματούχοι… σηκώνουν τους ώμους τους.
Για τον François Heisbourg, ανώτερο σύμβουλο του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών, η «ήξεις, αφήξεις» προσέγγιση του Μακρόν στην πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας αντιπροσωπεύει μια χαμένη ευκαιρία όχι μόνο από την άποψη της μεγάλης δύναμης -αλλά και από την άποψη της μεγαλύτερης φιλοδοξίας του Μακρόν, όπως διατυπώθηκε στην ομιλία του στη Σορβόννη το 2017: Να πάρει τη θέση του κορυφαίου Ευρωπαίου ηγέτη, ακολουθώντας τον πρώην πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν, τον πρώην πρωθυπουργό Μισέλ Ροκάρ ή τον πρώην καγκελάριο της Γερμανίας, Χέλμουτ Κολ.
«Το 2022 ήταν μια χρονιά χαμένων ευκαιριών», είπε ο Χάισμπουργκ. «Ο Μακρόν τριγυρνούσε 15 μέρες λέγοντας σε όλους όσοι άκουγαν ότι η Ρωσία απαιτούσε εγγυήσεις ασφαλείας, σαν να μην ήταν αρκετά ώριμη για να τις ζητήσει η ίδια».
Ο Μακρόν «μπορεί ακόμα να αναπληρώσει τον χαμένο χρόνο, αλλά η προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι να είναι απόλυτα ξεκάθαρος για την Ουκρανία και από εκεί να ανακτήσει τη νομιμότητα μεταξύ των κρατών της Κεντρικής Ευρώπης».
Η ειρωνεία είναι ότι με γεωπολιτικούς όρους το Παρίσι ελάχιστες φορές είχε καλύτερες πιθανότητες να ηγηθεί της Ευρώπης.
Η Βρετανία αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Γερμανός Όλαφ Σολτς έχει δεσμευθεί από τον αντίκτυπο του αποτυχημένου στοιχήματος του Βερολίνου στη ρωσική ενέργεια.
Η Γαλλία, αντίθετα, απολάμβανε σταθερή διακυβέρνηση και τα οφέλη της σχετικής ενεργειακής ανεξαρτησίας, χάρη στον πρώιμο εναγκαλισμό της πυρηνικής ενέργειας. Όσον αφορά τη θέση του Παρισιού στην Ευρώπη, «ο δρόμος ήταν ανοιχτός», είπε ο Heisbourg.
Κατά κάποιον τρόπο, ο Μακρόν εκμεταλλεύθηκε αυτή την ευκαιρία. Το Παρίσι υπήρξε μακράν ο πιο ένθερμος υποστηρικτής για μια ισχυρή απάντηση της ΕΕ στον νόμο του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, για τη μείωση του πληθωρισμού, ένα πακέτο «πράσινων» επιδοτήσεων. Όταν ταξίδεψε στην Ουάσιγκτον τον Νοέμβριο, ο Γάλλος πρόεδρος έμοιαζε σε μεγάλο βαθμό με έναν Ευρωπαίο ηγέτη που εκφράζει τα παράπονά του σε έναν εμπορικό αντίπαλο -και φέρνει αποτελέσματα για όλη την ΕΕ.
«Κανείς δεν έχει αντικαταστήσει τη Μέρκελ στην ηγεσία της Ευρώπης»
Ωστόσο, οι προσπάθειες της Γαλλίας για οικονομική ηγεσία εντός της ΕΕ δεν έχουν μεταφραστεί σε μια ευρύτερη προσπάθεια να γίνει ο εγγυητής της ασφάλειας της Ευρώπης και ο οικοδόμος της συναίνεσης.
«Κανείς δεν έχει αντικαταστήσει την Άνγκελα Μέρκελ στο τραπέζι του Συμβουλίου» υποστήριξε ένας διπλωμάτης της Ανατολικής Ευρώπης, όταν ρωτήθηκε ποιος «ηγείται» αυτή τη στιγμή της ΕΕ.
Ο Ολάντ και αρκετοί διπλωμάτες εξέφρασαν τη λύπη τους για την επιδείνωση των γαλλογερμανικών σχέσεων υπό τον Μακρόν, λέγοντας ότι υπονόμευσε τη συνοχή του μπλοκ και κάθε ελπίδα για μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση στην άμυνα.
Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία πλησιάζει την επέτειο του ενός έτους, ο Μακρόν έχει στραφεί προς μια πολύ πιο ολοκληρωμένη υποστήριξη προς το Κίεβο. Ωστόσο, η Γαλλία παραμένει από τις πιο δύσπιστες χώρες της ΕΕ όσον αφορά την αποδοχή της Ουκρανίας στο μπλοκ, και η συνολική της συνεισφορά εξακολουθεί να ωχριά σε σύγκριση με άλλες χώρες.
Ο Μακρόν έχει ακόμη τρία χρόνια στην εξουσία, δηλαδή άφθονο χρόνο για να διπλασιάσει το ενδιαφέρον του για την ουκρανική «νίκη». Αλλά με τις συνεχείς κινητοποιήσεις και τις διαμαρτυρίες ενάντια στις μεταρρυθμίσεις του συνταξιοδοτικού συστήματος να κυνηγούν τώρα την προεδρία του στο εσωτερικό, η «χρυσή ευκαιρία» μοιάζει να εξαφανίζεται.