Σε πλήρη ανασυγκρότηση βρίσκονται οι µηχανισµοί του e-ΕΦΚΑ κατά της εισφοροδιαφυγής, αλλά και της εισφορο-αποφυγής.
Η ανασυγκρότηση αυτή αποτυπώνεται και στον νέο κανονισµό λειτουργίας των Περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων Ασφάλισης (ΠΕΚΑ), για τον οποίο εκδόθηκε απόφαση από τον υφυπουργό Κοινωνικής Ασφάλισης, κ. Πάνο Τσακλόγλου, στις αρχές του τρέχοντος µήνα.
Όπως αναφέρεται στον σχετικό κανονισµό, η διενέργεια επιτόπιων και ουσιαστικών ελέγχων γίνεται για την αντιµετώπιση της αδήλωτης και υποδηλωµένης εργασίας, είτε βάσει στόχευσης (risk analysis) είτε κατόπιν καταγγελίας ή αναφοράς άλλων υπηρεσιών (Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρηση Εργασίας, ΥΕΔΔΕ, Πολεοδοµία, Οικονοµική Αστυνοµία, Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης κ.λπ.).
Σύµφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες το 60% των ελέγχων των ΠΕΚΑ διενεργείται µε βάση καταγγελίες ιδίως εργαζοµένων για ασφαλιστικά θέµατα τα οποία τους αφορούν, δηλαδή ένσηµα, και το 40% µε βάση τη στόχευση (risk analysis).
Οι ελεγκτικοί µηχανισµοί των Ταµείων δίνουν έµφαση στους ελέγχους για καταγγελίες µισθωτών για ένσηµα τα οποία δεν τους πληρώνουν εργοδότες, καθώς αυτό επηρεάζει την ασφαλιστική ικανότητά τους και τη µελλοντική συνταξιοδότησή τους, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
Όσον αφορά τους ελέγχους βάσει στόχευσης, το κορυφαίο κριτήριο το οποίο χρησιµοποιούν τα ΠΕΚΑ προκειµένου να αποφασίσουν σε ποιες επιχειρήσεις θα κάνουν έλεγχο είναι το ύψος της οφειλής τους προς τα Ταµεία. Με άλλα λόγια, πρώτες-πρώτες στη λίστα των ελεγκτικών µηχανισµών του e-ΕΦΚΑ είναι οι επιχειρήσεις µε τις πιο υψηλές ασφαλιστικές οφειλές.
Επίσης, οι εν λόγω µηχανισµοί λαµβάνουν υπόψη, προκειµένου τα ΠΕΚΑ να ξεδιαλέξουν τις επιχειρήσεις στις οποίες θα κάνουν έλεγχο, τις συχνές αλλαγές ΑΦΜ τις οποίες χρησιµοποιούν ορισµένοι εργοδότες για να αποφεύγουν τη συσσώρευση ασφαλιστικών υποχρεώσεων σε βάρος του ίδιου προσώπου.
Κλιµάκια εργασίας
Σηµειώνεται πως τα ΠΕΚΑ λειτουργούν καθηµερινά και καθ’ όλη τη διάρκεια της ηµέρας, όλο το 24ωρο, µε κατάλληλη εναλλαγή του προσωπικού τους, το οποίο υποχρεούται σε τακτική ή υπερωριακή εργασία κατά τις ηµέρες αργιών και τις νυχτερινές ώρες, ανάλογα µε τις ανάγκες της υπηρεσίας.
Τα ΠΕΚΑ διενεργούν επιτόπιους, ουσιαστικούς, τακτικούς, έκτακτους, ειδικούς και ελέγχους συµµόρφωσης µε σκοπό να:
> Εντοπίσουν αδήλωτους και υποδηλωµένους εργαζόµενους.
> Επιβεβαιώσουν ότι οι υπάλληλοι που βρίσκονται στην επιχείρηση κατά τον έλεγχο αναγράφονται στον πίνακα προσωπικού (έντυπο Ε4).
> Καταλογίσουν τις ασφαλιστικές εισφορές που αναλογούν σε βάρος των επιχειρήσεων και να επιβάλουν τα αναλογούντα πρόστιµα σε περίπτωση διαπίστωσης παράβασης της ασφαλιστικής νοµοθεσίας.
> ∆ιεκπεραιώσουν καταγγελίες, συλλέγοντας όλα τα προαπαιτούµενα στοιχεία.
Στην περίπτωση που κατά τον επιτόπιο έλεγχο που διενεργούν τα ΠΕΚΑ εντοπίζονται εργαζόµενοι µη µισθωτοί, οι ελεγκτές διενεργούν ελέγχους.
Είδη ελέγχων
Οι έλεγχοι διακρίνονται στον επιτόπιο και τον ουσιαστικό:
2 Ουσιαστικός έλεγχος είναι ο έλεγχος που διεξάγεται για τους εργαζόµενους της επιχείρησης ή του οικοδοµοτεχνικού έργου και πραγµατοποιείται µε τον έλεγχο συµβάσεων εργασίας, προσλήψεων, οικειοθελών αποχωρήσεων και καταγγελιών συµβάσεων εργασίας, προκειµένου να διαπιστωθεί η ορθή ή εσφαλµένη ασφάλιση εργαζόµενων.
3 Τόσο ο ουσιαστικός όσο και ο επιτόπιος έλεγχος διακρίνονται σε τακτικό, έκτακτο, ειδικό και έλεγχο συµµόρφωσης.
Τακτικός έλεγχος είναι ο προγραµµατισµένος έλεγχος που διενεργείται για το σύνολο των εργαζοµένων της επιχείρησης σε ορισµένες και συγκεκριµένες χρονικές περιόδους (περιλαµβάνει τον σχεδιασµό ελέγχου, τη διενέργεια ελέγχου και τη σύνταξη-κατάρτιση έκθεσης αποτελεσµάτων ελέγχου) και δύναται να επαναλαµβάνεται.
Έκτακτος έλεγχος είναι ο έλεγχος που διενεργείται είτε αυτεπάγγελτα οποτεδήποτε αυτό κρίνεται επιβεβληµένο είτε κατόπιν αιτήµατος (όπως, π.χ., έπειτα από καταγγελία ασφαλισµένου, επεξεργασία στοιχείων της Υπηρεσίας, έγγραφο ∆ηµοσίας Υπηρεσίας, Επιθεώρηση Εργασίας, ΑΑ∆Ε, Οικονοµική Αστυνοµία κ.λπ.) και αφορά τον έλεγχο της ορθής ασφάλισης για έναν ή περισσότερους απασχολούµενους.
Ειδικός έλεγχος είναι ο έλεγχος που διενεργείται µε στόχο τον εντοπισµό των απασχολούµενων και µη ασφαλισµένων ή µη ορθώς ασφαλισµένων στον e-ΕΦΚΑ, στη διενέργεια ουσιαστικού ελέγχου ασφάλισης σε επιχειρήσεις και στον καταλογισµό των οφειλόµενων ασφαλιστικών εισφορών σε βάρος τους.
Έλεγχος συμμόρφωσης είναι ο επανέλεγχος που πραγµατοποιείται σε επιχείρηση όπου διαπιστώθηκε παράβαση αδήλωτης εργασίας εντός χρονικού διαστήµατος δώδεκα µηνών από την ηµεροµηνία διαπίστωσης της παράβασης.
Πρόστιµα
Κατόπιν επανελέγχου που πραγµατοποιείται εντός τριών (3) ετών από τον πρώτο έλεγχο, εάν διαπιστωθεί ότι ο ίδιος εργοδότης απασχολεί ξανά ανασφάλιστους εργαζόµενους, το πρόστιµο των 10.500 ευρώ προσαυξάνεται:
> κατά 100% για την πρώτη µετά την αρχική παράβαση και
> κατά 200% για κάθε µεταγενέστερη παράβαση.
Οι ελεγκτές των ΠΕΚΑ κατά τη διενέργεια των ουσιαστικών ελέγχων, είτε για τη διεκπεραίωση έκθεσης επιτόπιου ελέγχου είτε κατόπιν υποβολής καταγγελίας εργαζοµένου, εκδίδουν πράξεις, όπως Πράξη Επιβολής Εισφορών, Πράξη Επιβολής Πρόσθετης Επιβάρυνσης Εισφορών (ΠΕΠΕΕ) για την ασφαλιστική τακτοποίηση των εργαζόµενων στις ακόλουθες περιπτώσεις, όταν διαπιστώνεται, µεταξύ άλλων:
> Ασφάλιση εργαζοµένου που βεβαιώθηκε αδήλωτος κατά τον επιτόπιο έλεγχο.
> Διαφορές που προκύπτουν µεταξύ αποδοχών που δηλώθηκαν από τον εργοδότη στην Αναλυτική Περιοδική ∆ήλωση (ΑΠ∆) σε σχέση µε τις αποδοχές που δηλώθηκαν από τον εργαζόµενο κατά τη διάρκεια του ελέγχου.
> Ασφάλιση του εργαζοµένου µε χαµηλότερες αποδοχές από τις προβλεπόµενες, βάσει της Γενικής Συνοµοσπονδίας Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) ή τυχόν ισχύουσας Συλλογικής Σύµβασης Εργασίας (ΣΣΕ) ή επιχειρησιακής σύµβασης, ή λόγω ασφάλισής του επί διαφορετικής ειδικότητας, ή λόγω δήλωσης έναρξης απασχόλησης διαφορετικής από τη δηλωθείσα στις ΑΠ∆.
> Αύξηση των ηµερών εργασίας και των αντίστοιχων αποδοχών και εισφορών όταν από τον επιτόπιο έλεγχο διαπιστωθεί ή τεκµαίρεται ότι ο εργαζόµενος απασχολήθηκε διαφορετικές ηµέρες ή ώρες από τις δηλωθείσες στον πίνακα προσωπικού ή στις συµβάσεις εργασίας.